Tình trạng hỗn loạn ở Venezuela sau khi người Guaido kêu gọi người dân xuống đường. Video: Guardian.
Căng thẳng chính trị gia tăng ở Venezuela khi thủ lĩnh đối lập Juan Guaido sáng 30/4 xuất hiện trong đoạn video dài ba phút, kêu gọi quân đội nổi dậy lật đổ chính quyền Tổng thống Nicolas Maduro trong cái gọi là "Chiến dịch Tự do". Người tự nhận là "tổng thống lâm thời" này cho biết các binh sĩ sẽ xuống đường để bảo vệ hiến pháp của Venezuela.
"Bây giờ chính là thời cơ. Những người lính, người ái quốc và người đàn ông dũng cảm ủng hộ hiến pháp đã đáp lại lời kêu gọi của chúng tôi", Guaido tuyên bố khi đứng cạnh một số binh sĩ mang súng và xe bọc thép cùng với Leopoldo Lopez, nhà hoạt động đang bị quản thúc tại gia vì dẫn đầu một lực lượng chống chính phủ vào năm 2014, hiện là cố vấn chính trị của Guaido.
Thủ lĩnh đối lập Guaido bắt tay một binh sĩ ủng hộ. Ảnh: AP
Đụng độ sau đó đã nổ ra giữa các binh sĩ bên trong căn cứ không quân La Carlota và lực lượng ủng hộ Guaido. Phát ngôn viên của Tổng thống Maduro xác nhận "một âm mưu đảo chính nhỏ" đang được tiến hành tại Venezuela, trong khi Ngoại trưởng Jorge Arreaza cáo buộc trên Twitter rằng vụ đảo chính "được chỉ đạo trực tiếp từ Washington" và gọi Phó tổng thống Mỹ Mike Pence là "kẻ cầm đầu âm mưu đảo chính".
Lực lượng an ninh Venezuela đã sử dụng xe bọc thép, hơi cay và đạn cao su để chống lại đám đông ủng hộ Guaido. Hình ảnh trên mạng xã hội cho thấy một xe bọc thép lao vào đám đông sau khi những phần tử quá khích đập phá phương tiện của lực lượng an ninh. Magia Santi, lãnh đạo Trung tâm Y tế Salud Chacao, cho biết 71 người đã bị thương trong các cuộc đụng độ và được đưa tới một bệnh viện ở Caracas. Người biểu tình cáo buộc quân đội đã sử dụng đạn thật, nhưng không đưa ra được bằng chứng.
Xe bọc thép của lực lượng an ninh Venezuela lao vào đám đông biểu tình bạo lực. Video: BBC.
Khoảng 800 người ủng hộ Maduro đã tụ tập bên ngoài Phủ tổng thống ở Caracas sau khi đụng độ nổ ra, trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Vladimir Padrino cảnh báo quân đội có thể sử dụng vũ lực nếu cần thiết, khi hàng nghìn người biểu tình đang tiến về Miraflores. Ông cũng nói rằng phe đối lập tự xưng do Mỹ hậu thuẫn của Guaido "chịu trách nhiệm cho bất kỳ cái chết nào trên đường phố".
Padrino tuyên bố tất cả đơn vị quân đội đều báo cáo các doanh trại và căn cứ quân sự vẫn hoạt động bình thường. Ông cho biết quân đội "phản đối động thái đảo chính nhằm làm đất nước chìm trong bạo lực", đồng thời cảnh báo có thể sử dụng vũ lực đối với người biểu tình trong trường hợp cần thiết.
Các quan chức hàng đầu của Mỹ như Phó tổng thống Mike Pence, Ngoại trưởng Mike Pompeo, Cố vấn An ninh Quốc gia John Bolton nhanh chóng lên tiếng ủng hộ Guaido trong nỗ lực lật đổ Maduro và kêu gọi quân đội Venezuela quay sang hậu thuẫn phe đối lập. Tổng thống Mỹ Donald Trump bày tỏ sự ủng hộ với người dân Venezuela trên Twitter.
