Ngày 4/4, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) công bố quyết định sơ bộ trong cuộc điều tra chống bán phá giá với thép mạ nhập khẩu từ nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Cuộc điều tra được khởi xướng từ tháng 9/2024, khi DOC nhận được đơn kiện từ các nhà sản xuất thép Mỹ.
Theo kết quả điều tra ban đầu, các doanh nghiệp thép Việt Nam sẽ phải chịu mức thuế chống bán phá giá lên đến 88,12%.
Riêng một số doanh nghiệp tôn thép sẽ có mức riêng. Tập đoàn Hoa Sen chịu mức thuế cao nhất là 59%, Tôn Đông Á bị áp mức 39,84%. Các doanh nghiệp khác như China Steel & Nippon Steel Việt Nam, Công ty Tôn Hòa Phát (thuộc Tập đoàn Hòa Phát), Thép Nam Kim bị đánh thuế 49,42%.
| Doanh nghiệp | Mức thuế chống bán phá giá sơ bộ (%) |
| Hoa Sen | 59 |
| Hoà Phát | 49,42 |
| Tôn Đông Á | 39,84 |
| China Steel & Nippon Steel Việt Nam | 49,42 |
| Nam Kim | 49,42 |
| Pomina | 49,42 |
| Sam Hwan Vina | 49,42 |
| Thép Miền Nam | 49,42 |
| Thép Tây Nam | 49,42 |
| Việt Pháp | 49,42 |
| Maruichi Sun Steel | 49,42 |
| TVP | 49,42 |
| Doanh nghiệp thép còn lại | 88,12 |
Theo kế hoạch, sau quyết định sơ bộ này, DOC sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng vào ngày 18/8, trước khi Ủy ban Thương mại Quốc tế Mỹ (ITC) đưa ra kết luận cuối cùng vào tháng 10/2025.
Theo số liệu từ DOC, Mỹ nhập khẩu 626 triệu USD thép mạ Việt Nam trong năm 2021, tăng lên 751 triệu USD trong năm 2022 và sau đó giảm mạnh về 241 triệu USD trong năm 2023.
Theo báo cáo triển vọng ngành thép do Chứng khoán MB (MBS) công bố tháng 2, thép cán nóng (HRC) và tôn mạ chiếm khoảng 60% tổng sản lượng thép xuất khẩu sang Mỹ năm 2024. Các mặt hàng này đang chịu thuế suất 21-36%. Trong đó, một số sản phẩm tôn mạ có mức thuế khoảng 22%.
Theo ông Lương Hoàng Thái, Cục trưởng Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương), doanh nghiệp Việt Nam bị chịu mức thuế cao do Mỹ chưa công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường. Do đó, họ sử dụng giá trị thay thế của nước thứ ba để tính toán mức thuế cho Việt Nam.
"Điều này không phản ánh đúng thực chất tình hình sản xuất, xuất khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam", ông Thái cho biết.
Ngoài thuế chống bán phá giá, các doanh nghiệp thép Việt Nam còn phải đối phó với cuộc điều tra trợ cấp đang được DOC tiến hành song song. Kết quả của cuộc điều tra này có thể dẫn đến việc áp thêm thuế đối kháng lên các sản phẩm thép Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ.
Theo kết quả sơ bộ, Hoa Sen và Tôn Đông Á chịu mức thuế chống trợ cấp sơ bộ là 0%. Khi các doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ, mức thuế cuối cùng bằng tổng cộng của thuế chống bán phá giá với thuế chống trợ cấp.
Theo một doanh nghiệp trong ngành thép, DOC vẫn chưa công bố quốc gia thay thế cũng như phương pháp tính toán cụ thể. Các thông tin này sẽ được công khai trong giai đoạn tiếp theo. Đây sẽ là cơ sở để các doanh nghiệp Việt Nam phản biện, cung cấp dữ liệu, và đưa ra các lập luận để làm rõ sự khác biệt về chi phí và điều kiện sản xuất tại Việt Nam so với quốc gia thay thế.
Phía doanh nghiệp này cho biết DOC đã khởi xướng điều tra chống bán phá giá với sản phẩm tôn thép mạ kẽm, mạ lạnh và mạ màu của Việt Nam từ tháng 9/2024. Từ thời điểm đó, hoạt động xuất khẩu thép mạ sang thị trường này gặp nhiều gián đoạn do tâm lý thận trọng từ phía khách hàng Mỹ trước nguy cơ bị hồi tố thuế chống bán phá giá.
"Vì vậy, mức thuế sơ bộ vừa công bố khá cao, nhưng thực tế không gây thêm ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến tình hình sản xuất - kinh doanh hiện tại của các doanh nghiệp thép Việt Nam", đại diện doanh nghiệp thông tin.
Ngoài Việt Nam, các doanh nghiệp sản xuất tôn mạ của các nền kinh tế khác cũng bị áp thuế chống bán phá giá sơ bộ như Australia, Brazil, Canada, Mexico, Nam Phi, Hà Lan, Đài Loan, Thổ Nhĩ Kỳ, UAE. Song hầu hết có mức thuế thấp hơn Việt Nam, trừ Brazil chịu mức chung 118,63%, một doanh nghiệp ở Canada bị áp mức 52,08% và ba nhà sản xuất ở Đài Loan là 67,9%.
Phương Dung