 |
|
Minh họa về hiện tượng xuất hồn. |
Trong cuộc giải phẫu “sọ mở” trên một nữ bệnh nhân bị các cơn động kinh gây tàn phế, bác sĩ Olaf Blanke, ở Bệnh viện đại học Geneve (Thụy Sĩ), đã thực hiện những kích thích điện nhè nhẹ lên vỏ não. Bệnh nhân vẫn tỉnh (do cần đảm bảo an toàn, việc khoan xương thường đòi hỏi người bệnh phải ở trạng thái thức) và được yêu cầu miêu tả cho bác sĩ những gì mình đang cảm thấy khi điện cực tiếp xúc với não.
Khi Blanke chạm dụng cụ vào phần vỏ não ở đỉnh đầu, phía bán cầu phải (còn được gọi là gyrus ở góc phải), thì bệnh nhân nọ kêu lên và cho biết lúc đó cô như đang thoát ra khỏi thân xác, bay lên cao hoặc hạ xuống. Vị bác sĩ điều trị gia tăng cường độ dòng điện, và kết quả là: “Tôi thấy mình ở trên cao, nằm dài trên giường!”, người bệnh cho biết. Chưa hết, những ảo giác lạ lùng khác xâm chiếm cơ thể cô, khiến cô có cảm tưởng các cánh tay của mình đang xáp lại gần cơ thể rất nhanh, cứ như chúng không thuộc về cô nữa.
Hiện tượng trên khiến người ta nhớ lại hội chứng “bàn tay lạ” sờ vào những người có vỏ não bị tổn hại do một tai nạn. Họ đều có cảm giác như một chi hay một bàn tay không còn thuộc về mình nữa mà thuộc về một ai đó.
Khám phá của Blanke đã minh họa cho vai trò ưu thế của gyrus góc trong việc tạo nên hình ảnh thân xác. Vùng não này quả có nhiệm vụ hợp nhất các thông tin khác nhau, như sơ đồ thân thể cùng những bộ phận của nó, để cuối cùng đi đến một biểu tượng ý thức. Khi bị điện cực kích thích, gyrus góc không còn bị lệ thuộc vào các vùng khác của vỏ não, và lúc đó nó mất đi khả năng điều chỉnh mà các giác quan buộc phải có. Vậy là xảy ra sự phân ly giữa thân xác thực và cảm giác về bản thân.
Nghiên cứu của Blanke có thể mở ra những hướng mới cho việc tìm hiểu nguyên nhân thể chất của trạng thái ý thức bị biến đổi, như trạng thái “hồn lìa khỏi xác” hay “xuất thần, nhập định”.
Kiến thức Ngày nay (theo Science et Avenir)