"Mỹ bày tỏ lo ngại với các nỗ lực của Trung Quốc nhằm đe dọa Đài Loan. Chúng tôi kêu gọi Bắc Kinh ngừng gây áp lực quân sự, ngoại giao và kinh tế nhằm vào Đài Bắc, thay vào đó là tiến hành những cuộc đối thoại có ý nghĩa với đại diện của hòn đảo", Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trong thông cáo công bố hôm 23/1.
Washington khẳng định sẽ ủng hộ các đồng minh nhằm thúc đẩy an ninh và thịnh vượng tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, trong đó có tăng cường quan hệ với Đài Bắc. "Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ Đài Loan duy trì năng lực tự vệ đầy đủ. Cam kết của Mỹ với Đài Loan vững như bàn thạch và đóng góp vào duy trì an ninh, ổn định trên eo biển Đài Loan và khu vực", thông cáo có đoạn viết.
Oanh tạc cơ H-6 Trung Quốc áp sát đảo Đài Loan hồi tháng 9/2020. Ảnh: Cơ quan phòng vệ Đài Loan.
Thông cáo được đưa ra sau khi cơ quan phòng vệ Đài Loan cho biết 8 oanh tạc cơ H-6K, 4 chiến đấu cơ J-16 và một máy bay săn ngầm Y-8 của Trung Quốc tiến vào góc tây nam của Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) hòn đảo. Lực lượng phòng không Đài Loan đã phát cảnh báo, yêu cầu máy bay Trung Quốc rời đi, đồng thời triển khai các tên lửa và 26 tiêm kích để giám sát.
Trung Quốc luôn xem Đài Loan là một phần lãnh thổ chờ thống nhất. Bắc Kinh đã thực hiện các chuyến bay gần như hàng ngày trên vùng biển giữa phần phía nam của Đài Loan trong những tháng gần đây. Tuy nhiên, chúng thường chỉ gồm một hoặc hai máy bay trinh sát.
Động thái của Trung Quốc diễn ra vài ngày sau lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ Joe Biden. Đặc phái viên Đài Loan tại Mỹ Hsiao Bi-khim được mời tới lễ nhậm chức, đánh dấu lần đầu tiên đại diện Đài Loan được mời tới lễ nhậm chức của một tổng thống Mỹ kể từ năm 1979.
Sau sự kiện, phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng Emily Horne cho biết cam kết của Mỹ với Đài Loan "bền vững".
Dưới thời chính quyền cựu tổng thống Donald Trump, quan hệ giữa Mỹ và đảo Đài Loan ngày càng nồng ấm, trong khi quan hệ Mỹ - Trung hay Trung Quốc - Đài Loan luôn căng thẳng. Hiện chưa rõ chính sách của Biden với Đài Loan, song sự hiện diện của đặc phái viên Hsiao tại lễ nhậm chức cho thấy nhiều khả năng chính quyền Biden sẽ tiếp nối chính sách cứng rắn của người tiền nhiệm.
Vũ Anh (Theo Reuters)