 |
|
Củ nghệ ảnh hưởng tốt đến quá trình lành sẹo ở bệnh nhân bỏng. |
Sau đây là các bài thuốc đã được áp dụng thành công:
1. Thuốc uống
- Hoàng liên giải độc thang: Hoàng liên 12 g, hoàng cầm 8 g, chí tử 16 g, sắc uống.
- Hộ tâm thang: Đăng tâm 4 g, cam thảo 12 g, mạch môn 12 g, đậu xanh 40 g, trúc diệp (lá tre) 10 lá, sắc uống.
- Bài thuốc chống nhiễm khuẩn: Ké đầu ngựa 10 g hoặc 20 g, kim ngân hoa, bồ công anh, cỏ vòi voi, cỏ mần trầu, hạ khô thảo, kinh giới, cam thảo nam mỗi thứ 10 g, sắc uống.
2. Thuốc bôi
A. Các thuốc làm se khô và tạo màng che phủ vết thương bỏng mới
Phổ biến nhất là dung dịch Tanin 5%; tanin sẽ làm đông dịch vết thương, kết tủa protein, tạo thành một màng vảy. Một số loại thuốc Nam cũng có tác dụng này như cao đặc lá sim, nước sắc đặc vỏ cây xoan trà... Cao xoan trà cũng được chuyển thành dạng bột khô màu nâu mịn (thuốc bỏng B76), dùng rắc lên vết bỏng mới sau khi đã được xử lý vô khuẩn (rửa sạch, cắt bỏ vòm các nốt phồng, rửa vô khuẩn, thấm khô).
Các loại thuốc trên sẽ kết hợp với những phần hoại tử của mô liên kết trung bì, gắn chặt vào vết bỏng mới, tạo thành một màng che phủ. Màng khô nhưng không nứt nẻ hay cản trở các động tác của người bỏng. Phương pháp này giúp tiết kiệm gạc, băng bông và thuốc giảm đau, vết bỏng lại không có mùi hôi. Màng thuốc sẽ tự rụng hoặc được cắt bỏ khi vết bỏng đã khỏi.
Không dùng thuốc tạo màng ở các vết bỏng cũ hoặc đã nhiễm khuẩn. Tránh bôi kín cả một ngón, một chi hay một bộ phận cơ thể vì thuốc sẽ gây chèn ép, bó chặt, cản trở tuần hoàn.
B. Các thuốc làm rụng nhanh các tổ chức hoại tử ở vết bỏng
- Lấy cao mã đề bôi; hoặc dùng nước ép mã đề để rửa, giã nát lá đắp trên vết thương. Thuốc có tác dụng loại trừ tổ chức hoại tử, kích thích tái tạo tế bào.
- Dùng nước ép nghệ, kem nghệ 5% bôi trên vết thương, vết bỏng. Thuốc có tác dụng làm rụng mô hoại tử, kháng khuẩn. Kem nghệ ức chế sự phát triển của vi khuẩn và nấm, kích thích tái tạo mô.
- Dùng băng gạc thấm ướt dung dịch mủ đu đủ 2-10%, bôi liên tục lên vết bỏng, hoặc nhỏ giọt liên tục lên vết hoại tử do bỏng. Thuốc tác dụng làm rụng hoại tử do tác dụng của men Papain.
- Quả dứa xanh băm nhỏ, giã lấy nước, rửa và đắp lên vết bỏng nông có hoại tử.
- Quả ráy dại giã lấy bột, rắc lên vết bỏng nông có hoại tử.
C. Nhóm thuốc ức chế vi khuẩn, kháng khuẩn
- Cây sài đất tươi 100 g giã với ít muối ăn, hòa với 100 ml nước đun sôi để nguội, vắt lấy nước, chia 2 lần uống trong 24 giờ, bã dùng đắp lên vết bỏng.
- Bôi nước sắc sâm đại hành: Thuốc có tác dụng ức chế một số vi khuẩn và cầm máu tại chỗ.
- Lá diếp cá giã lấy nước (hoặc sắc lấy nước) bôi lên vết bỏng, có tác dụng với trực khuẩn mủ xanh.
D. Nhóm thuốc giúp tái tạo mô ở vết bỏng
- Dùng nước ép và kem nghệ để bôi, có tác dụng giảm mùi hôi, ảnh hưởng tốt đến quá trình sẹo hóa.
- Rau má (dùng dưới hình thức thuốc mỡ, viên) có tác dụng tốt đến quá trình tổng hợp collagen, tạo mô liên kết, giúp dự phòng và chữa sẹo xơ, sẹo phì đại, sẹo lồi.
3. Một số thuốc khác
- Rượu rễ hoa nhài: Được Bệnh viện Việt - Tiệp dùng để giảm đau, gây ngủ cho người bỏng. Cách chế: Rễ cây nhài rửa sạch, phơi khô, cắt thật nhỏ, ngâm với rượu trắng 70 độ trong 2 tuần với tỷ lệ 1 phần rễ 2 phần rượu. Khi dùng, uống 10-20 ml pha với nước đường. Không dùng cho trẻ dưới 11 tuổi.
- Hoa hòe nấu nước uống, có tác dụng tốt với thành mao mạch.
- Cây ô rô khô 6-12 g, rễ ô rô khô 40-60 g, sắc lấy nước uống, có tác dụng chữa các biểu hiện dễ xuất huyết ở người bỏng.
- Uống nước sắc ngải cứu nhiều ngày, có tác dụng tốt đến chất lượng sẹo da.
- Củ tam thất tán thành bột khô, mịn, uống khi có biểu hiện chảy máu đường tiêu hóa ở bệnh nhân bỏng. Trẻ nhỏ uống mỗi ngày 5 g x 3 lần; người lớn uống mỗi ngày 10 g x 3 lần.
GS Lê Thế Trung, Sức Khỏe & Đời Sống