"Đây không thể là cơ hội để Mỹ xâm phạm chủ quyền của chúng tôi. Mexico chỉ ủng hộ hợp tác và phối hợp hành động, không bao giờ cúi đầu hay chấp nhận bị can thiệp, thậm chí là xâm phạm", Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum phát biểu tại cuộc họp báo định kỳ ngày 20/2.
Tuyên bố được bà đưa ra sau khi chính phủ Mỹ liệt loạt băng đảng ma túy vào diện tổ chức khủng bố, trong đó có một số nhóm đang hoạt động ở Mexico.
Danh sách bao gồm các băng đảng Mỹ Latin là Tren de Aragua, MS-13, Sinaloa, Jalisco New Generation, United, Northeast, Gulf và Michoacan, theo quyết định Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio ký vào ngày 6/2 nhưng đến ngày 20/2 mới được Bộ Ngoại giao công bố. Jalisco New Generation và Sinaloa là hai băng đảng lớn nhất tại Mexico.
Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum phát biểu tại Mexico City ngày 12/2. Ảnh: AFP
Truyền thông Mỹ gần đây dẫn lời các quan chức giấu tên cho biết máy bay không người lái (UAV) MQ-9 của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) đã bí mật hoạt động trên lãnh thổ Mexico để truy tìm các xưởng điều chế fentanyl và do thám hoạt động của băng đảng ma túy bị coi là "nhóm khủng bố".
Hoạt động do thám của CIA có thể đặt nền tảng cho quân đội Mỹ tiến hành chiến dịch tập kích "chống khủng bố" xuyên biên giới nhằm vào sào huyệt của các băng đảng và xưởng điều chế ma túy tại Mexico.
Tổng thống Sheinbaum cho hay bà sẽ đề xuất cải cách hiến pháp để "bảo vệ chủ quyền quốc gia" trước động thái này.
"Người dân Mexico sẽ không bao giờ chấp nhận sự can thiệp, xâm phạm hay bất kỳ động thái nào khác từ bên ngoài đe dọa toàn vẹn lãnh thổ, độc lập và chủ quyền quốc gia trên vùng biển, vùng trời lẫn đất liền", bà nhấn mạnh.
Bà cũng đề xuất tăng biện pháp trừng phạt với những kẻ buôn lậu vũ khí vào Mexico. Phần lớn vũ khí mà các băng đảng tội phạm ở Mexico sử dụng có xuất xứ từ Mỹ.
Mexico sẽ có thêm hành động pháp lý đối với những công ty sản xuất súng của Mỹ vì không quản lý nguồn hàng đủ nghiêm ngặt, để cho lượng lớn vũ khí tuồn qua biên giới, rơi vào tay tội phạm, theo Tổng thống Sheinbaum. Đơn kiện sẽ diễn giải rằng các công ty vũ khí Mỹ đang thông đồng với băng đảng tội phạm ở Mexico.
Các đời tổng thống Mexico trước đây đã nhiều lần vận động Mỹ không đưa các băng đảng ma túy ở nước này vào danh sách khủng bố. Họ lập luận rằng dạng tội phạm này không có mục tiêu chính trị như khủng bố, mà chỉ phạm tội vì lợi nhuận.
Vệ binh Quốc gia Mexico gác tại cửa khẩu San Ysidro giáp biên giới Mỹ ngày 6/2. Ảnh: AP
Việc Mỹ xếp các băng đảng ma túy Mexico vào diện tổ chức khủng bố cũng tiềm ẩn tác động đến dòng người nhập cư phi pháp vào Mỹ. Nhiều di dân đã phải trả tiền chuộc hoặc nộp mãi lộ cho các băng đảng này để đến được biên giới rồi xin tị nạn tại Mỹ. Các trường hợp đó có thể bị buộc tội hỗ trợ khủng bố theo luật Mỹ.
Sau khi nhậm chức vào ngày 20/1, Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh hành pháp tuyên bố tình trạng khẩn cấp ở biên giới phía nam, đồng thời xác định băng đảng ma túy xuyên biên giới đã trở thành "mối đe dọa an ninh quốc gia vượt trên mức độ các tổ chức tội phạm thông thường".
Tom Homan, quan chức cấp cao phụ trách vấn đề biên giới của Mỹ, tuyên bố các băng đảng ma túy "giờ sẽ phải đối mặt với quân đội Mỹ" và dự báo bạo lực có thể leo thang.
Thanh Danh (Theo Guardian, AFP)