Ngày 2/12, bà Loan bất ngờ nhận được thông báo từ Viện kiểm sát nhân dân tối cao về việc cơ quan này kháng nghị giám đốc thẩm vụ án hình sự sơ thẩm năm 2008 của TAND Long An và phúc thẩm năm 2009 của TAND tối cao tại TP HCM, tuyên xử tử hình con trai bà về tội Giết người, Cướp tài sản.
Bà Loan vui mừng khi nhận thông báo kháng nghị vụ án của con trai. Ảnh: Hoàng Nam.
Thông báo thể hiện, Viện kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị Hội đồng thẩm phán TAND tối cao xét xử giám đốc thẩm, hủy toàn bộ hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm trước đó để điều tra lại, đồng thời tạm đình chỉ thi hành bản án.
Kháng nghị giám đốc thẩm của VKSND tối cao ngày 22/11 cho rằng, tòa hai cấp có nhiều nhận định và kết luận chưa phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án. Việc thu thập dấu vết hiện trường, đánh giá các chứng cứ, tài liệu chưa đầy đủ. Nhiều nội dung cần chứng minh của vụ án còn mâu thuẫn.
Trong đó, lời khai của Hồ Duy Hải mâu thuẫn với nhau và mâu thuẫn với kết quả khám nghiệm hiện trường, tử thi, nhưng chưa được điều tra, thẩm vấn tại tòa. Thời gian gây án và tiêu thụ tài sản của Hải cũng có nhiều điểm không hợp lý, không có nhân chứng nào khẳng định anh ta có mặt tại bưu điện. Dấu vân tay thu được ở hiện trường không phải của bị cáo, là của ai cũng chưa được làm rõ.
Hai bản án xác định chiếc ghế được thu giữ là công cụ phạm tội, nhưng thực tế sau hai tháng xảy ra vụ án, chiếc ghế này mới được thu giữ và không liên quan. Con dao và cái thớt cũng được mua mới sau đó theo mô tả, không có giá trị chứng minh là công cụ gây án.
Theo VKSND tối cao, những thiếu sót, vi phạm nêu trên đã ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị chứng minh của chứng cứ theo quy định của pháp luật, ảnh hưởng nghiêm trọng đến những căn cứ kết luận hành vi phạm tội của bị cáo. Những vấn đề này cần được khắc phục để đảm bảo việc giải quyết vụ án khách quan, đúng pháp luật, không làm oan người vô tội và không bỏ lọt tội phạm.
Ngày sau khi nhận được thông báo, bà Loan đứng trước bàn thờ tổ tiên thắp nén nhang, rồi cùng con gái Hồ Thị Thu Thủy (28 tuổi) vội vã đến trại tạm giam của Công an tỉnh Long An cách nhà khoảng 20 km, viết đơn xin cho con trai được tại ngoại. "Trại giam tiếp nhận đơn, nhưng nói có xem xét hay không thì phải chờ. Nếu con tôi được về sớm thì Tết năm nay sẽ vui lắm", bà Loan nói.
Bà Loan có hai con là Hải (34 tuổi) và Thủy. Sau cuộc hôn nhân đổ vỡ, bà một mình nuôi con nhỏ. Năm 2004, bà gửi hai con đang tuổi đi học cho các chị em trông coi, sang Đài Loan xuất khẩu lao động. Sau khi dành dụm được một số vốn, ba năm sau bà trở về, định cưới vợ cho con trai vừa tốt nghiệp cao đẳng kỹ thuật tại TP HCM. Em gái Hải lúc ấy đang làm kế toán cho bệnh viện huyện.
Một ngày giữa tháng 3/2008, gia đình bàng hoàng khi Hải bị khởi tố, tạm giam để điều tra hành vi Giết người, Cướp tài sản.
Theo cáo trạng, Hải thường đến Bưu cục Cầu Voi (xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa) cách nhà 2 km đặt mua báo thể thao nên quen nữ nhân viên Nguyễn Thị Ánh Hồng, 23 tuổi. Tối 13/1/2008, Hải đến nơi làm việc của cô này chơi. Cùng trực đêm đó còn có em họ 21 tuổi của Hồng. Ngồi một lúc, Hải nảy sinh ý định quan hệ tình dục với Hồng, nên đưa tiền cho cô em đi mua trái cây. Khi nữ nhân viên ra ngoài, Hải kéo người chị vào phòng ngủ nhưng bị cự tuyệt.
