Sống trong một ngôi nhà lớn, nằm trên những ngọn đồi yên tĩnh phía trên Bãi biển Newport cùng người vợ kém 10 tuổi Lakiha "Kiki" Spicer, Tyson tiếp phóng viên The Sportsman khi đang vận một chiếc áo gió cỡ rộng, râu quai nón để dài, ngả bạc như đúng cái tuổi 53. Sau khi mời khách xuống sofa, Tyson nói ngay, như thể bận chuẩn bị cho một trận đấu so găng nào đó hồi đỉnh cao sự nghiệp: "Hãy hỏi bất cứ điều gì bạn muốn?".
Tyson từng hạ đối thủ bằng những đòn trực diện, mạnh mẽ như thế nào thì bây giờ thẳng thắn như thế khi tiếp chuyện truyền thông. Nó khác thái độ niềm nở của người vợ chung sống 10 năm Kiki, người thầm lặng đứng phía sau "Mike thép" khi ông tái tạo sự nghiệp.
"Biết nói gì thêm về Tyson giờ nhỉ?", huyền thoại quyền Anh hạng nặng mở đầu câu chuyện. "Tôi nghĩ là có quá nhiều thứ phải sắp xếp lại trong đầu. Bởi trừ phi có điều kỳ diệu xảy ra, bạn không bao giờ tường tận hết bản thân mình. Càng tìm hiểu, chúng ta càng vỡ vạc ra nhiều bài học về cuộc sống. Thực tế thì cuộc sống quanh ta muôn màu. Khi lọt lòng, chẳng một ai biết cuộc sống là gì. Đến lúc chết đi, nhiều người vẫn không rõ mình đã đến từ đâu. Nhưng nếu nói sống là để chuẩn bị cho cái chết thì bi lụy quá. Tôi biết, bạn biết, ai cũng biết, là một ngày nào đấy cái chết sẽ đến. Và ở một tuổi nào đó, con người không sợ cái chết nữa, giống như khi còn trai trẻ".
Nhấp giọng một chút, Tyson nhìn về xa xăm và kể tiếp: "Tôi biết mình có thể chết khi thi đấu, thậm chí ngay trong lúc tập luyện. Tôi ý thức rõ ràng điều ấy bởi quyền Anh là một môn mạo hiểm. Tôi thảng hoặc sợ hãi với suy nghĩ rằng nếu ai đó chết khi đấu với tôi, tôi sẽ thành kẻ giết người. Nhưng rồi cảm giác ấy trôi qua rất nhanh với một gã trẻ hăng máu. Giờ nhìn lại quãng 20 năm thi đấu chuyên nghiệp, tôi có thể tự tin rằng tất cả những gì đã làm là để sinh tồn. Ở tuổi này, tôi càng tin là nếu không có cảm giác tồn tại, thà chết đi còn hơn".
"Nói như vậy là ông không sợ chết?", phóng viên hỏi.
"Thật tình là không", ông đáp. "Với tôi, sống còn khó khăn và phức tạp hơn nhiều, bởi khi sống phải luôn phải duy trì đức tin. Chết thì dễ quá. Tôi không chắc có đúng như vậy không, nhưng khi sống bạn cần nhiều can đảm. Nếu không có nó, bạn không đủ sự chai lỳ để đấu tranh, để xử lý những rắc rối nảy sinh. Cuộc đời giống như một hành trình, và để sống, bạn cần sẵn sàng đương đầu mọi thứ. Con người sinh ra, ai cũng mưu cầu vật chất, tiền tài, danh vọng, và hầu hết tranh đấu vì những thứ ấy, vì nghĩ rằng rồi mình sẽ là một cái gì đó kỳ vĩ trong cuộc đời. Nhưng rồi đến tuổi xế chiều, tôi thấy những suy nghĩ ấy thật tự kỷ ám thị. Rốt cuộc, mỗi cá nhân chẳng là gì với dòng chảy cuộc đời. Tất cả rồi sẽ phải vứt bỏ khi đối mặt cái chết".
Những lời tâm sự của Tyson năm 2020 khác nhiều so với cách tiêu tiền phóng túng cách đây hơn 20 năm. Theo thống kê của Forbes, cựu võ sĩ sinh năm 1966 kiếm được tổng cộng 400 triệu USD từ quyền Anh, nhưng rồi thói tiêu xài hoang phí, cộng với chứng nghiện rượu khiến "Mike thép" tuyên bố phá sản năm 2003.
"Tin hay không thì tùy, nhưng chuyện lên voi xuống chó trong cuộc sống là rất bình thường. Bạn có thể vào tù, có thể thiệt mạng hay bị ngược đãi bất cứ lúc nào. Tôi không mong những điều tệ hại ấy đến với mình, nhưng chẳng thể nào ngăn nổi. Không còn cách nào khác ngoài việc bạn phải học cách xử lý, đồng thời giữ niềm tin phấn đấu để đạt được một điều gì đó, nhỏ thôi cũng được. Tôi luôn cố không nản lòng, dù vấp phải tình huống xấu cỡ nào", Tyson kể tiếp. "Bạn có biết trước đây, ngày nào tôi cũng phải hô hào chiến đấu chống lại con quái vật ngự trị trong đầu mình. Giờ đỡ hơn, nhưng tôi không rảnh rang tới mức ngồi chỉ để buôn chuyện phiếm. Công việc cả đấy".