Người biểu tình đổ về dinh Tổng thống Venezuela. Video: NTN24.
Bolton nói rằng ba thân tín cấp cao của Maduro, trong đó có Bộ trưởng Quốc phòng, ban đầu nhất trí với phe đối lập rằng Tổng thống Maduro phải ra đi, nhưng sau đó thay đổi quyết định. Bolton không đưa ra được bằng chứng, trong khi Bộ trưởng Quốc phòng Padrino sau đó tái khẳng định lòng trung thành của quân đội với Maduro.
Lãnh đạo các nước Mỹ Latin như Ecuador, Peru, Brazil ra tuyên bố ủng hộ nỗ lực của Guaido, trong khi Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Cuba lên án cuộc đảo chính, cho rằng đây là âm mưu "chống lại trật tự hiến pháp ở Venezuela" và "thay đổi chính phủ hợp pháp bằng phương pháp bạo lực", đồng thời bày tỏ sự đoàn kết với Tổng thống Maduro. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres kêu gọi các bên ở Venezuela kiềm chế tối đa nhằm tránh bạo lực và bày tỏ sẵn sàng làm trung gian hòa giải.
Ngoại trưởng Mỹ Pompeo cáo buộc Nga cản trở Maduro rời khỏi Venezuela để đến Cuba, tuy nhiên Moskva ngay sau đó bác bỏ, cho rằng đây là một phần của "chiến tranh thông tin" mà Mỹ sử dụng nhằm làm nhụt nhuệ khí của quân đội Venezuela.
Các thành viên quân đội ủng hộ Guaido nổ súng cảnh cáo phe ủng hộ Maduro. Ảnh: AFP
Thứ trưởng Thông tin Truyền thông Venezuela Isbemar Jimenez sau đó khẳng định tình hình đã được kiểm soát và tất cả đơn vị quân đội đều ủng hộ Tổng thống Maduro, trong khi thủ lĩnh đối lập Guaido và một nhóm người biểu tình đã rời thủ đô Caracas để hướng về phía tây đến bang Miranda, nhưng đích đến của nhóm người hiện chưa rõ.
Trong bài phát biểu dài một giờ trên truyền hình quốc gia tối 30/4, Tổng thống Maduro tuyên bố lực lượng vũ trang nước này đã đánh bại "nhóm nhỏ đang tìm cách chôn vùi Venezuela trong bạo lực", cáo buộc đảng Dân Ý của Guaido là "các phần tử cực hữu cầm đầu cuộc đảo chính". Khoảng 25 binh sĩ Venezuela đã xin tị nạn ở đại sứ quán Brazil tại Caracas sau khi âm mưu lật đổ Maduro bất thành.
"Kế hoạch của họ đã thất bại. Họ thất bại trong chính lời kêu gọi của mình bởi người dân Venezuela muốn hòa bình. Chúng tôi sẽ tiếp tục chiến thắng trong những năm tháng tới. Tôi không nghi ngờ gì về điều đó", Maduro nói, bao quanh là những quan chức quân đội và chính trị cấp cao.
Maduro cho biết những người âm mưu đảo chính sẽ bị trừng phạt và phải đối mặt với truy tố hình sự vì những vi phạm nghiêm trọng đối với hiến pháp, luật pháp và quyền hòa bình.
Guaido tuyên bố cuộc nổi dậy ôn hòa, không phải đảo chính quân sự, đã được tiến hành và kêu gọi những người ủng hộ tiếp tục biểu tình vào ngày 1/5 để thực hiện những gì ông gọi là giai đoạn cuối của "Chiến dịch Tự do". Guaido nói rằng người Venezuela bây giờ đã có cơ hội để giành lấy tương lai của họ.
Tổng thống Maduro cũng kêu gọi những người ủng hộ xuống đường biểu tình và thề sẽ có một cuộc diễu hành lớn với sự tham gia của hàng triệu người vào ngày quốc tế lao động 1/5, dẫn đến nguy cơ hai nhóm có thể đụng độ nhau.
Xem diễn biến chính