Trước tiên, tôi muốn nói tới việc tăng giảm giá bán lẻ xăng dầu trong nước đều được quy định cụ thể bởi pháp luật, không phải các công ty xăng dầu muốn tăng bao nhiêu thì tăng, muốn giảm bao nhiêu thì giảm.
Những ai quan tâm, có thể đọc Nghị định của Chính phủ về Kinh doanh xăng dầu và Thông tư số 39 của Bộ Tài chính và Công thương. Tôi chủ yếu chỉ tập trung giải thích cách tính giá xăng dầu tăng, giảm.
Giá bán lẻ xăng dầu được điều chỉnh dựa trên giá cơ sở, mục tiêu là cho giá bán lẻ bằng giá cơ sở. Khi giá cơ sở cao hơn giá bán lẻ thì chính phủ sẽ điều chỉnh tăng giá bán lẻ, hoặc khi thấp hơn thì ngược lại. Công thức tính giá cơ sở như sau:
Giá cơ sở = C, trong đó:
A = ((Giá Platt’s + Premium)/159)*VCF*tỷ giá USD/VNĐ.
B = (A+(A*Thuế nhập khẩu))*1,1.
C = B + Chi phí định mức + Lợi nhuận định mức + Trích quỹ bình ổn – Sử dụng quỹ bình ổn + Thuế bảo vệ môi trường + Thuế VAT.
Để có thể có tính được công thức giá trên, bạn cần đầy đủ các thông tin như sau:
Giá Platt’s bình quân 15 ngày: Đây là giá bán xăng dầu thành phẩm tại thị trường Singapore, trong khi ấy, Việt Nam nhập là chủ yếu. Giá này bạn phải trả tiền cho tạp chí Platt’s để có.
Thông thường ở Việt Nam, các công ty mua qua chuyên trang xăng dầu với giá là 18 triệu/năm. Giá Platt’s xăng dầu sẽ được thông báo từng ngày thứ 2 đến thứ 6 hàng tuần.
Premium: Là khoản phải trả cho các nhà cung cấp xăng dầu, coi như lợi nhuận của bên bán. Khoản này thì khác nhau tùy nhà cung cấp và thời điểm. Ở đây, các công ty tính Premium xăng khoảng 3 USD/thùng và dầu Diesel là 2,5 USD/thùng.
Do giá Platt’s và Premium niêm yết bằng USD/thùng, để quy đổi về lít bạn phải chia cho 159 (bởi một thùng dầu thì bằng khoảng 159 lít).
(Xem thêm: Lật tẩy nhân viên cây xăng gian lận 50.000 đồng)
VCF: Là việc quy đổi lít ở 150 độ C ra nhiệt độ thực tế. Do xăng dầu có tính giãn nở nên các bên thống nhất là lít ở nhiệt độ 150 độ C để làm cơ sở mua bán. Ở đây, các bạn chỉ cần hiểu để tính giá cơ sở các công ty thường lấy VCF xăng là 0,9833 và dầu Diesel là 0,9881.
Tỷ giá: Để quy đổi USD/lít sang VNĐ/lít, thường lấy tỷ giá bán ra do ngân hàng niêm yết.
Thuế nhập khẩu: Xăng giờ là 20% và dầu là 10%. Thuế tiêu thụ đặc biệt xăng là 10%, dầu không có. Ở công thức trên, thuế tiêu thụ đặc biệt phải dựa vào giá đã có thuế nhập khẩu nên mình ghi tắt là nhân 1,1.
Giá xăng dầu luôn có sự thay đổi liên tục. |
Chi phí định mức và lợi nhuận định mức: Hiểu nôm na là chi phí, lợi nhuận các công ty xăng dần được hưởng và để trả tiền cho các hoạt động. Mức này do chính phủ quy định lần lượt là 1.050 đồng/lít và 300 đồng/lít (xăng); 950 đồng/lít và 300 đồng/lít (dầu Diesel).
Trích và sử dụng quỹ bình ổn: Sẽ do chính phủ công bố từng thời điểm tăng giảm giá bán lẻ. Hiện là 300 đồng/lít và 527 đồng/lít (xăng), 300 đồng/lít và 0 đồng/lít (dầu Diesel).
Thuế bảo vệ môi trường: Xăng là 3.000 đồng/lít và dầu là 1.500 đồng/lít. Thuế VAT là 10%.