Công việc mà Tyson nhắc tới là kênh "Hotboxin with Mike Tyson" trên Youtube, hiện có hơn một triệu lượt đăng ký theo dõi. Đây là đứa con tinh thần mà ông cùng hùn vốn làm ăn với một huyền thoại quyền Anh khác là Sugar Ray Leonard. Tyson chịu trách nhiệm kịch bản, đọc lời bình, và thi thoảng giao lưu cùng người hâm mộ. Ngoài ra, Tyson còn sở hữu khu đất có tên "Tyson Ranch" rộng hơn 16 hecta, cách Los Angeles 100 km về phía bắc chuyên trồng cần sa - loại hình kinh doanh hợp pháp tại đây.
"Tôi không nhớ chính xác tại sao mình dám mạo hiểm đầu tư vào Tyson Ranch, chỉ biết là nhờ trang trại ấy, vợ chồng tôi mới được ở đây. Tôi vỡ vạc nhiều thứ khi điều hành dự án này", Tyson cười lớn. "Nói vậy, nhưng trường học lớn nhất của tôi vẫn là sàn đấu quyền Anh. Giờ ngồi đây, bạn khó hình dung được cậu Mike Tyson của thập niên 1980 bỡ ngỡ như nào khi bước vào ngôi trường ấy, nơi có hàng nghìn giảng viên lúc nào cũng chực soi mói và ra những án phạt nghiêm khắc. Đã vào trường rồi, bạn buộc phải học theo cách của nó, nghĩa là trả bài một cách chính xác những gì từng được huấn luyện. Bạn không thể chỉ ngồi im thụ động trong trường được. Cách tốt nhất để thành trò giỏi trong ngôi trường ấy là lên lớp với tâm lý sẵn sàng dạy lại người khác, dù có thể bạn chẳng biết mình sẽ dạy cái gì".
Giống nhiều ngôi sao qua thời đỉnh cao, Tyson dùng danh tiếng quá khứ như một cách kiếm tiền. Ông thường xuyên xuất hiện trong những trận quyền Anh đỉnh cao, mới đây là trận tái đấu giữa Deontay Wilder và Tyson Fury. Bên cạnh đó, "Mike thép" còn đóng phim và được xem là một diễn viên hành động tiềm năng.
"Tôi xem việc tham dự những sự kiện quyền Anh như một phần cuộc sống hiện tại. Tôi thích được đắm mình trong thế giới đó, giữa hàng vạn người hò reo cổ vũ, giữa những tiếng cồng hết hiệp và tiếng đếm đến 10. Trong số võ sĩ hiện tại, tôi thích Fury và tự hào khi thấy cậu ấy lấy tên tôi để đặt tên cho mình. Nhờ quyền Anh, tôi gặp lại Evader Holyfield, Lennox Lewis, và trao nhau những cái ôm, nhưng tất cả chỉ có vậy. Sau khi chào nhau, chúng tôi đường ai nấy đi. Tôi trở về bên vợ mình và luôn bên cạnh cô ấy. Quyền Anh giờ không còn là cuộc sống của tôi nữa. Cuộc sống của tôi giờ là trong căn nhà này (vừa nói Tyson vừa dang rộng hai tay chỉ vào phòng khách). Tôi hướng mình trở thành một người đàn ông của gia đình. Mọi công việc khác, như duy trì hoạt động kênh Youtube đều được tôi thực hiện tại đây. Tôi cũng bỏ thói quen ăn vận màu mè như hồi thượng đài. Tyson giờ giản dị lắm, chỉ có một vài bộ 'mồi' để ra đường thôi", cựu võ sĩ người Mỹ nói.
Nhiệt tình bộc bạch bản thân nhưng khi nhắc tới quyền Anh đương đại, Tyson trở nên e dè. Ông tôn trọng lớp hậu bối, gồm cả Fury, Anthony Joshua cũng như Wilder. Nhiều võ sĩ ở hạng dưới, như Canelo Alvarez hay Floyd Mayweather thậm chí kiếm được nhiều tiền hơn cả võ sĩ hạng nặng - điều không bao giờ xảy ra thời Tyson thi đấu - nhưng cựu võ sĩ 53 tuổi tỏ ra không bận tâm. "Tôi chỉ muốn nói, là 200 năm nữa, có lẽ chỉ còn năm võ sĩ thật sự được mọi người nhớ đến. Vấn đề ở đây không phải tiền bạc, giàu có. Tự mỗi võ sĩ phải tìm được thấy bản ngã của mình khi thượng đài, thay vì những thứ tiêu cực ảnh hưởng tới họ ngoài sàn đấu. Với tôi, chỉ cần mình trở thành Achilles trong tâm hồn, thế là đủ", ông nhấn mạnh.
Từ đỉnh cao xuống vực sâu, và giờ trở thành một người đàn ông trung niên của gia đình, Tyson kinh qua gần như hết những thăng trầm của đời người. Trước khi chia tay, ông nhắn nhủ tới những người trẻ không may mắc sai lầm: "Không có gì là muộn ở cuộc đời này. Bạn có đủ thời gian, cơ hội để thay đổi quan niệm của người khác về bản thân bất cứ lúc nào bạn muốn và sẵn sàng. Hãy sống thật với con người mình, làm những điều bản thân thích và đừng chờ đợi. Thời trẻ, tôi phóng túng, bỏ bê con cái vì mải theo đuổi nghiệp quyền Anh và nghĩ chỉ cần đấm tốt là đủ. Giờ tôi giống một người làm công ăn lương. Hết giờ làm, tôi về mái ấm của mình, thứ trước đó tôi từng ao ước cháy bỏng. Dù nói bao nhiêu lời cảm ơn, tôi nghĩ cũng không đủ để giãi bày nỗi niềm với cuộc đời".
Thắng Nguyễn (theo The Sportman)