Trẻ em Trung Quốc tham dự một sự kiện Giáng sinh tổ chức ở công viên Bắc Kinh, Trung Quốc vào ngày 23/12/2017. Ảnh: Global Times. |
Vào đúng dịp Giáng sinh, một người bạn cùng lớp của Wang qua đời vì căn bệnh ung thư. Đây là lần đầu tiên cô bé 12 tuổi trải qua cảm giác mất đi một người thân quen. Wang không biết xử trí thế nào với cảm xúc đau khổ trong lòng, cô bé quyết định viết một bức thư cho Ông già Noel, theo Quartz.
"Cháu không muốn dành cả lá thư này chỉ để nói về Giáng sinh và những món quà", Wang tâm sự . "Ngày hôm qua, cháu mới biết một bạn cùng lớp học nhảy vừa mất vì bệnh ung thư. Không biết bạn cháu cảm thấy thế nào khi biết mình mắc bệnh? Cháu hy vọng bạn cháu giờ đây hạnh phúc. Đôi khi cuộc đời không diễn ra như cách chúng ta muốn. Nhưng chúng ta phải đứng lên và làm chủ cuộc đời mình. Vì chỉ có ta mới có khả năng thay đổi cuộc đời mình thôi".
Cô bé Wang là một trong số khoảng 500.000 người trên khắp thế giới gửi thư cho Ông già Noel hàng năm, đa số các bức thư đến từ Trung Quốc, theo bưu điện tại Ngôi làng Ông già Noel ở Phần Lan. Giáng sinh năm ngoái, lượng thư từ Trung Quốc đại lục đạt mức kỷ lục, chiếm 15% tổng số các bức thư đến từ khu vực châu Á. Năm 2014, Trung Quốc vượt qua Anh, Italy, và Ba Lan về lượng thư gửi cho Ông già Noel.
Không ngạc nhiên khi Giáng sinh trở thành ngày lễ phổ biến ở Trung Quốc. Giáng sinh là dịp để kích cầu. Dân Trung Quốc ngày càng tiếp xúc nhiều với văn hóa phương Tây qua phương tiện truyền thông và các chuyến du lịch nước ngoài. Tuy nhiên, hiện tượng văn hóa Giáng sinh vấp phải lực cản từ Bắc Kinh. Chính phủ Trung Quốc muốn giảm sức ảnh hưởng của văn hóa phương Tây và sự truyền bá Thiên chúa giáo thông qua các tổ chức phi lợi nhuận quốc tế và các cơ sở giáo dục nước ngoài.
Đa phần người Trung Quốc mừng Giáng sinh không phải vì niềm tin tôn giáo. Đảng Cộng sản, lãnh đạo Trung Quốc kể từ năm 1949, tuyên bố theo thuyết vô thần. Từ năm 1966 đến 1976, trong cuộc Cách mạng Văn hóa, đảng Cộng sản đã cấm nhiều hoạt động tôn giáo. Ngày nay, Trung Quốc được coi là quốc gia ít tín ngưỡng tôn giáo nhất thế giới. Theo kết quả một khảo sát của Gallup và WI Network of Market Research thực hiện năm 2015, 90% người Trung Quốc được hỏi cho biết họ không có đức tin với bất cứ tôn giáo nào.
"Vào dịp Giáng sinh, tôi thường đi ra ngoài ăn tối với bạn bè, mua bánh Giáng sinh hoặc các món tráng miệng trang trí theo phong cách Giáng sinh. Tôi và bạn bè thân thiết cũng tặng nhau quà trong dịp này," Stella Wang, một phụ nữ trẻ sống ở Bắc Kinh, nói. Cô cho biết cô không theo đạo.
Tận dụng không khí lễ hội, các trung tâm thương mại tưng bừng trang trí theo chủ đề Giáng sinh và kích cầu bằng cách giảm giá nhiều mặt hàng. Theo học giả nghiên cứu độc lập Gary Sigley, Giáng sinh phổ biến ở Trung Quốc không liên quan đến yếu tố tôn giáo. "Nguyên nhân nằm ở văn hóa tiêu dùng và sự mới lạ của lễ hội nước ngoài", học giả Sigley nói với trang Inkstone.
