"Chúng tôi hy vọng có thể bắt đầu việc nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam vào đầu tháng 9. Hiện chính quyền Mỹ đang xem xét vấn đề một cách rất cẩn thận. Tôi không đưa ra sự bảo đảm nhưng tôi tin rằng trong Quốc hội có sự ủng hộ của hai đảng rõ rệt", Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain khẳng định trong buổi họp báo chiều 8/8 tại Hà Nội.
Ông McCain cho biết, thời điểm này là thích hợp Mỹ có thể nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam vì các nghị sĩ Mỹ tin rằng Việt Nam đã đạt được tiến bộ trong một số lĩnh vực. Ông cũng khẳng định, Mỹ sẵn sàng gia tăng trợ giúp về an ninh để giúp Việt Nam bảo đảm nhận thức về chủ quyền của mình, xây dựng năng lực để bảo vệ các quyền chủ quyền của Việt Nam.
Nhưng tất cả những việc này, theo ông McCain "sẽ và không nên xảy ra cùng một lúc mà diễn ra từng bước", ví dụ ban đầu có những mặt hàng trợ giúp cho việc phòng ngự, như các thiết bị cho lực lượng cảnh sát biển, kiểm ngư, mang tính chất đối phó với những nguy cơ an ninh từ bên ngoài.
"Chúng ta cần có nghị trình tham vọng hơn (trong hợp tác hai nước), nhất là trong thời điểm đang có những diễn biến đáng lo ngại ở Biển Đông", ông McCain nhấn mạnh. Mỹ và Việt Nam cần có bước nhảy vọt mạnh mẽ trong thời gian tới, đó là lý do tại sao hai thượng nghị sĩ đến Việt Nam lần này.
Thượng nghị sỹ John McCain. Ảnh: Việt Anh.
Thượng nghị sĩ Sheldon Whitehouse, người đi cùng ông McCain đến Việt Nam lần này cho biết thêm, không cần có lệnh dỡ bỏ cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam toàn diện ngay lập tức, mà Mỹ có những bước ban đầu có thể được thực hiện sớm.
Đề cập tới những hành động của Trung Quốc gần đây ở Biển Đông, đe dọa an ninh khu vực, ông McCain đồng tình với quan điểm của cộng đồng thế giới, đó là các việc làm của Chính phủ Trung Quốc thời gian qua là phi pháp.
"Tôi tin rằng sự đoàn kết của tất cả quốc gia xung quanh bị ảnh hưởng bởi các hành động của Trung Quốc là điều tốt nhất có thể làm để đáp trả lại hành động của Bắc Kinh", ông McCain nhấn mạnh.
Những nước bị ảnh hưởng trực tiếp vì những hành động của Trung Quốc như là Philippines, Malaysia, Nhật Bản và những nước khác sẽ bị ảnh hưởng gián tiếp. Sự hợp tác chặt chẽ giữa các nước đó cũng như của ASEAN sẽ là một cách để gửi đi thông điệp rằng tất cả các nước đều muốn duy trì tự do hàng hải. "Tôi khẳng định không ai muốn có sự đối đầu với Trung Quốc, chúng tôi muốn có sự ổn định, thông hiểu lẫn nhau", ông McCain nói.
Ông McCain nói, mình không biết hành động Trung Quốc di dời giàn khoan Hải Dương 981 ra khỏi Hoàng Sa có ý nghĩa gì, nhưng ông hy vọng đó là sự phản hồi lại phản ứng của thế giới chứ không phải vì phản ứng của Mỹ hay của Việt Nam.
Thượng nghị sĩ McCain và Whitehouse đến thăm Việt Nam từ 7/8 đến 10/8 để trao đổi với các lãnh đạo Việt Nam về các vấn đề an ninh song phương và khu vực.
Hôm nay, hai thượng nghị sĩ đã có cuộc trao đổi với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh và Chủ nhiệm ủy ban Quốc phòng của Quốc hội.
Việt Anh