Madonna là ca sĩ nổi tiếng suốt nhiều thập kỷ với 300 triệu album bán ra, 1,3 tỷ USD doanh thu từ các tour diễn trong sự nghiệp ca hát. Tháng 8 năm nay, Madonna bước sang tuổi 60. Hiện tại, phong cách ăn mặc, thú vui hẹn hò những chàng trai trẻ... của ngôi sao được nhắc nhiều hơn hoạt động ca hát. Nhưng không thể phủ nhận, "nữ hoàng nhạc Pop" đã để lại tầm ảnh hưởng lớn cho làng âm nhạc thế giới. Tác giả Matt Cain của Telegraph nhận xét không có Madonna, từ âm nhạc tới thời trang, khái niệm người nổi tiếng cũng như văn hóa đại chúng ngày nay không tồn tại.
* Madonna - "Expresss Yourself"
Madonna là người đưa ra hình mẫu cho biểu tượng ngôi sao nhạc Pop hiện đại. Trước Beyonce hay Taylor Swift, Madonna là sao nữ đầu tiên xây dựng hình ảnh tự chủ, độc lập và nỗ lực hết mình vì sự nghiệp. Dù gặp những vấn đề trong cuộc sống riêng như mẹ qua đời khi cô mới năm tuổi, Madonna không thể hiện sự mong manh trong âm nhạc. Trên sân khấu, khán giả thường gặp Madonna mặc những trang phục mạnh mẽ, như áo corset do Jean-Paul Gaultier thiết kế riêng cho tour Blond Ambition...
Trong video Express Yourself, một ca khúc sôi động về nữ quyền, Madonna mặc trang phục nam giới, điều khiển một đội quân. "Tôi rất cứng rắn, tham vọng và biết chính xác những gì mình muốn. Nếu điều đó khiến tôi trở nên khó ưa cũng chẳng sao", Madonna từng nói.
Chiếc áo corset do Jean-Paul Gaultier thiết kế được Madonna mặc trong tour "Blond Ambition". Ảnh: PA.
Ca sĩ sinh năm 1958 cũng là người định hình những video ca nhạc hiện đại. Trong cuộc họp báo năm 1984, Madonna tuyên bố: "Trẻ em ngày nay tôn thờ truyền hình. Điều đó cho thấy các video nhạc là cách tuyệt vời để tiếp cận những người không có khả năng tới nghe ca sĩ hát".
Với suy nghĩ ấy, Madonna vượt qua nhiều giới hạn để khám phá phương tiện truyền thông mới, xây dựng những video ca nhạc thành câu chuyện phim nhiều cảm xúc. Cô sản xuất video có nội dung như Papa Don't Preach, dựng lại những hình ảnh văn hóa lâu đời trong Material Girl, màn biểu diễn của Marilyn Monroe trong Diamonds Are a Girl's Best Friend, các điệu nhảy mang tính biểu tượng trong Vogue, Hung Up... Nhờ đó, MV là phương tiện để nữ ca sĩ vừa bày tỏ quan điểm, vừa giãi bày với khán giả . Trong video Like A Virgin và La Isla Bonita, cô đóng hai vai - Madonna xấu và Madonna tốt - để diễn tả những đối lập trong con người mình.
* Những khoảnh khắc nổi loạn của Madonna
Cô nhiều lần đề cập vấn đề tình dục nữ trong sản phẩm và phong cách biểu diễn. Lần đầu trình diễn ca khúc Like a Virgin tại MTV Music Awards năm 1984, Madonna quằn quại trên sân khấu với chiếc váy lưới cắt ngắn nhằm chống lại suy nghĩ đàn ông được phép thể hiện nhu cầu tình dục, trong khi phụ nữ bị đàn áp mong muốn ấy. Nổi tiếng nhất về quan điểm này là album Erotica năm 1992 được bán kèm cuốn sách Sex, trong đó là những bức ảnh thể hiện ý tưởng tình dục hoang dã nhất của Madonna.
Cuốn "Sex" từng không được chấp nhận khi Madonna phát hành.
Thời điểm album Erotica ra mắt, Madonna bị các phương tiện truyền thông tấn công bởi thuật ngữ này quá mới và cách tiếp cận của cô khiến nhiều người khó chấp nhận. Những năm gần đây, cuốn sách Sex được tái thẩm định và nhiều nhà phê bình cho rằng thông điệp của Madonna đã đi trước thời đại.
Madonna phá bỏ mọi rào cản xã hội và thể hiện sự đa dạng trong sản phẩm âm nhạc. Một phần ảnh hưởng do cô lớn lên ở Detroit (Mỹ), vây quanh bởi nhiều nền văn hóa. Người da màu, Latin, nhân vật đồng tính, dị tính xuất hiện trong video của cô từ đầu năm 1986 - Vogue. Hay như giai đoạn xã hội khủng hoảng vì căn bệnh HIV/AIDS, Madonna tổ chức đêm nhạc từ thiện Aids và sử dụng album Like a Prayer để thay đổi nhận thức về bệnh này. Mỗi album được bán kèm theo một tờ rơi, trong đó Madonna nhấn mạnh "Những người bị AIDS - bất kể khuynh hướng tình dục của họ là gì - đều xứng đáng nhận được lòng trắc ẩn, sự hỗ trợ từ mọi người, chứ không phải bạo lực và sự cố chấp".
Madonna vừa nhảy vừa hát trong tour diễn ở New York năm 1998. Ảnh: WireImage.
Ca sĩ người Mỹ cũng mở đường cho truyền hình thực tế phát triển. Bộ phim tài liệu In Bed With Madonna năm 1991 được xem là tiền thân của làn sóng truyền hình thực tế hiện đại. Bộ phim ghi lại hình ảnh hậu trường của show diễn Blond Ambition với nền đen trắng, tiết lộ những bí mật cuộc sống của một ngôi sao. Phim được xây dựng có cấu trúc rõ ràng, dùng nhiều máy quay và không giống những tác phẩm tài liệu trước đó.
Madonna cũng là người xây dựng xu hướng tổ chức tour diễn hoành tráng. Trước cô, các chuyến lưu diễn được thực hiện rất buồn tẻ. Vào năm 1990, Madonna tổ chức tour Blond Ambition và phô trương hơn bất kỳ show nào khác. Chương trình được chia theo bốn chủ đề, trang phục và bối cảnh thay đổi liên tục, thiết kế ánh sáng mang tính đột phá, sử dụng màn hình chiếu, ca sĩ vừa nhảy vừa hát khi micro được thiết kế đặc biệt, như một tai nghe gọn nhẹ.
* "Like a Virgin"
Em trai ca sĩ, Christopher Ciccone, từng tiết lộ trong cuốn sách Life with My Sister Madonna việc làm show hoành tráng là vì Madonna lo lắng về khả năng thanh nhạc, sợ bị lộ yếu điểm trên sân khấu nên đã nghiên cứu những trải nghiệm khác để che đậy. Dù vậy, cách làm này đã gợi mở phong cách trình diễn cho các ca sĩ về sau, thay đổi phương thức truyền tải âm nhạc tới khán giả đại chúng.