From: "MINH TRAN"
To: <thegioi@vnexpress.net>
Sent: Monday, February 24, 2003 6:15 AM
Subject: Iraq va viec giai gioi
Co mot quoc gia hung do da tung gay chien voi cac lan bang va bi danh bai nen bi ep buoc phai giai gioi. Sau do, quoc gia nay da loi dung su nhu nhuoc cua quoc te ma tu tai vu trang va gay ra chien tranh lan thu nhi.
Chung ta khong noi ve Iraq sau cuoc chien vung Vinh nam 1991 va nguy co chien tranh co the xay ra nay mai. Chung ta noi ve nuoc Duc.
Sau the chien thu nhat, Duc bi bai tran va hoa uoc Versailles da co nhung quy dinh ve viec giai gioi xu nay. Neu cac nuoc chau Au khi do da co phan ung ngan ngua nuoc Duc cua Hitler tai vu trang, truoc tien tai vung ky nghe ben song Rhin, canh bien gioi Phap - Duc, thi co le the chien thu hai da khong xay ra, hoac it nhat, khong xay ra voi cuong do va su tan pha khoc liet nhu vay.
Lich su dang tai dien ngay hom nay, voi Saddam Hussein ap dung dung bai ban cua Adolf Hitler. Y nhu Saddam Hussein ngay nay, nam xua Hitler cung lam bo chap hanh quy dinh cua hoa uoc Versailles trong khi kin dao tai vu trang. Dieu do di nhien la khong thoat khoi con mat tinh bao cua Anh quoc.
Nhung Anh quoc thoi do lai co chu truong nham mat va nham dung con mat tinh bao nay. Thu tuong Stanley Baldwin duoc thong bao ve su vi pham cua Hitler, nhung ong khong cho cong chung biet ma lai muon tai dac cu va day ganh nang doi pho cho nguoi ke nhiem. Trong suot luc do, Hitler tiep tuc phat trien luc luong quan su cua minh.
Đang Bao thu cua Baldwin lang thinh da danh ma dang Tu do cung chang kha hon. Nam 1935, sau khi Hitler da len cam quyen duoc may nam va dang tren da banh truong voi nhieu vu khi toi tan co kha nang tan sat rat cao, y nhu thoi nay, dang Tu do doi hoi phai co chung co dang hoang truoc khi ket toi Duc quoc xa. Con dang Lao dong cung vay, mot mat thi doi giai gioi Duc quoc xa theo dung quy dinh cua Hoa uoc Versailles, dang kia thi lai tim giai phap phoi hop quoc te qua cac to chuc binh phong.
Ket cuoc la The chien thu hai bung no, mac du cac nuoc deu co gang de cao hop tac quoc te de khoi dung giai phap quan su. Su thu dong va nhu nhuoc cua cac nuoc la mot nguon co vo cho Hitler. Den khi Duc quoc xa tro thanh mot cuong quoc quan su va doi banh truong qua cac xu khac, cac nuoc chau Au roi vao the ket.
Nam 1936, Duc chuyen quan vao thung lung song Rhin ma khong gap phan ung cua cac nuoc lan bang. Vao thoi diem do, Phap co mot doi quan dung manh, co kha nang chan dung quan Duc va neu Phap ra quan de ep buoc Hitler ton trong Hoa uoc da ky thi chua chac nuoc Duc da dam lam au. Nhung truoc sau nuoc Phap khong lam gi ca, ma cung chang noi den chuyen giai gioi hoac thanh tra. Moi khi lan duoc mot buoc ma khong gap phan ung, Hitler lai tien them mot buoc nua, cho toi khi du manh de khoi bi bat cu ai giai gioi, Hitler cong khai hoa su hien huu cua mot doi quan hung manh, mot doi quan vo dich ma chang so gi nua.
Day la hoan canh khien Ba Lan bi thon tinh, Phap bi khuat phuc trong 55 ngay, va De nhi the chien bung no.
Ngay nay chung ta dang coi lai vo kich do, voi Saddam Hussein thu vai Adolf Hitler. Ngay nay chung ta cung lai thay phan ung "khong phan ung" hoac doi hoi "phai co chung co ro rang", phai co "phoi hop quoc te" chu khong nen don phuong can thiep, don phuong giai gioi .. vv .. vv.
Cho toi ngay Iraq co bom nguyen tu, nhu Bac Trieu Tien co the co, thi nguoi ta lai co nhung phan ung nhu nhuoc ke tiep la phai doi thoai, hoac nap tien de mua lay hoa binh nhu Tong thong Han Quoc Kim Te Chung da lam voi Kim Chang In qua "Nhat Quang chinh sach" cua ong.
Di nhien lich su khong luon tai dien nhung bai hoc lich su co the giup chung ta thay ro nhung loi lam cua qua khu. Ma cang la nan nhan lai cang rut tia kinh nghiem sau dam hon. Do la ly do tai sao cac nuoc Dong Au sau khi thoat khoi ach xam luoc cua Duc quoc xa, cham phat trien gan nua the ky lai som hieu hon cac nuoc Tay Au. Trong vu xu tri voi Iraq hay nan khung bo noi chung, cac nuoc Dong Au co lap truong gan voi My hon la Tay Au, va kinh nghiem giao tiep voi Iraq khi con nam trong quy dao cua Lien Xo (cu) dang duoc cac nuoc nay khai thac de gop phan tien vao giai gioi che do Hussein neu can thiet.
Nguoi ta thuong cho rang cac nuoc Dong Au deu con ngheo kho nen chang co nhieu kha nang tham gia tran chien tai Iraq. Day la mot suy nghi sai lam vi trong tran chien nay, nguoi ta khong chi can vu khi ma con can nhieu yeu to khac, ke ca yeu to tinh than lan tu the ngoai giao, chinh tri. Hai nuoc Tay Au vo dich ve phan ung " chờ xem " la Phap va Duc co the hoc duoc nhieu tu cac nuoc Dong Au nhu Ba Lan hay Hungary.
Bai hoc dau tien van la bai hoc lich su cua viec giai gioi, viec ngan ngua toi ac khi no chua chom no. Neu khong thi chinh minh da tu giai gioi. Moi con nguoi deu binh dang truoc xa hoi, moi quoc gia deu binh dang truoc quoc te nhung su binh dang do co duoc ton trong hay khong tuy thuoc phan lon vao tu cach cua con nguoi hay quoc gia do.
Co the lay kinh nghiem tu lich su Viet Nam, mot dieu ma ai cung co the nhan thay rat ro, chung ta yeu chuong hoa binh, nhung doi khi muon co hoa binh chung ta phai tien hanh chien tranh.