Vờn mây trên núi Bà Đen, Tây Ninh sáng 24/11. Video: Huỳnh Thanh Tú
Ngày 24/11, những hình ảnh ghi lại khoảnh khắc về hiện tượng trên đỉnh núi Bà Đen (xã Thạnh Tân, thành phố Tây Ninh, tỉnh Tây Ninh) thu hút sự chú ý của nhiều người. Hình ảnh những đám mây lớn tạo thành quầng bao quanh đỉnh núi nổi bật giữa nền trời xanh đã tạo ra khung cảnh thiên nhiên kỳ thú.
Theo thông tin ghi nhận từ anh Đỗ Vinh Quan, người dân địa phương, hình ảnh được anh chụp khoảng 6h trên đường đi làm. "Tôi rất bất ngờ khi thấy khung cảnh mây bao đỉnh núi Bà Đen có hình thù độc đáo và đẹp mắt thế này", anh Quan nói. Anh cho biết, hiện tượng đã xuất hiện từ khoảng 17h hôm trước, nhưng không rõ nét và có hình thù đặc biệt.
Hiện tượng mây lạ xuất hiện tại núi Bà Đen, Tây Ninh sáng 24/11. Ảnh: Đỗ Vinh Quan
Anh kể thêm, hiện tượng mây trùm núi xuất hiện tần suất khá nhiều ở vùng, thông thường những ngày nhiều mây sẽ có. "Khoảng 1-2 năm trước, tôi từng chụp cảnh núi trông "giống đội nón" song để thành quầng to thế này lại là lần đầu tiên", anh nói với VnExpress.
Hình ảnh thiên nhiên được người dân khu vực ghi lại. Ảnh: Đỗ Vinh Quan
Nguyễn Đình Quý (25 tuổi), sống tại Tây Ninh, cho hay vào dịp cuối năm và những tháng mưa sẽ thường thấy hiện tượng này. Quý chia sẻ đoạn video cậu quay được hồi tháng 8 cũng cho thấy những đám mây trên đỉnh Bà Đen. Cậu khá thích thú với vẻ đẹp thiên nhiên này, song không biết hiện tượng đó là gì.
Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), hiện tượng trên thực chất là mây dạng thấu kính (Lenticular clouds). Đây là những đám mây đứng yên, có hình dạng tương tự thấu kính và hình thành ở những dãy núi cao. Thông thường mây thấu kính hình thành theo hướng song song với hướng gió, tách thành ba loại gồm Altocumulus, Stratocumulus và Cirrocumulus (lần lượt là mây trung tích, tầng tích và ti tích) tuỳ vào điều kiện thời tiết, địa hình.
Khi không khí ẩm và ổn định chảy qua một ngọn núi, một loạt các lượt sóng (không khí) dừng có thể hình thành ở mặt bên của nó. Nếu nhiệt độ tại đỉnh sóng giảm xuống dưới điểm sương, hơi nước lơ lửng sẽ ngưng tụ lại tạo thành đám mây dạng thấu kính.
Trong quá trình tiếp tục của dòng không khí, khi đi xuống chỗ lõm của sóng, đám mây có thể bốc hơi, tạo nên các cạnh đặc trưng. Ở một số điều kiện nhất định, chuỗi dài các đám mây dạng thấu kính có thể hình thành gần đỉnh của mỗi đợt tiếp theo trong một mô hình đám mây, có thể kéo dài hàng trăm hoặc thậm chí hàng nghìn km.
Đại diện HAS cho biết, hiện tượng này không hiếm gặp. Trên thế giới gặp nhiều ở núi Phú Sĩ (Nhật Bản) hay một số nơi ở Mỹ, thường là vùng núi cao.
Tại Việt Nam, núi Bà Đen (nơi được mệnh danh là nóc nhà Đông Nam Bộ với độ cao 996 m) việc xuất hiện mây một cách rõ ràng cũng có thể được coi là một hiện tượng thú vị.
Núi Bà Đen trong thời điểm không có mây bao phủ. Ảnh: Nguyễn Đình Quý
TS Phan Thanh Hiền, giảng viên, nghiên cứu viên Khoa Vũ trụ và ứng dụng, trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (USTH) giải thích, hiện tượng mây thấu kính xuất hiện khi gió mang hơi ẩm di chuyển gặp núi bị cản lại sẽ tràn lên cao gặp không khí lạnh và ngưng tụ. Do luồng gió đẩy lên liên tục đều đặn và ổn định sẽ tạo thành các gợn sóng xếp chồng lên nhau. Thường ở những đỉnh núi cao nhiệt độ càng xuống thấp, đạt được ngưỡng có thể ngưng tụ do đó các quầng mây trông giống như "chiếc mũ" tạo ra trên các đỉnh núi.
Theo TS Hiền, hiện tượng mây lạ này tuỳ thuộc vào nhiệt độ, tức là nhiệt độ đủ thấp và hơi ẩm đủ lớn sẽ ngưng tụ. "Đây không phải là hiện tượng hiếm, song ít gặp và có hình dạng đặc biệt nên khá thú vị, gây tò mò".
Như Quỳnh