Vệ tinh AIM của NASA phát hiện những gợn mây dạ quang đầu tiên của mùa hè Nam Cực hôm 8/12. Trong các ngày tiếp theo, những gợn mây nhỏ dần dần phát triển thêm. Thông thường, chúng sẽ xoáy giống như kẹo bông, trở thành khối mây bao phủ phía trên vùng cực. Tuy nhiên, mây năm nay phát triển khá chậm và thưa thớt hơn mọi khi. Mùa hè năm nay cũng đến muộn. Mây dạ quang Nam Cực thường xuất hiện từ giữa tháng 11 đến giữa tháng 2, các nhà khoa học cho biết.
Các đám mây dạ quang tỏa ra ánh xanh lam và trắng, lơ lửng ở độ cao khoảng 80 km trong tầng trung lưu của khí quyển. Vào mùa hè, Nam Cực có ba yếu tố để chúng hình thành, gồm nhiệt độ thấp (-137 độ C), hơi nước và bụi thiên thạch.
Tầng trung lưu ẩm nhất trong mùa hè vì không khí ẩm bốc lên từ tầng khí quyển bên dưới mang thêm hơi nước. Bụi thiên thạch bắt nguồn từ những thiên thạch biến thành bột khi đâm xuống và bị khí quyển thiêu cháy. Mây dạ quang hình thành khi các phân tử nước tập trung quanh hạt bụi tí hon và đóng băng, tạo nên các tinh thể băng.
Mây dạ quang còn gọi là mây trung lưu vùng cực vì thường xuất hiện quanh cực Bắc và Nam của Trái Đất. Loại mây này giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về tầng trung lưu. Tầng trung lưu là nơi môi trường trung tính bắt đầu chuyển thành khí vũ trụ mang điện tích. Từ tầng trung lưu trở lên, khí quyển chuyển động liên tục, chịu ảnh hưởng từ hoạt động của Mặt Trời, vùng không gian gần Trái Đất và tầng khí quyển bên dưới.
Thời tiết khác thường ở Nam Cực cũng khiến các nhà khoa học cho rằng mây dạ quang xuất hiện muộn. Kích thước lỗ thủng ozone ở mức kỷ lục, gió tây mạnh khác thường và xoáy cực cũng rất lớn. Những yếu tố này dẫn đến mùa đông dài, mùa xuân muộn và mây dạ quang chậm hình thành.
Mây dạ quang cũng giúp giới khoa học nghiên cứu sóng hấp dẫn - những sóng không khí mạnh hình thành khi gió thổi qua vùng nhiễu loạn trên bề mặt Trái Đất, ví dụ như đỉnh núi, hoặc thổi trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt như giông bão. Các sóng hấp dẫn di chuyển lên cao, kết nối tầng hạ quyển và thượng quyển. Việc quan sát ảnh hưởng của chúng đến mây dạ quang giúp giới khoa học hiểu thêm về tác động tổng thể đến tầng trung lưu.
Thu Thảo (Theo SciTechDaily)