Tôi sẽ lấy ví dụ một trường hợp giá cơ sở xăng hiện tại để mọi người hiểu cách tính:
Giá Platt’s xăng A92 bình quân 15 ngày hiện là 74,28 USD/thùng (lưu ý đây là giá bình quân 15 ngày từ ngày 2-16/07/2015, không lấy giá từng ngày). Theo công thức trên ta tính được giá cơ sở xăng A92 như sau:
A = ((74,28 + 3)/159)*0,9833*21.835 = 10.436 đồng/lít .
B = (10.436+(10.436*20%))*1,1 = 13.775 đồng/lít
C = 13.775 + 1.050 + 300 + 300 – 527 + 3.000 + 1.853 = 19.751 đồng/lít .
Vậy giá cơ sở xăng A92 hiện là 19.751 đồng/lít trong khi giá bán lẻ niêm yết tại cửa hàng xăng dầu là 20.380 đồng/lít . Do đó, chính phủ sẽ điều chỉnh sao cho giá bán lẻ giảm về bằng giá cơ sở. Ở đây, sẽ có một số trường hợp có thể xảy ra:
Thứ nhất, chính phủ giảm giá bán lẻ xăng 630 đồng/lít, đúng bằng chênh lệch giá cơ sở và giá bán lẻ.
Thứ hai, chính phủ ngưng sử dụng quỹ bình ổn (ở đây là 527 đồng/lít). Do đó, giá cơ sở sẽ tăng lên 20.278 đồng/lít nên giá bán lẻ chỉ cần giảm 102 đồng/lít để bằng giá cơ sở.
Thứ ba, chính phủ giảm sử dụng quỹ bình ổn, ví dụ là 200 đồng/lít (từ 527 đồng/lít xuống 327 đồng/lít). Do đó, giá cơ sở sẽ tăng lên 19.951 đồng/lít nên giá bán lẻ chỉ cần giảm 430 đồng/lít để bằng giá cơ sở.
Do không rõ mức quỹ bình ổn còn bao nhiêu, khi nào sử dụng, khi nào không... nên tôi khó dự báo chính xác chính phủ sẽ giảm giá bao nhiêu (đây cũng là vấn đề các công ty đang khó dự báo), nhưng hầu như chắc chắn sẽ có giảm.
(Xem thêm: Chủ cây xăng: 'Bán cho 1.000 khách lời được 2 tô phở')
Tương tự vậy, bạn có thể tính cho dầu Diesel. Dầu Diesel giá cơ sở hiện thấp hơn giá bán lẻ 872 đồng/lít nên dự kiến sẽ giảm giá dầu 800-900 đồng/lít. Chu kỳ điều chỉnh giá bán lẻ là 15 ngày, ngày điều chỉnh trước là 04/07 nên ngày 20/07 dự kiến sẽ giảm giá.
Cũng xin nói thêm là công thức tính của tôi không hoàn toàn chính xác so với giá Bộ Công thương đưa ra, có thể chênh lệch 50-100 đồng/lít (có thể do khác nhau về VCF, Premium) nhưng cũng đủ để dự báo mức tăng giảm giá.
Trên đây là sơ lược công thức để bạn có thể tự dự báo giá xăng dầu tăng giảm, tôi xin nhắc lại là có quy định rõ ràng (dù về quỹ bình ổn thì mình cũng chưa rõ), không phải các công ty muốn "giảm một, rồi tăng ba" được.
Bên cạnh đó, tôi thấy có rất nhiều người hỏi: "Giá dầu thô giảm 30%, sao giá bán lẻ trong nước không giảm?". Nguyên nhân là do giá trong nước tính dựa trên giá Platt’s xăng dầu thành phẩm. Thực tế, giá dầu thô giảm cũng báo hiệu giá dầu thành phẩm sẽ giảm theo, tùy tỷ lệ khác nhau.
* Bạn có đồng ý với cách lý giải trên của độc giả Viên Tấn Phát? Chia sẻ bằng comment phía dưới bài.
>> Xem thêm: Dự đoán giá xăng thế giới trong những ngày tới
Bỏ 2 tỷ mở cây xăng lời 6 triệu mỗi tháng |
Chia sẻ bài viết quan điểm của bạn tại đây.