Matxcơva không tin vào những giọt nước mắt

CĐV Nga sẽ được nở nụ cười mãn nguyện tại Euro 2004?

Đã có thời người hâm mộ bóng đá Việt Nam thuộc lòng tên những ngôi sao của giải bóng đá Liên Xô, thay vì những siêu sao của các giải đấu Tây Âu hùng mạnh hiện nay. Họ cùng chia sẻ cảm giác buồn vui lẫn lộn với những người bạn Đông Âu qua truyền hình, trên những bước đường thăng trầm của đội tuyển xứ tuyết. Người Việt Nam yêu bóng đá Nga một phần vì ảnh hưởng to lớn của Liên Xô đối với Việt Nam trong quá trình xây dựng đất nước. Nhưng điều quan trọng hơn, đó là vì Liên Xô chính là nơi từng sản sinh ra một thứ bóng đá đặc trưng mà người xem một thời vẫn hay khen là ‘rất Spartak", do sự hiện diện của rất nhiều cầu thủ CLB này trong đội hình tuyển quốc gia. Lối chơi đậm chất kỹ thuật với những đường ban ngắn và trung bình, dựa trên khả năng xử lý bóng điêu luyện của từng cầu thủ đã chinh phục con tim người hâm mộ Việt Nam và giành được sự kính nể của bóng đá thế giới.

Đến tận những vòng chung kết World Cup và Euro gần đây, không phải đã hết những trái tim Việt Nam dành tình cảm yêu mến cho đội tuyển Nga. Nhưng họ lại tiếp tục bị thất vọng trước những màn trình diễn nhạt nhòa, thiếu sức thuyết phục về nhiều mặt mà đội bóng Slavơ thể hiện. Vậy thì ở Euro 2004 này, người hâm mộ có thể hy vọng điều gì ở đội bóng của những chàng Ivan.

Một huấn luyện viên với lối tư duy mở:

HLV Georgi Yartsev.

Georgi Yartsev là HLV thứ 6 của đội tuyển quốc gia Nga, kể từ sau khi Liên bang Xô viết sụp đổ năm 1993. HLV này đang tràn đầy quyết tâm trở thành người đầu tiên đem về cho bóng đá quê nhà "một cái gì đó" sau hàng chục năm lận đận và suy thoái. Khác với những người tiền nhiệm, nhà cầm quân 56 tuổi này không lấy cầu thủ của một CLB nào đó làm nòng cốt cho đội hình để tránh phát sinh một thế lực riêng nào đó trong tuyển quốc gia. Thay cho truyền thống tuyển trạch bấy lâu ấy ở Nga, Yartsev tự do chọn những gương mặt thi đấu hay nhất ở thời điểm hiện tại, bất kể từ CLB nào.

Từng làm nhân viên y tế ở một tỉnh lẻ sau khi tốt nghiệp đại học y khoa, Yartsev nhanh chóng nhảy sang lĩnh vực bóng đá chuyên nghiệp và từng chơi ở giải hạng 2 trước khi cùng Spartak Moscow giành chức vô địch Liên Xô năm 1979, ở tuổi 30. Ông cũng là vua phá lưới mùa giải 1978. Bước ngoặt trong sự nghiệp huấn luyện của Yartsev đến vào năm 1996, khi ông đưa Spartak Moscow lên ngôi vô địch Nga và giành danh hiệu HLV hay nhất mùa giải đó. Sau đó, ông còn dẫn dắt Dynamo Moscow và Rotor Volgograd nhưng bị sa thải vào năm 2000, và có giai đoạn làm bình luận viên cho một đài truyền hình địa phương.

