Ảnh minh họa: blogspot
Lần đầu được bạn gái tên Linh dẫn về nhà, Đạt khá giữ ý. Mới đầu anh còn từ chối lời mời rượu của bố và anh rể Linh. Tuy nhiên, chỉ sau vài ngụm thấy ngon miệng, anh không còn kiêng nể gì. Khi mấy người phụ nữ và trẻ nhỏ trong nhà đã dừng đũa thì Đạt vẫn chén chú chén anh với bố vợ tương lai. Vừa uống, mấy người đàn ông vừa nói chuyện thời sự, chuyện xe cộ, chuyện cây cảnh với volume ngày càng được mở to. Bữa rượu chỉ kết thúc khi tất cả cùng say xỉn, nằm gục xuống nền nhà.
Bình thường chỉ đi ăn với Đạt ở những quán hàng lãng mạn, Linh chưa bao giờ thấy người yêu dùng tay bốc thức ăn và nốc hết chén rượu này tới chén rượu khác như thế. Thất vọng sau khi chứng kiến cảnh say xỉn bệ rạc của Đạt, Linh bắt đầu chán người yêu và đòi chia tay.
Tình yêu của Hoàng và Trang cũng có nguy cơ tan vỡ sau bữa cơm ra mắt gia đình bạn trai. Bố Hoàng bình thường vốn rất thoải mái, nhưng không hiểu sao, lần này ông cụ lại khó tính, không hài lòng với sự tự nhiên của Trang.
Ban đầu, Hoàng chỉ sợ bạn gái chê gia cảnh tỉnh lẻ của mình, không ngờ, thử thách lại đến với anh theo chiều ngược lại. Lúc thấy bạn gái vào bếp phụ giúp mẹ mình nấu nướng, Hoàng đã rất yên tâm. Trong bữa ăn, tuy bố anh không nói gì nhưng mẹ anh, bạn gái và anh nói chuyện khá vui vẻ. Vậy mà sau khi Trang về, bố mẹ gọi anh ra và nhắc: "Cả bữa, bố mẹ để ý bạn con chọn lựa rất kỹ trước khi ăn. Cô ấy liên tục nâng lên đặt xuống khi gắp phải miếng không như ý. Cô ấy bới tung đĩa thức ăn để tìm miếng ngon phía dưới". Hoàng chống chế, bạn gái khảnh ăn, khó ăn nên phải chọn miếng phù hợp mới ăn được.
"Người ăn uống mà không để ý đến xung quanh là người ích kỷ, không quan tâm đến người khác. Sau này, nếu con gặp khó khăn, không đáp ứng được các yêu cầu của cô ấy, cô ấy sẽ bỏ con đi", lời nói của bố quả thực khiến Hoàng băn khoăn. Anh định không nghe lời bố nhưng cuối cùng chính Trang đã "đá" anh trước, khi có một công tử nhà giàu theo đuổi.
Giáo sư, tiến sĩ Vũ Gia Hiền (giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Văn hóa Du lịch) cũng đồng tình, qua hành vi, cử chỉ khi ăn uống, người ta có thể đoán được phần nào tâm lý và tính cách một người. Ví dụ, người há miệng to khi ăn, nhai không ngậm miệng thường là người có tính thô lỗ cục cằn, người ăn uống nhỏ nhẹ, ngậm miệng khi nhai là người nhẹ nhàng, kín đáo. Người cầm đũa nhẹ nhàng có phong thái thanh lịch, người nắm chặt đũa thì tính hơi thô thiển.
Chẳng phải ngẫu nhiên mà trong văn hóa dân gian Việt Nam, có rất nhiều câu thành ngữ, tục ngữ liên quan đến chuyện ăn uống. "Học ăn học nói, học gói học mở", "Ăn trông nồi ngồi trông hướng". Miếng ăn cũng chính là con người. Một nữ nghệ sĩ Hà Nội từng lý giải việc lấy chồng muộn của mình do bản thân khó tính quá khi đi ăn với các anh chàng cưa cẩm mình. Một chàng ăn uống nhồm nhoàm phát ra tiếng bị chị loại ngay sau lần đi ăn chung đầu tiên. Một chàng ăn xong, xỉa răng vẩy tứ tung khiến chị mất hết cảm hứng tìm hiểu. Mãi sau này, một tiến sĩ từng đi học và làm việc ở châu Âu về với phong thái lịch sự mới chinh phục được cô.
Giáo sư Gia Hiền nhận xét, các nền văn hóa khác nhau cũng thường có những xu hướng và văn hóa ăn uống khác nhau. Người phương Tây ăn bằng dao và nĩa, khi ăn ngậm miệng, nên kín đáo, đề cao cái tôi cá nhân hơn. Người phương Đông ăn bằng đũa nên khi đưa thức ăn vào miệng phải mở miệng khá to, thường có tính cách xởi lởi hơn và đề cao cộng đồng hơn. Các món ăn của người Việt Nam có nhiều gia vị cũng làm nên những con người hay suy nghĩ miên man hơn. Người nước ngoài ăn ít gia vị nên con người cũng đơn giản hơn.
Ngay tại Việt Nam, người miền Bắc khi ăn vẫn giữ truyền thống mời nhau thể hiện tôn ti trật tự trong gia đình và sự trân trọng người xung quanh. Trong khi đó, người miền Nam do ảnh hưởng văn hóa phương Tây nhiều hơn, cộng với nguồn gốc người dân nơi đây vốn là dân di cư, khẩn hoang, đói lúc nào ăn lúc đó nên không còn thói quen mời nhau trước khi ăn. Để tránh việc bỡ ngỡ và cả những tình huống xấu hổ khi về ra mắt bố mẹ người yêu, khi làm dâu rể của những gia đình thuộc những vùng miền khác, giáo sư nhắc lại câu nói của người xưa: "Nhập gia tùy tục".
Ông cũng khuyên, để tránh những tình huống bi hài khi về ra mắt gia đình người yêu, các bạn trẻ nên tránh việc phải ăn uống. Còn nếu đã ăn uống thì cần hết sức giữ ý, nhẹ nhàng và tế nhị, "phải biết được mình là ai". Người Việt vẫn có thói quen nói chuyện trong ăn uống, ta vẫn nên tham gia các câu chuyện nhưng cần nói vừa đủ nghe và nhẹ nhàng.
Kim Anh
* Tên nhân vật đã thay đổi