Điều này đã được ông Ca đưa ra sáng qua, khi Viện khí tượng thủy văn tổ chức hội thảo khoa học về khả năng thực hiện mưa nhân tạo ở Việt Nam. Cuộc họp này có ý nghĩa quan trọng bởi hiện nay hồ Hòa Bình đang "nguy kịch" vì khát nước, các tỉnh miền Nam, miền Trung đang nứt nẻ vì hạn hán.
Theo báo cáo của ông Ca, kết quả quan trắc các đám mây cho thấy việc làm mưa nhân tạo là dự án rất khả thi tại Việt Nam nếu như lựa chọn được một công nghệ hợp lý. Hiện tại, đồng bằng trung du Bắc Bộ được xem là thuận lợi nhất để làm mưa nhân tạo với số liệu nghiên cứu khí tượng được tích lũy từ nhiều năm nay, cộng thêm mạng lưới trạm quan trắc được phủ kín hơn các khu vực khác và điều kiện mây thuận lợi (yếu tố quan trọng nhất để làm mưa nhân tạo).
PGS Vũ Thanh Ca cho rằng, việc làm mưa nhân tạo có thể giúp tăng lượng nước phục vụ đời sống, sản xuất, chống hạn hay phòng chống cháy rừng... Nếu được đầu tư hoàn chỉnh về thiết bị và công nghệ làm mưa nhân tạo phù hợp sẽ giải hạn được thủy điện Hòa Bình ở thời điểm mùa khô.
Theo tính toán sơ bộ để có thể thực hiện làm mưa nhân tạo thì kinh phí mua sắm các thiết bị ban đầu gồm máy bay, radar và chuyển giao công nghệ từ nước ngoài sẽ tốn khoảng 5-6 triệu USD. Hiện tại, VN đã có máy bay đủ để làm mưa nhân tạo, còn radar rẻ nhất (Mỹ) khoảng 2 triệu USD.
Tuy nhiên, dự án làm mưa nhân tạo này mới chỉ dừng lại ở khâu thực hiện đề tài khoa học của Bộ Tài nguyên và Môi trường. Dự kiến đến cuối năm 2005 sẽ có báo cáo khả thi và đầu năm 2006 sẽ báo cáo đề tài. Đến năm 2008 sẽ tiến hành thử nghiệm làm mưa nhân tạo, kết hợp phục vụ đời sống. Từ năm 2010 sẽ tiến hành sử dụng làm mưa nhân tạo phổ biến đáp ứng theo yêu cầu. Ở miền Trung sẽ khó khăn hơn về điều kiện tự nhiên, nhưng ở Tây Nguyên và ĐBSCL có thể làm mưa nhân tạo và thuận lợi nhất vẫn là đồng bằng trung du Bắc Bộ.
Từ năm 1959, với sự giúp đỡ của các chuyên gia Trung Quốc, Nha Khí tượng VN đã thử nghiệm làm mưa nhân tạo bằng cách dùng máy bay rải muối bột vào mây trong khu vực đồng bằng Bắc Bộ (chủ yếu ở Hải Dương và Hưng Yên). Các nhà khí tượng VN đã trực tiếp tham gia bay trên máy bay AN-2 và lượng mưa nhân tạo cực đại trong vùng thử nghiệm đạt 40-60 mm.
Trong chiến tranh Việt Nam, quân đội Mỹ đã bí mật làm mưa nhân tạo trên đường mòn Hồ Chí Minh tại vùng giáp ranh Việt Nam - Lào - Campuchia. Tổng cộng 2.600 chuyến bay được thực hiện, rắc hơn 47.000 đơn vị iốt chì và iốt bạc vào mây, làm mưa lớn, gây ra lũ cục bộ, ảnh hưởng lớn đến việc vận chuyển từ miền Bắc vào chiến trường miền Nam Việt Nam. Ngoài ra, trận lũ lịch sử năm 1971 cũng có phần do quân Mỹ dùng các phương tiện kỹ thuật làm tăng lượng mưa ở miền Bắc Việt Nam.
Gần đây, Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Trung ương đã tổ chức lấy các thông số kỹ thuật, căn cứ vào ảnh vệ tinh để đánh giá thông số vật lý của mây (độ cao đỉnh mây, nhiệt độ chân mây, đỉnh mây và hàm lượng nước trong mây) để giúp cho việc làm mưa nhân tạo. Năm 2001, Viện Khí tượng thủy văn đã có đề tài khoa học “Đánh giá điều kiện và khả năng làm mưa nhân tạo cho khu vực Tây Nguyên” và đưa ra nhận xét: VN có đủ điều kiện làm mưa nhân tạo.Trịnh Vũ