Giờ đây, trở lại với đúng chuyên môn, lại được sự ủng hộ của báo giới và số đông cổ động viên trong nước, Yartsev được đón chào như một "vị cứu tinh" của bóng đá Nga. Nói về trận mở màn bảng A gặp Tây Ban Nha đêm 12/6, ông phủ nhận những dự báo cho rằng Nga sẽ cố tìm kiếm một trận hòa. Báo giới trong nước cho rằng Yartsev chắc sẽ hài lòng chia điểm với các "đấu sĩ bò tót" và đội chủ nhà, trước khi tìm cách hạ Hy Lạp. "Chúng tôi đến Bồ Đào Nha không đơn giản chỉ là tránh thất bại", Yartsev nói. "Tây Ban Nha muốn 3 điểm và chúng tôi cũng muốn không kém". Tuy nhiên, với tình trạng chấn thương của nhiều trụ cột và việc lắp ghép những tài năng đầy cá tính vào thành một tập thể thống nhất là một thách thức rất lớn với ông Yartsev.

Mối lo cựu binh và niềm hy vọng vào tuyến trẻ

Nga sẽ không có Onopko (phải) và Ignashevitch (trái). Người trẻ nhất là thủ môn Igor Akinfeev (1986) và người già nhất là tiền vệ Alexander Mostovoi (1968).

HLV Yartsev muốn xây dựng bộ khung đội tuyển dựa trên những lão tướng giàu kinh nghiệm, từng thi đấu tại nhiều giải vô địch châu Âu. Tuy nhiên, sau những chấn thương liên tiếp của một số trụ cột như Viktor Onopko, Sergei Ignashevitch và vụ treo giò vì sử dụng chất kích thích của cầu thủ kiến tạo Titov, ý tưởng bày binh bố trận của ông Yartsev có vẻ như đang lung lay.

Lực lượng cựu binh sót lại sẽ là chỗ dựa quan trọng về kinh nghiệm và tinh thần cho đội tuyển Nga hiện tại, với những Mostovoi, Radimov, Smertin. Sở dĩ các lão tướng còn đóng vai trò quan trọng vì toàn đội đang trong quá trình trẻ hóa với nhiều tên tuổi mới từng được khẳng định từ World Cup 2002 như Sychev, Kerzhakov, Izmailov, và từ vòng loại Euro vừa qua như Gusev, Loskov, Yevseyev, Gusev, Bulykin, Kirichenko.

Tuy nhiên, thiếu sót chung khó tránh của các cầu thủ này là không có kinh nghiệm của "lính lê dương", do đó thường thiếu tự tin khi đối mặt với những trận cầu lớn tại Euro hay World Cup. Để khắc phục nhược điểm đó, rõ ràng ông Yartsev không thể trông chờ vào yếu tố nào khác ngoài những chiến binh dày dạn trận mạc quốc tế như tiền vệ Alexei Smertin, người sẽ mang băng thủ quân thay Onopko.

Nói về cơ hội của Nga tại Euro lần này, trung vệ 34 tuổi Onopko, cho rằng các đồng đội của anh nhất định sẽ tỏa sáng. "Chúng tôi biết cùng tiến và cùng lui. Sự đoàn kết phối hợp là sức mạnh của Nga. Khai thác tối đa sức mạnh ấy, chúng tôi có thể vượt qua mọi thử thách". Nếu như Bồ đào Nha có tay săn bàn Pauleta và Tây Ban Nha có Morientez thì người Nga đang rất trông chờ vào khả năng của tiền đạo Dmitri Bulikyn, cầu thủ từng lập hat-trick trong trận thắng 4-1 trước Thụy Sĩ ở vòng loại. Bulykin là sự lựa chọn hợp lý nhất ở hàng tấn công với thể lực, thể hình toàn diện. Vấn đề của HLV Yartsev bây giờ là xác định người sát cánh cùng Bulykin: hoặc Aleksandr Kerzhakov, hoặc Dmitri Sytchev. Khả năng hỗ trợ và sự sáng tạo của hai gương mặt này có thể bổ sung rất tốt cho lối chơi càn lướt của Bulykin.

Động lực tài chính

Giống như nhiều đội bóng Đông Âu khác, các đội tuyển Nga dự giải quốc tế vẫn thường vấp phải những trục trặc nội bộ liên quan đến vấn đề chia thưởng. Tuy nhiên, đến với Euro lần này, rất có thể chuyện tiền bạc sẽ không còn là yếu tố đáng kể ảnh hưởng tới việc thi đấu của Nga, vì đội bóng sẽ được nhận 2 triệu USD.

