"Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã chấp nhận chiếc Boeing 747 từ Qatar theo đúng mọi quy định và luật lệ liên bang. Bộ sẽ nỗ lực đảm bảo những biện pháp an ninh phù hợp. Các yêu cầu về nhiệm vụ và chức năng cũng được xem xét đối với chiếc máy bay được sử dụng để chở Tổng thống Mỹ", phát ngôn viên Lầu Năm Góc Sean Parnell ngày 21/5 cho hay.
Truyền thông Mỹ trước đó đưa tin hoàng gia Qatar dự định chuyển cho chính quyền Tổng thống Donald Trump một máy bay Boeing 747-8 sang trọng, được ví như "cung điện bay", và nhấn mạnh đây có thể sẽ là món quà đắt nhất mà chính phủ Mỹ từng nhận được. Một chiếc Boeing 747-8 thương mại hiện có giá khoảng 400 triệu USD, nhưng nếu đã qua sử dụng thì chỉ còn 1/4 mức giá đó.
Không quân Mỹ đã được chỉ đạo bắt đầu lập kế hoạch cải tạo máy bay. "Bất kỳ máy bay dân sự nào cũng sẽ phải trải qua những cải tạo đáng kể. Chúng tôi cam kết thực hiện những gì cần thiết để đảm bảo an ninh cho máy bay", Bộ trưởng Không quân Troy Meink nói tại phiên điều trần của Thượng viện ngày 20/5.
Lầu Năm Góc chưa cho biết việc cải tạo máy bay sẽ tốn bao nhiêu và diễn ra trong bao lâu.
Quốc vương Qatar Tamim bin Hamad Al Thani (phải) chào đón Tổng thống Mỹ Donald Trump tại sân bay ở thủ đô Doha ngày 14/5. Ảnh: Reuters
Thông tin làm dấy nhiều hoài nghi, do hiến pháp Mỹ cấm quan chức chính phủ nhận quà tặng từ "vua, vương công và chính phủ nước ngoài", cũng như những lo ngại về an ninh khi sử dụng máy bay nước ngoài tặng làm chuyên cơ cho Tổng thống.
Lãnh đạo phe Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer gọi quyết định của Lầu Năm Góc "đánh dấu ngày đen tối trong lịch sử". "Tổng thống Mỹ chính thức chấp nhận khoản hối lộ lớn nhất trong lịch sử từ một chính phủ nước ngoài", ông Schumer cho hay, thêm rằng "hành động chưa từng có này là vết nhơ đối với chức vụ tổng thống".
Ông Schumer đầu tuần này đưa ra dự luật nhằm ngăn Lầu Năm Góc sử dụng tiền thuế để cải tạo bất kỳ máy bay nào từng thuộc sở hữu của chính phủ nước ngoài thành chuyên cơ Tổng thống.
Một số nghị sĩ Cộng hòa đã lên tiếng bày tỏ lo ngại về món quà từ Qatar, song lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện John Thune, đồng minh của ông Trump, không bắt buộc phải đưa dự luật ra bỏ phiếu tại Thượng viện. Nhưng Schumer dự định buộc Thượng viện phải bỏ phiếu bằng cách trình đề xuất này như một sửa đổi cho dự luật chi tiêu mà đảng Cộng hòa sẽ phải thông qua vào cuối năm nay.
Các thượng nghị sĩ Dân chủ Mazie Hirono và Tammy Duckworth hôm 20/5 cho biết việc cải tạo máy bay có thể tốn hơn một tỷ USD và gây ra những rủi ro an ninh nghiêm trọng. Theo nghị sĩ Duckworth, Mỹ hiện có hai chuyên cơ Không lực Một đang hoạt động bình thường và không cần phải cải tạo máy bay của Qatar.
Ông Trump tuần trước nói rằng "chỉ kẻ ngốc" mới từ chối nhận máy bay của Qatar. Thủ tướng Qatar bác bỏ việc mô tả máy bay như món quà cá nhân cho ông Trump, nói rằng đây là giao dịch giữa các chính phủ.
Đội chuyên cơ Không lực Một hiện tại gồm hai chiếc Boeing VC-25A được đưa vào sử dụng từ năm 1990 dưới thời tổng thống George HW Bush. Ông Trump từ lâu đã không hài lòng với hai chuyên cơ này và hồi đầu năm cho biết chính quyền đang xem xét phương án thay thế sau khi Boeing chậm trễ bàn giao hai mẫu máy bay mới.
Tập đoàn Boeing hồi năm 2018 nhận hợp đồng trị giá 3,9 tỷ USD để chế tạo hai máy bay VC-25B, dựa trên dòng phi cơ chở khách 747-8I, nhằm thay thế hai chiếc VC-25A. Kế hoạch giao hàng dự kiến diễn ra vào tháng 12/2024, nhưng đã bị hoãn đến ít nhất năm 2027 hoặc 2028.
Dự án đã tiêu tốn hàng tỷ USD do chi phí tăng cao, chuỗi cung ứng gặp khó khăn và mức độ phức tạp trong quá trình hoán cải máy bay thành chuyên cơ cho Tổng thống Mỹ.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters)