Chiếc ôtô chở gia đình Lý Hùng đỗ trước cổng Viện dưỡng lão nghệ sĩ (đường Âu Dương Lân, quận 8). Vừa thấy anh bước xuống xe, nghệ sĩ Diệu Hiền nén cơn đau lưng, dò dẫm từng bước tới nắm tay. "Khỏe không con trai", bà hỏi, mắt rưng rưng sau nhiều tháng không gặp. Lý Hùng choàng tay đỡ Diệu Hiền ngồi xuống ghế, quây quần bên các nghệ sĩ gạo cội khác của viện như Ngọc Đáng, Thiên Kim, Lệ Thẩm...
Lý Hùng khóc khi nghe nghệ sĩ Diệu Hiền, 76 tuổi, ca vọng cổ tưởng nhớ cha. Video: Mai Nhật.
Giữa cuộc hội ngộ, Diệu Hiền nhắc đến nghệ sĩ Lý Huỳnh. Tầm này năm ngoái, ông chống gậy cùng vợ và hai con Lý Hùng, Lý Hương đến chúc Tết các đồng niên ở viện, nghe các bà ca vọng cổ. "Người đã đi xa mà như vẫn đâu đây", bà trầm ngâm. Nghệ sĩ chọn trích đoạn Trụ vương thiêu mình (soạn giả Viễn Châu) - vở tuồng sinh thời Lý Huỳnh tâm đắc - để tưởng nhớ ông.
Ngồi cạnh, Lý Hùng không ngăn được nước mắt. Bàn giao Viện dưỡng lão nghệ sĩ sau hai tháng tu sửa, anh xúc động khi thấy di nguyện của cha đã hoàn thành. Tháng 10/2020, tài tử Lý Huỳnh nhập viện vì lên huyết áp. Nửa mê nửa tỉnh, ông vẫn nắm tay Lý Hùng, Lý Hương, dặn kỹ phải sửa chữa từng chỗ trong viện. Sinh thời, nơi này là chốn thân quen của ông. Năm nào, dù hai chân đã yếu, phải ngồi xe lăn, ông cùng các con luôn đến Viện dưỡng lão chúc Tết đầu tiên. Trên giường bệnh, ông canh cánh nỗi lo viện bị ngập nước khi mùa mưa đến, cây cối ngã đổ, mái nhà dột... Lý Hùng nói: "Chúng tôi dặn cha cứ yên tâm tịnh dưỡng, mọi chuyện đã có các con lo. Gia đình còn dự tính đưa ông đến dự buổi khánh thành như hôm nay. Ngờ đâu, vài ngày sau ông mất".
Diễn viên Lý Hương cho biết gia đình chị chi 500 triệu đồng để cùng Hội sân khấu TP HCM sửa lại Viện dưỡng lão. Hai tháng qua, chị giám sát việc thi công như lát lại con đường từ hẻm nối vào viện, xây bếp, thiết kế thêm một văn phòng làm việc, làm đường thoát nước để tránh ngập trong mùa mưa, xây mái hiên che làm nơi tiếp khách... "Ở suối vàng, chắc cha tôi đang nở nụ cười mãn nguyện", chị nói.
Viện dưỡng lão nghệ sĩ với mái che, sân, tường... khang trang sau khi được tu sửa. Ảnh: Trịnh Kim Chi.
Nghệ sĩ Trịnh Kim Chi - Phó chủ tịch Hội Sân khấu TP HCM - cho biết ngoài gia đình Lý Hùng, một công ty bất động sản cũng góp kinh phí, giúp cải tạo, sơn sửa toàn bộ phòng ốc của các nghệ sĩ. Hội đang cho trồng một số cây cảnh trong vườn, trang trí đón Tết. Trước đó, viện xuống cấp nặng sau hơn 20 năm đi vào sử dụng. Trong nhà, các mảng tường ẩm mốc, mái mục nát, mỗi lần mưa to đều bị dột, sàn thường xuyên ẩm ướt. Lối vào cũng hỏng nặng, chỉ một phần được đổ xi măng.
Ngồi tựa bức tường thơm nồng mùi vôi, nghệ sĩ Thiên Kim nói vui Tết này bà và các nghệ sĩ nghèo đã có "nhà mới". Bà vào viện 20 năm trước, thuộc lớp nghệ sĩ đầu tiên ở đây. Lúc đó, chồng Thiên Kim qua đời đã lâu, một mình bà nuôi mẹ già. Bà có năm con nhưng mỗi người một hoàn cảnh, ai cũng phải chật vật lo cho gia đình riêng. Sau khi mẹ già qua đời, bà khăn gói dọn đến viện sống, tự lo thân để các con đỡ nhọc nhằn. Nơi đây, bà được nuôi mỗi ngày hai bữa cơm do đầu bếp riêng của viện nấu, quần áo có người đến thu gom giặt giũ.
Nghệ sĩ Thiên Kim trong căn phòng bà sống 20 năm qua ở Viện dưỡng lão. Ảnh: Mai Nhật.
Hạnh phúc nhất với Thiên Kim là vẫn còn đồng nghiệp bầu bạn ở tuổi xế chiều. Họ coi nhau như chị em, mỗi tối uống trà hàn huyên, nhắc lại kỷ niệm một thời xông pha sân khấu. Thỉnh thoảng, có khách đến thăm, họ phấn khởi vì được đàn hát, chuyện trò. Ở tuổi gần 90, bà mắc chứng tiểu đường, huyết áp cao, chân tay thi thoảng lại sưng phù. Bà và Ngọc Đáng - 94 tuổi, người lớn tuổi nhất ở Viện dưỡng lão - thường bảo nhau: "Ở đây, không biết người nào đi trước, người nào đi sau". "Tôi cũng chuẩn bị tâm thế mình có thể ra đi bất cứ lúc nào, nên luôn trân trọng từng khoảnh khắc mình đang sống", bà nói.
Nghệ sĩ Ngọc Đáng (phải) - người lớn tuổi nhất Viện dưỡng lão - bên nghệ sĩ Lệ Thẩm. Ảnh: Mai Nhật.
Viện dưỡng lão Nghệ sĩ được thành lập vào năm 1997, hiện là nơi ở của hơn 10 nghệ sĩ gạo cội như Ngọc Đáng, Diệu Hiền, Thiên Kim, Lệ Thẩm... Viện hoạt động chủ yếu nhờ kinh phí của mạnh thường quân. Để vào viện, các nghệ sĩ phải đủ tiêu chí như nam từ 65 tuổi, nữ từ 60 tuổi trở lên, 25 năm liên tục làm nghề, có hoàn cảnh khó khăn, không nơi nương tựa...
Mai Nhật