1. Ưu điểm leo dốc tốt, dễ xây dựng, chi phí xây rẻ hơn, ít ảnh hưởng đến các loại hình giao thông khác do chạy trên cao... đúng là ưu điểm của tàu monorail.
Ngoài ra, tàu có toa ngắn hơn, tuy chở ít người hơn ở mỗi toa nhưng lại có thể xây đường với những đoạn bán kính cong thấp, tức là cua gấp tốt hơn tàu bánh sắt.
2. Nhược điểm phá vỡ cảnh quan đúng là chưa thuyết phục. An toàn hay tốc độ cũng là vấn đề kỹ thuật, xây dựng xong rồi trong tương lai vẫn có thể cải tiến được.
Tôi xin đưa ra một số nhược điểm khác:
- Tàu xây trên cao, đương nhiên các nhà ga chỉ cách nhau 0,5 đến hơn 1 km. Sẽ phải xây dựng nhiều cầu thang và thang máy. Nếu ga nằm giữa đường lớn thì đương nhiên phải xây cầu thang kèm cầu vượt. Kể cả giải toả mặt bằng thì chi phí chắc không nhỏ. Nếu có trục trặc như tàu dừng giữa đường thì công tác cứu hộ rất khó.
- Tàu monorail có thân tàu ôm lấy đường, về cơ bản khó nhập tách đường tàu được mà một ray chạy mãi từ đầu đến cuối tuyến. Như vậy không bố trí được tàu nhanh vượt tàu chậm, tất cả phải dừng đều ở các ga. Một tàu bị dừng là cả tuyến nằm im.
- Không đấu nối trực tiếp với các loại hình giao thông khác như tàu bánh sắt đường dài được.
- Ga phải gần nhau thì mới đưa đón khách hiệu quả, nhưng lại hạn chế tốc độ rất nhiều. Nếu một tuyến dài quá thì nguy cơ trục trặc rất cao. Tại Tokyo cũng chỉ có vài tuyến monorail nho nhỏ, chạy những đoạn ngắn do địa bàn khó xây dựng các loại đường khác, người sử dụng cũng không quá đông và giá vé đắt hơn tàu điện thường. Trong khi đó những năm gần đây họ vẫn khánh thành vài tuyến tàu điện ngầm bánh sắt, kết nối các tuyến với nhau để giảm thời gian đi lại cũng như giảm áp lực cho các ga trung chuyển. Có lẽ khả năng vận tải của monorail không đáp ứng được dân số đông đúc ở đây.
3. Về kỹ thuật không nói làm gì, về hình thức đây cũng không hơn gì một dạng xe buýt chạy đường ưu tiên, mà đổi tuyến đổi bến rất khó khăn. Mọi vấn nạn trên xe buýt hiện nay cũng sẽ gặp tại tàu điện. Đặt ngược lại vấn đề là nếu giải quyết tốt hơn giao thông ngã ba ngã tư, ta có thể thêm được bao nhiêu xe buýt chạy tuyến. Tổng lượng người tham gia giao thông không thay đổi, nếu tối ưu hoá xe buýt thì vô cùng tiện lợi, giảm số người đi xe ô tô cá nhân và xe máy. Đầu tư các xe buýt hibrid thân thiện môi trường tuy đắt nhưng còn rẻ hơn nhiều xây đường tàu trên cao, lại không phá vỡ cảnh quan nào, giá đi lại rẻ. Tôi không tin monorail có thể duy trì giá vé rẻ vì chi phí duy trì ga, thang máy, vệ sinh, điều khiển trung tâm không hề đơn giản.
Các thành phố lớn châu Âu cũng dùng rất nhiều xe buýt, vấn đề là phải bố trí giao thông tốt, đảm bảo trị an tốt hơn.
Để làm được những điều này hiệu quả trong tương lai thì còn nhiều vấn để phải giải quyết tận gốc:
- Thoát nước đô thị.
- Tăng cường an ninh.
- Triệt bỏ tham nhũng trong xây dựng, v.v...
- Giáo dục con người bằng nhiều hình thức, trong nhà trường, gia đình và xã hội.
- Tạo việc làm có thu nhập tốt hơn cho thanh niên để giảm tệ nạn, nâng dân trí.
- Giảm dân số quyết liệt nhất là nông thôn để giảm áp lực việc làm, nhà ở, giao thông.
Làm triệt để được thì cần những con người có tâm thật, có tài thật, có nhiệt tình và chịu hi sinh. Khó nhỉ. Càng ngày an ninh và đạo đức càng như đi xuống. Tàu điện có xây hay không cũng chẳng ảnh hưởng đến xã hội nhiều lắm, hãy nhìn những vấn đề nhỏ này trong mối quan hệ với những vấn đề rộng hơn.
Theo tôi xây dựng một quảng trường rộng rãi có cây xanh, đài phun nước ở ngoại ô thôi để nghệ sỹ đến biểu diễn, chính trị gia đến tuyên truyền, mít tinh, đi dạo thông thôi có khi còn tốt cho tương lai hơn nhiều xây thêm một tuyết "xe buýt trên cao".
BTQ
Bài liên quan: