Hà Linh -
Một chiều mùa xuân năm 1876, một góa phụ người Anh 56 tuổi tìm đến địa chỉ số 240, phố Faubourg Saint-Honoré, Paris rồi lên căn hộ của tiểu thuyết gia vĩ đại người Pháp Gustave Flaubert. Bà ấn chuông cửa, nhưng người hầu cho biết, nhà văn không có nhà.
Gertrude Tennant không để lại tên. Bà được mời trở lại vào ngày hôm sau. Khi trở lại, Gertrude được dẫn thẳng vào phòng khách. Nơi đó, một người đàn ông đang ngồi xoay lưng với cửa. Trước khi ông kịp quay ra, Gertrude tiến đến gần, đặt tay lên vai ông và khẽ gọi: "Gustave". Gustave Flaubert ngỡ ngàng nắm lấy tay bà: "Madame Tennant... Gertrude, Gertrude!". Ông khóc và nhắc đi nhắc lại: "Thật tốt khi tôi được gặp lại bà".
Tình bạn giữa Gustave Flaubert và Gertrude Tennant - một trong những phu nhân nổi tiếng ở London lúc bấy giờ - từng bị lãng quên trong lịch sử văn học. Nhưng phát hiện mới về 24 bức thư Flaubert gửi cho Tennant đã hé lộ nhiều chi tiết chưa từng biết về mối quan hệ của hai người. Khác với tính cách nóng nảy, thô lỗ mà người ta vẫn biết về tác giả Madame Bovary, ông - trong mối quan hệ với Tennant - là một người ôn tồn, dịu dàng.
 |
|
Nhà văn Gustave Flaubert. |
Flaubert nổi tiếng là người đối xử với phụ nữ rất nhẫn tâm, kể cả trong truyện lẫn ngoài đời thực. Nhà phê bình Sainte-Beuve từng nhận xét về cách ông miêu tả nhân vật Emma Bovary: "Ông ấy sử dụng ngòi bút như cái dao mổ". Flaubert từng bỏ rơi cô tình nhân Louise Colet một cách thô lỗ. Còn tình bạn của ông với Gertrude Tennant - hay còn có thể gọi là một mối quan hệ say đắm - bắt đầu từ khi nhà văn còn trẻ và kéo dài cho tới tận cuối đời.
Họ gặp nhau lần đầu tiên vào mùa hè năm 1842 trên bãi biển Trouville, vùng Normandy. Lúc đó, cha con Flaubert đang đi nghỉ, còn gia đình Gertrude cũng muốn tránh xa sự ồn ào của Paris. Flaubert lúc bấy giờ là một sinh viên luật 20 tuổi, trẻ trung và mơ mộng, còn Gertrude lớn hơn 2 tuổi, sinh trưởng trong một gia đình gia giáo nhưng không mấy giàu sang. "Anh ấy có sự hấp dẫn của người không hề ý thức được vẻ đẹp hình thể và tâm hồn của mình", Gertrude nhớ lại ấn tượng đầu tiên khi gặp Flaubert. Họ nô đùa, đọc thơ, ve vãn nhau trên bãi biển vắng.
Những cuộc gặp gỡ giữa họ còn diễn ra sau kỳ nghỉ mùa hè ở Trouville. Flaubert thường xuyên đến thăm Gertrude và chị gái bà tại căn hộ của họ. Tại đây, họ bàn luận về thơ ca, văn học. Nụ hôn say đắm đầu tiên giữa hai người diễn ra tại một buổi đi xem opera tại Paris.
Tuy nhiên, mối quan hệ giữa họ đứt quãng trước 1846, khi Gertrude trở về London để tìm một ông chồng tử tế. Cuối cùng, bà cưới Charles Tennant, một cựu nghị sĩ giàu có và sống cuộc đời khá hạnh phúc.
Năm 1851, khi tới London, Flaubert không tới tìm Gertrude. Tuy nhiên, đến năm 1857, ông gửi bà một bản copy cuốn Madame Bovary của mình với lời đề tặng: "để bày tỏ sự trân trọng những cảm xúc không bao giờ thay đổi... rất nhớ về quãng thời gian ở bãi biển Trouville và những buổi đọc sách của chúng ta".
Sau khi đọc xong cuốn sách, Gertrude thư lại cho nhà văn: "Tôi phải nói thẳng rằng tôi rất ngạc nhiên. Làm sao anh, với trí tưởng tượng về mọi thứ một cách tươi đẹp như thế, lại có thể viết những điều ghê gớm như vậy trong cuốn sách". Bà còn gửi tặng lại ông một cuốn Adam Bede của George Eliot. Tuy nhiên, Flaubert lờ đi lời khuyên của bạn, rằng nên viết mọi thứ một cách đạo đức hơn.
Hàng thập kỷ trôi qua, sau khi Gertrude đã trở thành một góa phụ giàu có, bà mới tìm lại Flaubert trong chuyến đến Paris năm 1876 như đã đề cập đến ở trên. Tại đây, ông đã mời bà gặp gỡ với những nhà văn danh tiếng của Pháp lúc bấy giờ như Turgenev, Hugo và Maupassant. Ngày ngày, họ gặp gỡ bàn chuyện văn chương. Tối đến nhà văn lại đưa bà về khách sạn.
Điều đáng ngạc nhiên nhất là khi quay về London, bà nhận được hàng tá thư của nhà văn Pháp. Flaubert viết: "Tôi không biết làm sao để bày tỏ sự sung sướng của mình khi được em tới thăm. Suốt nhiều năm dài, tôi sống mà không hề có tin tức gì về em. Hầu như không có ngày nào tôi không nghĩ về em. Em có biết tôi đã gọi em là gì từ sâu thẳm trái tim mình không? Tôi gọi em là 'Tuổi trẻ của tôi".
Dẫu vậy, sau đó, họ không gặp nhau lần nào nữa. Flaubert qua đời tháng 5/1880, ở tuổi 59, còn Gertrude mất năm 1918 không lâu trước sinh nhật lần thứ 99 của bà.
(Nguồn: AF)