Mô phỏng phi hành gia đứng quan sát trên sao Hỏa. Ảnh: dottedhippo/iStock
Con người từ lâu đã quan tâm đến sao Hỏa và NASA cũng lập những kế hoạch đầy tham vọng nhằm đưa phi hành gia tới hành tinh này trong vài thập kỷ nữa. Khi sao Hỏa không có đại dương hay các vùng nước khác trên bề mặt, liệu phi hành gia có thể đi bộ vòng quanh hành tinh đỏ không? Một chuyến đi như vậy sẽ mất bao lâu?
"Về cơ bản, chúng ta sẽ cần hai thông số", Erdal Yigit, phó giáo sư vật lý thiên văn tại Đại học George Mason, người chuyên nghiên cứu khí quyển các hành tinh, cho biết. Hai thông số này là vận tốc (tốc độ và hướng) của phi hành gia và quãng đường di chuyển.
Nếu đi dọc theo đường xích đạo sao Hỏa, phi hành gia cần vượt 21.400 km để hoàn thành đủ một vòng quanh hành tinh. Hành trình qua các cực sẽ giúp rút ngắn 160 km, nhưng cái lạnh cực độ sẽ là thách thức lớn hơn những điều kiện khắc nghiệt ở phần còn lại của sao Hỏa, theo Yigit.
Vận tốc của phi hành gia sẽ là khoảng 5 km/h. Đây cũng là tốc độ đi bộ trung bình trên Trái Đất, dọc theo đường xích đạo. Dù lực hấp dẫn của sao Hỏa chỉ bằng khoảng 40% lực hấp dẫn Trái Đất, Yigit không nghĩ tốc độ đi bộ trên hành tinh đỏ sẽ khác biệt nhiều. Giống như bất cứ người đi bộ đường dài nào, phi hành gia cần mang theo một lượng lớn nhu yếu phẩm như nguồn oxy, nước, thực phẩm, đồng thời phải mặc bộ đồ vũ trụ nặng nề.
Nếu phi hành gia đi bộ liên tục quanh sao Hỏa với tốc độ như trên thì phép tính sẽ rất đơn giản, chỉ cần lấy quãng đường chia cho vận tốc. Kết quả là khoảng 4.290 giờ. Một ngày trên sao Hỏa, gọi là sol, gồm khoảng 24,7 giờ. Như vậy, cần khoảng 174 sol để đi bộ liên tục quanh hành tinh đỏ, tương đương hơn 1/4 năm sao Hỏa (một năm sao Hỏa gồm 668,6 sol).
Nhưng tất nhiên, không ai có thể đi bộ liên tục, bất kể ở hành tinh nào. Dù mang theo đủ oxy, nước, thức ăn và có thể ăn uống trong khi đi bộ, phi hành gia vẫn phải dừng lại để ngủ. Nếu ngủ khoảng 8 tiếng mỗi đêm thì chuyến đi cần cộng thêm khoảng 56 sol. Nếu phi hành gia dừng lại 4 hoặc 5 tiếng mỗi sol để ăn uống, nghỉ ngơi, thay đồ, tắm rửa, dựng và dỡ trại, thì sẽ mất thêm 30 - 35 sol.
Như vậy, ước tính thực tế hơn là chuyến đi sẽ kéo dài ít nhất 265 sol, khoảng 40% năm sao Hỏa. Tuy nhiên, ước tính này vẫn chưa tính đến những trở ngại khác, ví dụ như địa hình gồ ghề. Sao Hỏa có nhiều núi, một số cao hơn bất cứ ngọn núi nào trên Trái Đất, cũng như các thung lũng, hố trũng và nhiều cấu trúc địa chất khó vượt qua khác.
Chuyến đi bộ vòng quanh sao Hỏa sẽ không xảy ra trong tương lai gần. Con người đã đi bộ vòng quanh Trái Đất, tất nhiên không thể thực sự đi bộ xuyên suốt quãng đường do các đại dương ngăn cách. Nhưng con người mới chỉ đi bộ trên một phần nhỏ Mặt Trăng dù đã tới thiên thể này nhiều lần. Việc đi bộ quá xa và quá lâu trên sao Hỏa cũng sẽ đặt ra nhiều vấn đề về hậu cần, như mang đủ thức ăn, nước uống, oxy và chống chịu với bức xạ.
Yigit cho biết, rất khó có khả năng con người sẽ đi vòng quanh toàn bộ sao Hỏa, nhưng việc đưa phi hành gia lên bề mặt sao Hỏa vẫn mang lại nhiều lợi ích so với robot tự hành. Theo ông, robot thám hiểm dễ bị bụi tác động và gặp vấn đề về điện. Nhưng với phi hành gia, kể cả khi xảy ra vấn đề, họ vẫn có thể tìm ra giải pháp.
Thu Thảo (Theo Space)