Việc đầu tiên của đội Nga trước thềm Euro 2004 là bàn việc chia các khoản thu nhập từ vòng chung kết lần này. Chủ tịch Liên đoàn bóng đá Nga Vyacheslav Koloskov tuyên bố: "Công thức ăn chia thưởng tại giải vô địch châu Âu lần này đã được thống nhất. Các cầu thủ sẽ có 1/2 số tiền mà Liên đoàn bóng đá Nga nhận được từ kinh phí UEFA dành cho các đội tuyển tham dự giải: 4 triệu USD". Số còn lại sẽ được cho vào quỹ của Liên đoàn. Như vậy, dù thắng hay thua sau 3 trận đấu ở bảng A, các cầu thủ Nga cũng có sẵn trong tay một món kha khá.

Phân tích những bất lợi của đội tuyển Nga thì còn khá nhiều. Nhưng điểm đáng chú ý nhất mà đội bóng này thường vấp phải qua nhiều giải đấu gần đây là khả năng duy trì quyết tâm suốt chặng đường tỏ ra khá thấp, hay như nhiều người thường nói, họ chơi theo kiểu cái gì cũng chỉ cần "đu đủ". Giới bình luận quốc tế đưa ra nhiều quan điểm và dự báo rất khác nhau về triển vọng của Nga ở Euro này. Một số cho rằng họ không phải là một trở ngại đáng kể đối với ứng cử viên Tây Ban Nha và nước chủ nhà. Số khác lại cho rằng đội bóng này tiềm ẩn những sức mạnh khó lường và đầy khả năng tạo nên đột biến trong bảng A, và thậm chí ở những vòng tiếp theo.

Nếu nhìn lại Champions League mùa vừa qua với biết bao bất ngờ mà kết quả là hai "chú lùn" Monaco và Porto lọt vào chung kết, tại sao những người Nga vốn rất lạc quan và hồn nhiên lại không dám mơ về một trận chung kết Nga - Bồ Đào Nha? Thất bại ở World Cup 2002 có thể sẽ là một động lực quan trọng để Nga vực dậy niềm tự hào của mình. Nhiều người cho rằng việc lặp lại chiến công lừng lẫy của năm 1960, khi Liên Xô giành chức vô địch châu Âu, đối với Nga sẽ chỉ là một giấc mơ đẹp và xa vời. Tuy nhiên, nói gì thì nói, trái bóng vẫn chưa lăn và cổ động viên vẫn hoàn toàn hy vọng rằng các chú gấu Nga sẽ kịp thức tỉnh giấc ngủ đông dài khi đến với bán đảo Iberia tràn đầy nắng ấm mùa hè này.

Danh sách đội tuyển Nga dự Euro 2004:

Thủ môn: 1-Sergei Ovchinnikov (Lokomotiv Moscow), 12-Vyacheslav Malafeyev (Zenit St Petersburg), 23-Igor Akinfeyev (CSKA Moscow)

Hậu vệ: 16-Vadim Yevseyev, 17-Dmitry Sennikov (both Lokomotiv Moscow), 13-Roman Sharonov (Rubin Kazan), 21-Alexei Bugayev (Torpedo Moscow), 14-Alexander Anyukov (Krylya Sovietov Samara)

Tiền vệ: 10-Alexander Mostovoi (Celta Vigo), 4-Alexei Smertin (Portsmouth), 15-Dmitry Alenichev (Porto), 20-Dmitry Loskov, 7-Marat Izmailov (both Lokomotiv Moscow), 8-Rolan Gusev, 22-Yevgeny Aldonin (both CSKA Moscow), 5-Andrei Karayka (Krylya Sovietov Samara), 2-Vladislav Radimov, 19-Vladimir Bystrov (both Zenit St Petersburg), 6-Igor Semshov (Torpedo Moscow)

Tiền đạo: 3-Dmitry Sychev (Lokomotiv Moscow), 9-Dmitry Bulykin (Dynamo Moscow), 11-Alexander Kerzhakov (Zenit St Petersburg), 18-Dmitry Kirichenko (CSKA Moscow)

Phan Khương