Trợ lý ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel trả lời báo giới ở thủ đô Seoul, Hàn Quốc, hôm 17/3. Ảnh: Yonhap.
"Vai trò của Hàn Quốc có liên quan mật thiết tới trật tự thế giới. Đó là vai trò của một quốc gia pháp quyền, thương mại, phát triển thịnh vượng theo các hệ thống quốc tế", hãng tin Yonhap dẫn lời ông Daniel Russel, Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á, phát biểu hôm 3/5 tại hội thảo do Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế và Quỹ Giao lưu Quốc tế Hàn Quốc tổ chức.
Ông Russel phản đối các dự án cải tạo đất mà Trung Quốc đang triển khai tại vùng biển nước này đòi chủ quyền trên Biển Đông, chồng lấn lên vùng biển của một số quốc gia láng giềng như Việt Nam và Philippines, nhằm củng cố yêu sách ở khu vực này.
"Trên thực tế, Hàn Quốc, giống như Mỹ, không phải là một bên có tuyên bố chủ quyền, giúp Seoul có thêm lý do để lên tiếng. Hàn Quốc không lên tiếng vì lợi ích riêng mà là để ủng hộ những nguyên tắc chung và pháp luật", ông Russel nói.
Theo trợ lý ngoại trưởng Mỹ, hành động của Bắc Kinh làm dấy lên câu hỏi "Trung Quốc muốn trở thành kiểu cường quốc gì?".
"Trung Quốc khẳng định tuyên bố bằng cải tạo đất quy mô lớn, điều động lực lượng bán quân sự hoặc quân sự, khiến nhiều nước láng giềng cảm thấy bị đe dọa, là không phù hợp với kiểu khu vực tôi cùng các bạn muốn sinh sống", ông nhận định.
Ông Russel kêu gọi Trung Quốc tuân thủ trật tự quốc tế bởi đó chính là "khuôn khổ mà Bắc Kinh đã phát triển và thịnh vượng". Nó cũng giúp Hàn Quốc thịnh vượng và tranh chấp trên Biển Đông nên được giải quyết theo khuôn khổ này.
Hàn Quốc kêu gọi các bên giảm căng thẳng trong khu vực. "Chính phủ chúng tôi theo dõi sát sao tình hình gần đây với quan điểm bảo vệ tự do hàng hải là không thể thiếu", và hòa bình, ổn định trên Biển Đông, một tuyến đường biển lớn, rất quan trọng, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hàn Quốc Noh Kwang-il phát biểu với báo giới.
Seoul hy vọng các nước liên quan sẽ thực hiện "đầy đủ và hiệu quả" Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), thỏa thuận được Trumg Quốc và Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) ký năm 2002.
Bình luận của ông Russel đưa ra ngay trước đối thoại thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Barack Obama và người đồng cấp Hàn Quốc Park Geun-hye, diễn ra vào cuối tháng tại Washington. Mỹ công khai chỉ trích Trung Quốc vì xây đảo nhân tạo trên Biển Đông, làm gia tăng căng thẳng với các nước láng giềng.
Một quan chức Bộ Ngoại giao Hàn Quốc bác thông tin cho rằng ông Russel gây áp lực buộc Seoul phải chọn giữa Washington và Bắc Kinh. Quan chức này cho biết trong mọi cuộc tham vấn song phương, Mỹ chưa bao giờ yêu cầu Hàn Quốc phải có lập trường chắc chắn về vấn đề chủ quyền.
Một quan chức khác nhấn mạnh Hàn Quốc sẽ duy trì trạng thái trung lập về vấn đề trên và đang cố đáng giá chính xác tình hình.
Như Tâm