Tháng 12 năm ngoái, Đoàn Thanh niên của tỉnh miền đông An Huy đăng thông báo trên mạng xã hội WeChat, cảnh báo các đoàn viên tự giác và không tham gia các hoạt động lễ hội nước ngoài. Một số trường tiểu học và đại học ở các tỉnh Hồ Nam và Hà Nam cũng ra thông báo tương tự. Thậm chí, một thành phố thực hiện biện pháp mạnh tay hơn là phạt tiền các cá nhân bán hoặc sản xuất tuyết giả, theo Financial Times. Báo chí Trung Quốc phủ nhận thông tin chính phủ cấm tổ chức Giáng sinh trên cả nước và cho rằng các thông báo trên ở cấp địa phương chỉ nhằm mục đích đảm bảo an ninh.
Cùng lúc đó, chính quyền trung ương khuyến khích người dân theo những ngày lễ truyền thống. Vào năm 2017, Ủy ban Nhà nước phát hành tài liệu hướng dẫn thúc đẩy văn hóa truyền thống Trung Quốc, bao gồm kêu gọi hồi sinh một số ngày lễ đã không còn phổ biến trong xã hội hiện đại. "Văn hóa truyền thống", theo học giả Sigley, "được coi như là sức mạnh bình ổn hiện trạng xã hội và là nguồn lực kinh tế thúc đẩy tiêu dùng trong nước".
Một quầy hàng bán đồ trang trí Giáng sinh ở thành phố Nghĩa Ô, Trung Quốc, nơi cung cấp 60% đồ Giáng sinh trên thế giới. Ảnh: Al Jazeera. |
Dẫu vậy, Giáng sinh vẫn có hấp lực không thể phủ nhận. Các trung tâm thương mại vẫn rực rỡ ánh đèn trang trí cùng những đợt khuyến mãi rầm rộ. Các công ty sản xuất của Trung Quốc thu về 5,6 tỷ USD vào dịp lễ này, theo Bloomberg. Thành phố Nghĩa Ô, cách Thượng Hải khoảng một tiếng đi bằng tàu cao tốc về phía nam, được mệnh danh là "ngôi làng Giáng sinh", sản xuất 60% đồ trang trí Noel của thế giới.
Người dân Trung Quốc cũng náo nức đua nhau đi du lịch nước ngoài vào dịp Giáng sinh. Năm 2016, nhiều tổ chức ở Phần Lan đã kết hợp với trang thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc Alibaba mở chiến dịch quảng cáo cho du lịch Phần Lan với người tiêu dùng Trung Quốc. "Ngôi làng Ông già Noel" ở Rovaniemi của Phần Lan trở thành "thành phố hữu nghị" với Cáp Nhĩ Tân ở tỉnh Hắc Long Giang. Năm 2010, Chủ tịch Tập Cận Bình đến thăm Rovaniemi và chụp ảnh với một người mặc đồ Ông già Noel. Thống kê cho thấy, lượng khách du lịch Trung Quốc đến Rovaniemi tăng từ 3.300 năm 2010 lên 32.349 vào năm ngoái.
Bưu điện Ông già Noel ở Rovaniemi vẫn tiếp tục nhận được các bức thư từ Trung Quốc với đủ mọi hình dạng và màu sắc, có bức thư được viết cẩn thận trên giấy thư pháp của Trung Quốc, nhiều bức viết bằng cả tiếng Anh và tiếng Trung.
Hầu hết trẻ em Trung Quốc không hiểu nguồn gốc của Giáng sinh và cũng không quan tâm chính phủ có ủng hộ ngày lễ này hay không. Nhưng ý nghĩa của Giáng sinh, mang theo sự hào phóng, hy vọng và lòng biết ơn, chính là điều khiến trẻ em Trung Quốc tiếp tục viết thư cho Ông già Noel.
Lớn lên ở Bắc Kinh, cô bé Zhang được thầy cô giáo cấp một dạy rằng Ông già Noel là một nhân vật tưởng tượng của văn hóa phương Tây. Dẫu vậy, cô bé vẫn thích mê tinh thần của Ông già Noel. "Ở Trung Quốc, chúng cháu không có lễ Giáng sinh, và gia đình quan trọng hơn mọi món quà", Zhang viết trong thư. "Nhưng ông biết đấy, một món quà nhỏ có ý nghĩa như thế nào với một đứa trẻ, mang lại biết bao niềm hạnh phúc. Mặc dù ông không có thật, sự tử tế và lòng tốt là có thật. Trong trái tim cháu, ông tượng trưng cho lòng tốt".
An Hồng