Tài liệu này cho biết "(Đã) có các chuyến bay của P3C Orion trên Biển Đông, đặc biệt là ở khu vực đang tranh chấp". Hoạt động trinh sát và do thám của các máy bay này chủ yếu tập trung ở khu vực Bãi Cỏ Mây thuộc chủ quyền của Việt Nam (tên quốc tế là Second Thomas Shoal).
"Chúng tôi chỉ có thể làm tốt nhất với những gì chúng tôi có", tài liệu cho hay. "Quân đội nhận thức đầy đủ về những hạn chế của nó trên khía cạnh phương tiện, cơ sở, thiết bị hàng hải và hàng không, và nguồn đầu tư để phục vụ nỗ lực của chúng tôi" trên Biển Đông. Cũng theo tài liệu, quân đội "cần một góc nhìn tình báo khác từ những trụ sở và cơ quan cấp cao hơn".
Tài liệu này không nhắc tới quân đội cụ thể của nước nào cần sự trợ giúp của máy bay Mỹ, nhưng đó nhiều khả năng là quân đội của Philippines. Năm ngoái, Tổng thống Philippines Benigno Aquino tiết lộ rằng Manila đã yêu cầu Mỹ triển khai các máy bay trinh sát P3C Orion trên vùng biển tranh chấp. Lý do được đưa ra là do Philippines thiếu năng lực giám sát các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ và hàng hải tại khu vực này.
Các chuyên gia quân sự nhận định P3C Orion, máy bay trinh sát hàng hải và chống ngầm thuộc loại nhạy bén nhất trong đội máy bay Mỹ, có khả năng xác định được các tín hiệu liên lạc. Nó từng tham gia vào các cuộc tập trận giám sát hải quân chung của quân đội Mỹ và Philippines.
Quân đội nghèo nàn của Philippines phải dựa vào Mỹ, đồng minh hiệp ước duy nhất, để tăng cường năng lực phòng vệ lãnh thổ. Washington đã hỗ trợ quân sự cho Manila hơn 421 triệu USD trong giai đoạn 2002-2011, theo đại sứ quán Mỹ tại Manila. Đại sứ Philippines tại Mỹ, Jose Cuisia mới đây cho biết viện trợ của Mỹ năm 2012 là 27 triệu USD, gấp hơn hai lần khoản 12 triệu USD năm 2011. Những khoản hỗ trợ thêm ở dưới dạng các khóa huấn luyện chống khủng bố và đào tạo quân sự.
"Phạm vi và chất lượng của cuộc thương lượng cũng được tăng cường mạnh mẽ", ông nói thêm. "Nhu cầu chiến lược nhằm can dự vào châu Á đã nhấn mạnh vai trò quan trọng của Philippines với tư cách đồng minh chính của Mỹ trong khu vực", đại sứ cho biết.
Trọng Giáp