Chủ trì họp trực tuyến đến cấp xã của 28 tỉnh, thành ven biển sáng 20/9, Phó thủ tướng Lê Văn Thành đánh giá, việc gỡ thẻ vàng thời gian qua có tiến bộ so với trước. Quản lý đội tàu vào nền nếp; phân bổ hạn ngạch giấy phép khai thác vùng khơi, vùng lộng, ven bờ được thực hiện; hệ thống lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) được triển khai. Lực lượng thực thi pháp luật cũng tăng cường tuần tra, ngăn chặn nhiều tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.
Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa đáp ứng yêu cầu. Việc cấp giấy phép khai thác thủy sản với đội tàu mới đạt 97% với tàu dài từ 15m; 47% với tàu dưới 15m. Lắp đặt VMS năm 2022 còn chậm, chỉ tăng 5%; tàu cá Việt Nam vẫn vi phạm khai thác hải sản vùng biển nước ngoài; truy xuất nguồn gốc còn nhiều tồn tại.
"Đây là vấn đề lớn, nếu không khắc phục được thì không những không gỡ được thẻ vàng mà còn có nguy cơ bị nâng lên cảnh báo thẻ đỏ", ông Thành nói.
Do đó, Phó thủ tướng yêu cầu các địa phương giải quyết bằng được những tồn tại nêu trên. Đoàn liên ngành sẽ được lập để kiểm tra, xử lý các vi phạm IUU. Cảnh sát biển, biên phòng, kiểm ngư, công an địa phương được giao đẩy mạnh tuần tra, xử lý vi phạm trên biển và tại cảng cá.
Phó thủ tướng Lê Văn Thành. Ảnh: Đức Tuân
Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết từng kiểm tra cảng cá, xem sổ nhật ký của nhiều tàu, thấy ghi sơ sài, có tàu không ghi. Trong khi đó, nếu không có nhật ký thì rất khó truy xuất nguồn gốc.
Ngoài ra, có tàu lắp đặt VMS nhưng không kết nối liên tục, ngư dân "lúc thì đổ lỗi do thiết bị, lúc thì tại thời tiết". Chính sách xử lý vi phạm chưa thống nhất khi có nơi lập biên bản, có nơi gọi đến nhắc nhở, có nơi xử phạt, nên có tình trạng tàu tỉnh này chạy sang tỉnh kia. "Chúng tôi đang sửa đổi quy định, trong đó đề xuất Cảnh sát biển có quyền xử phạt các tàu cá vi phạm", ông Tiến nói.
Trung tướng Nguyễn Trọng Bình, Phó tổng tham mưu trưởng QĐND Việt Nam đề nghị có chế tài mạnh xử lý tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. "Đi biển chỗ nào nhiều cá, chỗ nào vùng biển của ta, chỗ nào vùng biển nước ngoài, tài công (thuyền trưởng) biết rõ", ông Bình nói, mong muốn địa phương vào cuộc mạnh mẽ hơn.
Không có tàu bị nước ngoài bắt thời gian qua, Phó chủ tịch tỉnh Thanh Hóa Lê Đức Giang chia sẻ, tỉnh yêu cầu tất cả tàu cá lắp VMS và được hỗ trợ thuê bao viễn thông ba năm. Tàu không lắp đặt thiết bị không được ra khơi. Tuy nhiên, Phó chủ tịch tỉnh Khánh Hòa Đinh Văn Thiệu cho biết địa phương gặp khó khăn trong vấn đề này vì một số tàu cá lắp thiết bị nhưng sau đó cố tình ngắt kết nối.
Việt Nam bị Ủy ban châu Âu (EC) cảnh cáo thẻ vàng tháng 10/2017 vì không tuân thủ quy định IUU. Điều này đồng nghĩa thủy hải sản xuất khẩu sang EU sẽ bị kiểm soát 100% thay vì kiểm tra xác xuất, tức doanh nghiệp mất nhiều chi phí phát sinh hơn. Lãnh đạo Việt Nam đã có nhiều cuộc tiếp xúc với lãnh đạo cấp cao Liên minh châu Âu, cam kết chống khai thác trái phép; đề nghị EC sớm gỡ thẻ vàng thủy sản Việt Nam.
Theo ước tính, lũy kế 8 tháng, tổng lượng thủy sản Việt Nam ước đạt 5,8 triệu tấn, tăng 2,4% so với cùng kỳ. Kim ngạch xuất khẩu đạt trên 7,5 tỷ USD, tăng 35,3%.