Một nhóm nghiên cứu tại Đại học Dược Kyoto, Nhật Bản nay đã tìm ra thành phần hóa học của thứ chất dầu này. Nó bao gồm hai sắc tố, một đỏ và một cam, trong đó sắc tố đỏ tạo nên đặc tính kháng khuẩn.
Hà mã - còn gọi là ngựa biển - đã khiến những người Hy Lạp cổ đại kinh ngạc vì thứ mồ hôi đỏ như máu của chúng. Trong thực tế, chất đỏ này được tiết ra từ các tuyến nhờn nằm rải rác khắp trên da, là một trong những công cụ sinh tồn khéo léo của chúng. Để thích nghi với lối sống lưỡng cư độc nhất vô nhị này, hà mã đã phát triển một vài kỹ năng sống đặc biệt.
Chúng đánh chén thật nhiều thực vật trong đêm, là khoảng thời gian không có ánh mặt trời gay gắt. Khi bình minh đến, hà mã ngâm mình trong nước và dành cả ngày còn lại để nghỉ ngơi, cãi vã và quan trọng nhất là tiêu hóa.
"Hà mã là những cái thùng lên men thực sự", Wayne Boardman, trưởng bộ phận thú y tại Hiệp hội động vật học London, Anh nhận xét. "Chúng thích nghi với chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, nhưng để có thể hấp thu được các chất bổ từ loại thức ăn đó, chúng cần phải ăn trong thời gian dài". Và để tiêu hóa được lượng thức ăn khổng lồ này, đôi khi chúng cần phơi mình dưới nắng.
Trong những tình huống như vậy, một lớp lá chắn truyền thống - bộ lông chẳng hạn - sẽ là phi thực tế nếu con vật ngâm mình trong nước suốt nửa thời gian. Tiến hóa đã tìm ra câu trả lời: đó là một chất bài tiết có khả năng chống lại tia cực tím. Chất này ban đầu không màu, sau chuyển màu đỏ và cuối cùng là màu nâu khi sắc tố bị polymer hóa.
Nhóm nghiên cứu đã thu thập mẫu chất nhờn trên mặt và lưng hà mã, rồi phân tách và tinh lọc. Kết quả họ tìm thấy là có hai loại sắc tố, sắc tố đỏ (được gọi là axit hipposudoric) và sắc tố màu cam (axit norhipposudoric). Các thử nghiệm tiếp theo cho thấy sắc tố đỏ hấp thụ tia cực tím và tia sáng nhìn thấy ở bước sóng từ 200 đến 600 nanomét. Điều này chứng tỏ nó quả thực có tác dụng bảo vệ da cho con vật.
Lớp bảo vệ da tự nhiên này không những chống nắng, mà còn điều hòa nhiệt độ và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn. Khi nhóm nghiên cứu bổ sung chất nhờn này vào hai tập đoàn vi khuẩn gây bệnh - ở nồng độ thấp hơn trên da hà mã - nó đã ức chế các vi khuẩn sinh sôi.
Bích Hạnh (theo BBC, NewScientist)