Về lý thuyết, phi công có kinh nghiệm có thể lộn nhào với máy bay chở khách thương mại. Ảnh: Denys Bilytskyi
Phi công thường thực hiện động tác lộn nhào với những mẫu máy bay nhỏ trong suốt lịch sử hàng không. Lộn nhào là động tác trong đó máy bay xoay trọn 360 độ ở giữa không trung. Thực hiện lộn nhào không phải điều dễ dàng, ngay cả với máy bay biểu diễn hoặc máy bay chiến đấu, đòi hỏi phi công phải có kỹ năng xử lý. Nhưng việc lộn nhào có thể thực hiện với phương tiện lớn hơn như máy bay chở khách thương mại hay không? Richard P. Anderson, phi công, giáo sư kỹ thuật hàng không vũ trụ kiêm giám đốc Trung tâm nghiên cứu bay Eagle ở Đại học Embry-Riddle, Florida, cho biết điều đó hoàn toàn khả thi, theo Live Science.
Có lẽ phi công nổi tiếng nhất từng lộn nhào bằng máy bay thương mại là Alvin Melvin "Tex" Johnston, phi công thử nghiệm của Boeing. Vào mùa hè năm 1955, Johnston lái một chiếc Boeing 367-80 4 động cơ (còn gọi là Dash 80) xoay tròn. Nhằm gây ấn tượng với ban điều hành Boeing theo dõi từ một chiếc du thuyền trên hồ Washington gần Seattle, viên phi công thực hiện hai lần lộn nhào cùng với một lần bay kết hợp quay đầu 180 độ và tăng độ cao, theo Los Angeles Times. Hôm đó, sếp của Johnston gọi ông tới văn phòng và hỏi ông đã làm gì. Johnston đáp: "Bán máy bay".
Johnston xử lý thành công cú lộn nhào với máy bay lớn như vậy bằng cách nào? Theo Anderson, kích thước của máy bay không quan trọng bằng khả năng kiểm soát lực G tác động lên máy bay trong suốt cú lộn nhào của phi công. "Tác động vật lý là như nhau bất kể kích thước máy bay", Anderson giải thích. "Trong một cú lộn nhào, phi công tìm cách duy trì lực G lên máy bay ở gần mức 1 G. Nói cách khác là gần với những gì chúng ta cảm thấy trên mặt đất".
Để hoàn thành cú lộn nhào, phi công phải xoay đồng thời lái mũi máy bay chếch lên rồi chúi xuống khi bay ở tốc độ hành trình khoảng 885 - 965 km. Anderson cho biết điều hạn chế thực sự duy nhất khi thực hiện lộn nhào là máy bay xoay nhanh tới đâu. "Trong cú lộn nhào, những gì bạn làm là chếch mũi máy bay hướng lên, xoay tròn và để phần mũi chúc xuống. Miễn là tốc độ xoay hợp lý, về mặt vật lý, máy bay thuộc bất kỳ kích cỡ nào đều có thể thực hiện", Anderson nói.
David Haglund, một phi công kỳ cựu của Không quân Mỹ kiêm giáo sư ở Bảo tàng bay gần Seattle, chia sẻ không phận để hoàn thành cú lộn nhào cũng rất quan trọng, đặc biệt trong trường hợp máy bay lớn so với máy bay nhỏ như Cessna. "Trước khi thực hiện thao tác này, phi công cần cân nhắc không phận có sẵn. Ở máy bay chở khách, một cú lộn nhào đòi hỏi không có vật cản nào trong khoảng 600 m phía trên và 12.000 m phía dưới", Haglund nói. Dù có thể thực hiện về mặt vật lý, một số nhà sản xuất đặt giới hạn trên máy bay lớn hiện đại để ngăn bất kỳ phi công nào thực hiện màn nhào lộn tương tự, đặc biệt với hành khách trong cabin.
An Khang (Theo Live Science)