Lửa và cột khói bốc lên từ mảnh vỡ của chiếc máy bay. Ảnh: AFP
Cả thế giới bàng hoàng khi hay tin máy bay của Malaysia Airlines bị bắn hạ, cháy nổ tan tành ở đông Ukraine. Theo thông báo của Malaysia Airlines, có 154 công dân Hà Lan, 43 Malaysia (kể cả phi hành đoàn 15 người), 27 người Australia, 12 Indonesia, 4 người Đức, 4 người Bỉ, 3 Philippines và một Canada trên chuyến bay xấu số.
Diễn biến máy bay rơi
Malaysia Airlines (MAS) xác nhận đã mất liên lạc với chuyến bay số hiệu MH17 trên đường từ Amsterdam về Kuala Lumpur vào lúc 14h15 GMT ngày 17/7. Vị trí cuối cùng mà hãng liên lạc được ở phía trên không phận Ukraine. Máy bay bị nạn là Boeing 777. Giới chức Mỹ cho biết, họ có thông tin từ radar cho thấy máy bay bị bắn.
Một quan chức Bộ Nội vụ Ukraine nói, toàn bộ hành khách và 15 thành viên tổ bay đều thiệt mạng. "Một máy bay dân sự từ Amsterdam tới Kuala Lumpur đã bị bắn hạ bởi hệ thống tên lửa phòng không Buk. Toàn bộ 280 hành khách và 15 thành viên phi hành đoàn đã thiệt mạng", Anton Gerashchenko, quan chức Bộ Nội vụ Ukraine nói. Số người chết được cập nhật sau đó là 298, kể cả ba trẻ sơ sinh.
Chiếc máy bay lao xuống và rơi cách biên giới không phận của Nga khoảng 50 km. Nó được phát hiện cháy trên mặt đất ở khu vực thuộc lãnh thổ miền đông Ukraine.
Các quan chức Bộ Tình trạng khẩn cấp Ukraine có mặt tại hiện trường và thấy các phần thi thể bị văng xa tới 15 km tính từ khu vực máy bay rơi. Các mảnh vỡ máy bay có màu sơn xanh da trời và đỏ, cùng màu với biểu tượng của hãng hàng không Malaysia.
Các nhà báo đang đưa tin về chiến sự ở đông Ukraine là những người đầu tiên chứng kiến cảnh tượng kinh hoàng nơi chiếc MH17 lao xuống đất cháy nổ tan tành.
"Một phụ nữ mặc áo màu đen trong tư thế ngồi ngửa, máu tràn ra trên mặt, cánh tay cô giơ cao như đang ra hiệu điều gì đó", phóng viên NYT viết.
"Một nạn nhân khác, chỉ còn độc chiếc áo lót trên mình, nằm trên cánh đồng. Mái tóc màu xám rối tung lẫn trong cỏ, một chân cô bị gãy và thân hình bị xé nát".
Những người cứu nạn thuộc lực lượng ly khai buộc những dải băng trắng lên cây gần nơi họ phát hiện các thi thể, để đánh dấu.
Sốc vì máy bay rơi
Thủ tướng Malaysia Razak Najib nói: "Tôi hoàn toàn bị sốc trước thông tin này. Chúng tôi sẽ điều tra". Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Hishammuddin Hussein nói ông đã chỉ đạo cho quân đội nước này xác nhận thông tin về số phận chuyến bay MH17.
Thủ tướng Ukraine ra lệnh mở cuộc điều tra về thảm họa hàng không, trong khi quan chức nước này nghi ngờ chiếc phi cơ đã bị bắn bằng tên lửa đất đối không ở gần thành phố Donetsk, căn cứ của phe ly khai. Miền đông Ukraine là nơi đang có giao tranh ác liệt giữa các nhóm ly khai và quân đội chính phủ trong nhiều tháng qua.
Văn phòng Tổng thống Ukraine nói quân đội Ukraine không liên quan đến việc MH17 bị bắn hạ.
Lúc đầu sau khi máy bay rơi, một thành viên phe ly khai Ukraine ám chỉ rằng họ có liên quan tới thảm kịch. Tuy nhiên sau đó, lực lượng này ra thông báo phủ nhận mọi sự dính líu. Nhà nước tự xưng "Cộng hòa Nhân dân Donetsk" cho biết lực lượng tự vệ địa phương không có những trang bị quân sự có thể bắn máy bay ở độ cao như vậy. Lực lượng ly khai cũng tuyên bố đã tìm thấy một hộp đen của máy bay rơi.
Một quan chức quân sự nước này nói không có máy bay quân sự nào của Moscow hôm nay bay gần khu vực biên giới Nga - Ukraine trong khoảng thời gian máy bay MH17 rơi.
Tổng thống Nga Vladimir Putin điện đàm với người đồng cấp Mỹ Barack Obama về vụ máy bay rơi, RIA Novosti cho biết. Người đứng đầu điện Kremlin sau đó được báo chí dẫn lời ông phát biểu rằng Ukraine phải chịu trách nhiệm vì việc máy bay rơi này, bởi họ đã không chịu thiết lập lệnh ngừng bắn ở khu vực tranh chấp.
