Dùng để điều trị huyết áp cao và phòng ngừa suy tim, Valsartan ban đầu được phát triển bởi công ty Novartis (Thụy Sĩ) dưới tên thương mại Diovan. Sau khi thuốc hết hạn bảo hộ độc quyền, nhiều hãng dược phẩm khác tham gia điều chế Valsartan, trong đó có Huahai Chiết Giang (ZHP) - công ty dược phẩm Trung Quốc thành lập vào năm 1989. Không chỉ vươn lên thành nhà sản xuất Valsartan hàng đầu thế giới, ZHP còn là công ty Trung Quốc đầu tiên có sản phẩm được thị trường Mỹ chấp nhận.
Đầu tuần này, giới chức Trung Quốc kêu gọi mọi cơ sở y tế thu hồi và loại bỏ thuốc Valsartan do ZHP sản xuất. Trên trang web chính thức, Ủy ban Y tế Trung Quốc khuyến cáo bác sĩ cũng như bệnh nhân không sử dụng thuốc này để điều trị bệnh, Reuters đưa tin. Động thái này diễn ra sau khi Cơ quan Dược phẩm Châu Âu (EMA) phát hiện lô Valsartan do ZHP điều chế chứa N-Nitrosodimethylamine (NDMA), chất hóa học có thể gây ung thư.
Theo báo cáo từ EMA, Valsartan của ZHP đã bị nghi ngờ chứa NDMA từ năm 2012, nhiều khả năng do sự thay đổi về quy trình sản xuất. Cơ quan này đang nghiên cứu xem thời gian dùng và lượng NDMA như thế nào sẽ khiến bệnh nhân bị ung thư. Nghiên cứu trên động vật cho thấy NDMA dẫn đến ung thư gan, thận và đường hô hấp.
Thuốc Valsartan bị thu hồi ở Canada. Ảnh: Michael Lee/The Brandon Sun.
Trong lúc chờ EMA kết luận, 22 quốc gia trong đó có Việt Nam, Anh, Mỹ, Đức, Canada, Pháp, Thụy Điển đã thu hồi 2.300 lô thuốc Valsartan do ZHP sản xuất từ đầu tháng 7/2018. Ở Việt Nam, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã đình chỉ lưu hành 23 loại thuốc trên thị trường chứa thành phần Valsartan nguy cơ gây ung thư. Tại Trung Quốc, năm trên sáu công ty sử dụng Valsartan của ZHP đã thu hồi sản phẩm, một công ty còn lại khẳng định chưa hề xuất hàng và đã trả lại toàn bộ nguyên liệu.
John Brito, chuyên gia từ công ty nghiên cứu thị trường dược phẩm Fore Pharma nhận định quy mô thu hồi là rất lớn bởi Valsartan do ZHP điều chế được bệnh nhân khắp thế giới sử dụng. Alex Jiang, nhà phân tích từ ngân hàng đầu tư UOB Kay Hian thì cho rằng bê bối của ZHP sẽ ảnh hưởng mạnh mẽ tới nỗ lực xuất khẩu thuốc suốt ba năm nay của Trung Quốc, nhất là khi scandal vắcxin kém chất lượng vừa xảy ra.
"Dược phẩm sản xuất tại Trung Quốc đang bị mất uy tín", bà Rosemary Gibson, chuyên viên tư vấn của trung tâm đạo đức sinh học The Hastings (Mỹ) nói với The Epoch Times. "Valsartan chứa chất độc khiến cộng đồng đặt ra câu hỏi liệu những sản phẩm made in China khác có đáp ứng tiêu chuẩn toàn cầu hay không".
Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo người đang sử dụng Valsartan do ZHP sản xuất không tự ý bỏ thuốc. "Ngừng sử dụng đột ngột thuốc điều trị cao huyết áp và suy tim có thể làm huyết áp tăng vọt không kiểm soát, dẫn đến đột quỵ, suy thận, bệnh mạch máu và thậm chí tử vong", bác sĩ William Chui Chun-ming, Chủ tịch Hiệp hội Dược sĩ Hong Kong nói. Tốt nhất, bệnh nhân cần trao đổi kỹ càng với thầy thuốc để chuyển đổi sang loại thuốc khác phù hợp hơn.
Ngoài thuốc tim, ZHP còn sản xuất nhiều loại thuốc như thuốc trầm cảm, thuốc dị ứng và thuốc HIV. Trong tuyên bố đưa ra ngày 30/7, công ty này cam đoan mọi dược phẩm khác của họ không nhiễm NDMA và sẽ cải thiện hệ thống để ngăn chặn sự cố tương tự.