Anh Nguyễn Văn Trường ở Phú Thượng, quận Tây Hồ có 250 cây mai bọc rêu bán ra thị trường trong Tết này. Để mai nhiều nụ, hoa trắng trong và lớp rêu dày đặc, anh phải trồng trên trang trại ở thung lũng Mường Hoa, Sapa (Lào Cai) bởi vùng này có khí hậu phù hợp nhất. "Chúng tôi thuê người bản địa vào rừng hái rêu. Càng sương muối thì rêu càng sống được", anh nói.
Mai trắng bọc rêu được nhiều người quan tâm bởi vẻ đẹp "cổ kính" và lạ mắt. Năm 2018, anh thử nghiệm sống được 70 gốc, năm nay được gần 300 gốc có rêu.
Trước Tết chừng 6 tháng, các nhà vườn bắt đầu cấy rêu lên mai. Hàng ngày phải liên tục xịt nước vào thân cho nhanh bắt rễ. Khi rêu đã sống thì có thể có thể chưng ở những nơi nóng hơn. Năm nay anh Trường đã bắt đầu đưa mai bọc rêu vào thành phố HCM, bên cạnh Hà Nội và một số tỉnh miền Bắc.
Anh Trần Thiêm, 33 tuổi, ở Cầu Mây, Sapa, năm nay đem hơn 200 gốc mai bọc rêu cung cấp cho thị trường hoa Tết ở Hà Nội. "Năm ngoái tôi mang xuống hơn 100 cây, bán tới ngày 28 tháng Chạp đã hết sạch trong khi vẫn còn nhiều khách hỏi mua", anh chia sẻ.
Trồng mai 5 năm nhưng anh mới thử nghiệm cấy rêu lên cây 2 năm nay. "Những cây có rêu nhìn đẹp hơn, giá cao hơn mai trắng bình thường từ 500.000 đến một triệu đồng mỗi cây", anh Thiêm nói. Một gốc mai có giá từ vài triệu đến vài chục triệu đồng.
Năm 2018 anh cấy 700 cây nhưng chỉ 150 cây sống được rêu. Năm nay cấy hơn 1.000, chỉ được chừng 300 cây có rêu.
Mai trắng vốn chậm lớn, gốc xù xì, thân đen óng, nụ màu hồng, khi nở thì chuyển dần sang màu trắng, tàn thì chuyển dần về màu hồng. Trong tiết trời giá lạnh, bông mai trắng muốt, trong veo nên người trồng mai thường thuần hoa, dưỡng hoa ở nơi có khí hậu lạnh.
Hai ngày qua, anh Nguyễn Văn Oai, Hà Đông, Hà Nội dạo chợ Hoàng Hoa Thám mua 10 cây mai bọc rêu vừa để chưng vừa để biếu. Nhiều năm chơi mai, anh biết mai trắng Sapa dày nụ hơn loại trồng ở Sơn Tây hay Tây Hồ. Khi được cấy thêm rêu tạo nên cho cây một vẻ độc, lạ, cổ kính.
Mai trắng xuất hiện và để lại khá nhiều dấu ấn trong lịch sử Việt Nam. Sử sách ghi: "Đời nào người An Nam cũng cống hoa mai. Nhờ có món cống phẩm ấy mà người Trung Quốc mới biết được vẻ đẹp đó". Theo chuyên gia sinh vật cảnh Trịnh Thuận Đức, mai trắng được xem là loài có hồn cốt. Lúc thì nó mang cốt cách người quân tử ngay thẳng, kiên cường, khi lại như bóng dáng thiếu nữ mình hạc xương mai, thanh tao.
Người Hà Nội chuộng mai trắng nhiều đời nay. Ngày Tết thường đặt một chậu mai trong phòng khách, còn đào chưng ngoài sân.
"Mai trắng đẹp nhất khi hàm tiếu. Lúc đó, trên cây có vài bông bắt đầu nở trắng, vài nụ phớt hồng he hé, lộc mơn mởn. Đặt cây trên ghế gỗ, phía dưới lót một tấm lụa màu hay đặt một thau nước để cánh hoa rụng xuống rất đỗi nên thơ. Trong cái tiết trời mùa xuân, cùng với bạn tâm giao ngắm hoa thưởng trà là tuyệt nhất", ông Đức chia sẻ.
Phan Dương