Tức giận, Hải bóp cổ nạn nhân. Do bị chống trả, đạp ngã vào tường nên anh ta dùng dao và thớt gỗ để gần đó sát hại nữ nhân viên. Lo sợ sự việc bại lộ, Hải phục sẵn tiếp tục giết cô em trở về. Gây án xong, Hải lấy đi 1,4 triệu đồng, 40 sim điện thoại, lột sạch nữ trang của hai nạn nhân.
Bưu cục Cầu Voi sau vụ án đến nay đóng cửa bỏ hoang. Ảnh: Hoàng Nam.
Tháng 12/2008 đến tháng 4/2009, TAND tỉnh Long An và tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP HCM đều tuyên án tử hình đối với Hải. Tháng 10/2011, Viện trưởng Viện KSND tối cao quyết định không kháng nghị vụ án. Đến tháng 5/2012, Chủ tịch nước đã bác đơn xin giảm án của Hồ Duy Hải.
Theo kế hoạch, Hải sẽ bị tử hình vào ngày 5/12/2014. Tuy nhiên, một ngày trước khi xử tử, gia đình Hải có đơn xin tạm dừng thi hành án để kêu oan và được Văn phòng Chủ tịch nước đồng ý, yêu cầu thẩm tra lại vụ án.
Suốt 5 năm qua, gia đình bà Loan liên tục kêu oan, cho rằng quá trình điều tra, xét xử các cơ quan tố tụng đã bỏ qua nhiều tình tiết ngoại phạm của Hải và có dấu hiệu làm sai lệch hồ sơ vụ án.
Những năm đầu, chỉ có một mình bà Loan đi TP HCM và Hà Nội để cầu cứu cơ quan chức năng. "Có lúc vì quá thương con nên em tôi gần như phát điên, nói năng không rành mạch, nhiều lần ngất xỉu dọc đường, nên sau đó tôi phải đi theo hỗ trợ, chăm sóc", bà Nguyễn Thị Rưỡi (62 tuổi), chị bà Loan cho biết.
Thời gian đầu, do lo sợ Hải bị xử tử sớm, hai chị em phần lớn đi máy bay, một tháng hai lần đến thủ đô. Sau gần 12 năm, họ gần như khánh kiệt. "Mấy năm nay, mỗi lần ra Hà Nội chị em tôi phải bắt tàu lửa, loại ghế cứng giá rẻ, tối đến hai cả hai ôm nhau nằm dưới sàn tàu ngủ", bà Loan cho biết.
Mỗi lần nghe trên tivi có kỳ họp Quốc hội, bà Loan đều bỏ công việc, ngồi nghe đến hết, xem họ có nhắc đến vụ án con mình không. "Trời nắng tôi cũng nhớ con, sợ con trong trại nóng quá, trời mưa lạnh tôi cũng lo cho nó. Mỗi lần đọc báo xem tivi ở đâu có vụ tù nhân chết, tôi như người điên dại, cả ngày không làm được việc gì", bà Loan nói.
Nửa năm trước, bà Loan bán căn nhà, cùng con gái dọn vào ở nhờ nhà người anh trai thứ tư cách nhà cũ 500 m, sống bằng nghề may quần áo gia công. Bà kể, lần gần nhất bà được gặp con trai là hôm 14/11, khoảng 20-30 phút, cán bộ trại dặn không được nói chuyện vụ án để không làm ảnh hưởng đến tâm lý phạm nhân. Do thương con, nên bà không cho Hải biết việc mình bán căn nhà.
"Hải ốm đi nhiều, nhưng tinh thần vẫn khá tốt, còn hỏi thăm sức khỏe bà ngoại 92 tuổi, các cháu và nhắc nhở mẹ ăn uống đều đặn", bà Loan kể.
Thu Thủy, em gái Hải sau vụ án phải nghỉ việc ở bệnh viện. Về sau, cô sống bằng nghề bóc vỏ hạt điều thuê, nhưng sau đó công ty này dời đi. Chị nhiều lần nộp hồ sơ tại các công ty khác, nhưng đều bị từ chối khi biết là em gái của tử tù. Cô nói do chuyện buồn của gia đình, nên cũng chưa nghĩ đến chuyện chồng con.
Những ngày qua, từ khi nhận thông báo kháng nghị vụ án, sáu anh chị em bà Loan vui mừng, đêm gần như không ngủ được. "Đã qua gần 12 cái Tết, hôm nay con trai tôi có thêm một cơ hội sống rồi. Chẳng thà đúng người đúng tội, vụ án còn nhiều tình tiết oan ức mà đòi xử chết con tôi thử hỏi có người mẹ nào mà chịu được", bà Loan nói.
Hoàng Nam