Tổng thống Mỹ phát biểu hôm nay, nói rằng việc máy bay MH17 rơi là "thảm kịch nghiêm trọng". Mỹ tuyên bố sẽ trợ giúp mọi điều kiện để Ukraine điều tra xem điều gì đã xảy ra với MH17. Phó tổng thống Biden tỏ thái độ quyết liệt hơn khi dẫn các nguồn tin tình báo và nói rằng máy bay đã bị nổ tung giữa trời và đó không phải là tai nạn.
Thượng nghị sĩ John McCain tuyên bố nếu quả thực máy bay bị bắn, thì những kẻ thủ phạm nhất định phải bị trừng phạt nặng.
Hiện trường máy bay MH17 rơi. Ảnh: AP.
Với Malaysia, tấn thảm kịch này hằn sâu thêm nỗi đau của quốc gia, bởi đây là lần thứ hai trong năm, máy bay chở khách của họ gặp tai họa. Hôm 8/3, chuyến bay MH370 của hãng chở theo 239 người, khởi hành từ Kuala Lumpur tới Bắc Kinh, đột ngột biến mất khỏi màn hình radar không lâu sau khi cất cánh.
Kể từ khi nó mất tích, các đội tìm kiếm xem xét mọi chỉ dẫn, từ những lời nói cuối cùng đến tín hiệu dưới nước, nhưng vẫn không định vị được MH370. Malaysia đã chi 8,6 triệu USD để tìm kiếm máy bay mất tích nhưng số phận hành khách trên chuyến bay này vẫn còn là điều bí hiểm.
Nghi ngờ và đổ lỗi
Các thành viên của lực lượng đòi ly khai Ukraine canh giữ hiện trường nơi máy bay rơi xuống trong khi nhân viên cứu hộ tiếp tục tìm kiếm thi thể những người xấu số. Họ đã tìm thấy 120 thi thể trong số 298 người đi trên MH17.
Lực lượng ly khai miền đông Ukraine cũng tuyên bố đã tìm thấy hộp đen của MH17 và đồng ý chuyển nó tới Nga. "Dĩ nhiên, chúng tôi sẽ gửi hộp đen cho Ủy ban Hàng không Liên bang của Nga (IAC)", hãng tin Interfax dẫn lời Andrey Purgin, một lãnh đạo của nhà nước tự xưng "Cộng hòa Nhân dân Donetsk", nói.
Chính phủ Mỹ đề nghị các bên Nga, phiến quân ly khai Ukraine và chính phủ Ukraine thiết lập và ủng hộ một lệnh ngừng bắn để tạo điều kiện cho việc điều tra vụ việc.
"Điều quan trọng là một cuộc điều tra đầy đủ, đáng tin cậy và không bị cản trở được tiến hành càng sớm càng tốt", phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest nói trong thông cáo ngày 17/7. "Không thể để một bằng chứng nào bị đưa đi, tất cả những bằng chứng ở hiện trường cần phải được giữ nguyên không xâm phạm".
Cơ quan an ninh Ukraine công bố các băng ghi âm cuộc nói chuyện của những người bị nghi là phe ly khai với một người được gọi là "thiếu tá". Nội dung điện đàm cho hay "máy bay đã rơi, đang bốc khói, la liệt phụ nữ và trẻ em chết và đó là máy bay dân sự".
Tổng thống Nga tuyên bố, Ukraine, nơi máy bay rơi, phải chịu trách nhiệm về thảm kịch. Hãng thông tấn Nga RT dẫn thông báo của Bộ Quốc phòng nước này tiết lộ rằng quân đội Ukraine triển khai một số khẩu đội tên lửa phòng không Buk có khả năng tiêu diệt máy bay ở tầm cao đến khu vực Donetsk trước khi vụ rơi máy bay xảy ra.
Lãnh đạo Mỹ nói sẽ ủng hộ hết mình để tìm cho ra sự thật kẻ gây ra tấn thảm kịch hàng không này. Giới chức nước này nói hình ảnh radar cho thấy máy bay bị bắn bằng tên lửa.
Vị trí máy bay MH17 bị rơi. Đồ họa: Lê Việt Chung.
Một số hãng hàng không như Qantas Airways, Korea Air Lines và Asiana Airlines cho biết, từ vài tháng nay họ đã cho các phi cơ của mình bay lui xuống phía nam so với vùng Donetsk, nơi có chiến sự, để đảm bảo an toàn.
Giới chức Mỹ nói họ đã phát cảnh báo tới các hãng hàng không và phi công về mở rộng vùng cấm bay trên không phận Ukraine, trong đó có miền đông. Lệnh cấm trước đó bao phủ phần bán đảo Crimea và một phần Biển Đen.
Vietnam Airlines đã dừng 4 chuyến rồi xin chuyển bay vòng qua không phận Ukraine, tương tự các hãng hàng không thế giới.
Hàng không Đức Lufthansa cùng một số hãng hàng không khác cho hay họ tạm thời tránh không phận Ukraine. Quyết định có hiệu lực ngay lập tức.
Hiện nay có tranh cãi liệu khu vực máy bay rơi có được tuyên bố là không phận chiến tranh và cấm bay hay không. Sau khi MH17 bị bắn, nhiều hãng hàng không từ chiều qua đã bay tránh không phận đông Ukraine.
Các hãng hàng không tránh bay qua khu vực MH17 bị bắn hạ. Đồ họa: flightradar24.com.
Như Tâm - Anh Ngọc - Thùy Linh