Tại buổi làm việc với Tổng công ty Viễn thông Mobifone mới đây, Bộ trưởng Thông tin & Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đánh giá, MobiFone từng là một thương hiệu số 1 trong làng di động. Ông ví von, khi nói đến điện thoại di động, người ta nghĩ tới MobiFone, giống như với xe máy là Honda.
Nhưng đến nay, theo ông, nhà mạng này đang gặp hai thách thức. Một là vấn đề về tổ chức từ bên trong sau lùm xùm từ thương vụ AVG. Hai là thách thức giống các doanh nghiệp viễn thông lớn hiện nay. Từ năm 2009, mật độ điện thoại di động tại Việt Nam đã đạt 100%, nhưng MobiFone hiện vẫn làm điện thoại di động và chưa tạo thêm cho mình bất kỳ không gian mới nào.
"Đó là bế tắc về tăng trưởng, về không gian phát triển mới. Các doanh nghiệp viễn thông lớn đang tăng trưởng thấp hơn tăng trưởng GDP của cả nước, tức là đang thụt lùi", ông Hùng nói.
Thực tế, ngay cả so với chính các đối thủ khác trong lĩnh vực, MobiFone thời gian qua cũng không có nhiều điểm nổi bật. Từ năm 2015, Mobifone cũng phát triển thêm dịch vụ phân phối bán lẻ, nội dung số nhưng hoạt động rất mờ nhạt trên thị trường. Trong khi đó, doanh thu từ năm 2013 đến nay cũng liên tục trồi sụt.
Theo cáo cáo của Mobifone, lợi nhuận nhà mạng này đạt đỉnh gần 7.500 tỷ đồng vào năm 2014, rồi lao dốc 2 năm liền sau đó. Đến năm 2019, Mobifone ghi nhận lãi trước thuế hơn 6.000 tỷ đồng nhưng năm 2020 lại giảm mạnh xuống còn khoảng 4.700 tỷ đồng vì Covid-19.
Năm 2020, VNPT đạt doanh thu 162.700 tỷ đồng, lợi nhuận 7.100 tỷ. Còn Viettel có doanh thu 264.000 tỷ đồng, lãi trước thuế gần 40.000 tỷ đồng. Trong lĩnh vực lõi là viễn thông di động, từ khi triển khai dịch vụ chuyển mạng giữ số cuối năm 2018 đến nay, Mobifone cũng mất hơn 41.000 thuê bao vào tay các nhà mạng khác.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, việc MobiFone không có không gian mới có nghĩa là "không có sáng tạo, không có tăng trưởng". Và không gian mới phải tìm ở bên ngoài ngành truyền thống nhưng lại phải rất gần với viễn thông, có thể dựa trên hạ tầng viễn thông, hạ tầng số, nền tảng số, công nghệ số, các dịch vụ phổ cập và thiết yếu. Lời giải của câu chuyện này, theo ông Hùng, là 5G.
"Nếu làm tốt 5G sẽ tạo ra tăng trưởng cho viễn thông 3% mỗi năm và 5 năm nữa sẽ mang lại cho MobiFone doanh thu thêm 250 triệu USD", ông nói.
Nhân viên Mobifone lắp đặt trạm phát sóng 5G tại TP HCM. Ảnh: Minh Sơn.
Với cấu thành quan trọng nhất của hạ tầng số - Cloud Computing, theo ông, các doanh nghiệp hạ tầng viễn thông phải coi đây là hạ tầng mới của ngành viễn thông. Thị trường có thể đạt tới 1% GDP Việt Nam, tức là 5 tỷ USD vào năm 2025. "Phần khiêm tốn nhất mà MobiFone có thể dành cho cho mình là 5%, tương đương 250 triệu USD vào năm 2025", ông nói.
Ngoài ra, ông cũng gợi mở cho nhà mạng này hướng phát triển trong các lĩnh vực công nghiệp điện tử, các platform cung cấp dịch vụ, chuyển đổi số, thương mại điện tử và logistics.
Thị trường thương mại điện tử và logistics lớn hơn nhiều lần viễn thông, tăng trưởng mạnh hơn nhưng theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, Việt Nam lại đang mất trận địa này.
"Các doanh nghiệp cả bưu chính và viễn thông như Viettel thì có lợi thế đặc biệt. Nhưng Mobifone sẽ được cấp giấy phép thử nghiệm Mobile Money, sau đó số điện thoại di động sẽ trở thành Digital ID. Đây chính là những nền tảng quan trọng của thương mại điện tử", ông nói.
Lĩnh vực công nghiệp nội dung số của Việt Nam cũng có tỷ trọng trong doanh thu viễn thông vào loại thấp nhất trong khu vực. Nếu được chú trọng phát triển đúng, theo ông Nguyễn Mạnh Hùng, 5 năm nữa, lĩnh vực này sẽ tăng ít nhất 3 lần, tức là tăng trưởng 25-30% một năm, để đạt doanh thu 3 tỷ USD.
Truyền hình OTT cũng là thị trường mà các doanh nghiệp viễn thông bỏ ngỏ nhiều năm nay. Do vậy, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng gợi ý MobiFone quan sát cách FPT làm truyền hình OTT khi họ không triển khai đến hộ gia đình như Viettel hay VNPT, nhưng số thuê bao không hề thua kém.
Như vậy, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng định hướng trong 5 năm tới, Mobifone sẽ là doanh nghiệp viễn thông - công nghệ số hàng đầu của Việt Nam với mục tiêu tăng trưởng gấp đôi, có thêm 1,5 tỷ USD mới vào năm 2025.
Để mục tiêu đó khả thi, theo ông, cần đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng 5G, Cloud Computing, Platform, nền tảng thương mại điện tử; chuyển đổi thành công ty công nghệ số với ít nhất 30% nhân lực làm việc trong lĩnh vực phát triển công nghệ. MobiFone nên phát triển chủ yếu dựa trên công nghệ số, đi đầu về các thử nghiệm Sanbox, thuộc nhóm hạt nhân thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia.
Anh Tú