Airbnb ra mắt năm 2007, chia sẻ chỗ ở linh hoạt tại các thành phố trên thế giới, với mong muốn đem đến trải nghiệm "sống như người địa phương". Hình thức ngày càng được nhiều người lựa chọn để đặt phòng thay vì ngủ nghỉ ở khách sạn.
Chị Nguyễn Nga, 28 tuổi, sống tại Ninh Bình cho rằng hình thức thuê căn hộ qua Airbnb tiện lợi cho các nhóm khách gia đình, bạn bè muốn tụ tập trong một không gian chung.
"Thay vì thuê phòng khách sạn phải chia theo cặp, một gia đình sáu người có thể thuê căn hộ ba phòng ngủ, cùng nhau giao lưu ở phòng khách nhưng vẫn có phòng riêng đảm bảo riêng tư", chị Nga nói.
Nữ du khách cho hay trong lần đi du lịch Vũng Tàu cuối năm ngoái, gia đình chị có 9 người đã thuê hai căn hộ ba phòng ngủ với giá khoảng 10 triệu đồng cho hai đêm. Chị so sánh mức giá này tương đương, thậm chí rẻ hơn 1-2 triệu đồng nếu đặt phòng khách sạn. "Đặt phòng khách sạn phải sắp xếp người mỗi phòng, khó kiểm soát", chị Nga cho hay.
Căn hộ cho thuê qua Airbnb ở Chicago, Mỹ. Ảnh: Forbes
Mức giá tối ưu cho khách đoàn cũng là điểm khách thuê căn hộ ngắn hạn chuộng, kích thích nguồn cung tăng. Khảo sát đặt phòng ở Phan Thiết ngày 16-18/8, trên Booking cho 153 kết quả với 15 loại chỗ ở, trong đó có 88 nhà và căn hộ nguyên căn; 47 khách sạn. Dải giá đa dạng tùy vào tiện ích và không gian điểm lưu trú. Căn hộ nguyên căn trong chung cao cấp ở khu vực trung tâm có giá dao động 1,5-3 triệu đồng mỗi đêm tùy diện tích phòng, sức chứa 3-8 khách mỗi căn. Trong khi đó, phòng khách sạn phân khúc 3-4 sao có giá 800.000 - 1,5 triệu đồng mỗi đêm cho hai người.
Với hình thức giao dịch trực tiếp thông qua Airbnb, khách và chủ đều có thể đánh giá lẫn nhau sau mỗi lần thuê. Nếu chủ nhà được đánh giá tốt thì cơ hội khách đến nhiều hơn, cũng dễ tăng giá phòng hơn.
Các đánh giá về từng căn hộ, nhà ở được hiển thị công khai, là căn cứ để du khách chọn lọc điểm lưu trú phù hợp. Anh Việt Hà, 30 tuổi, sống tại TP HCM, cho biết trước khi quyết định đặt phòng qua ứng dụng thường đọc kỹ các đánh giá để có cái nhìn tổng quan nhất về nơi sẽ ở. Đây là thao tác quan trọng vì theo anh giúp dễ dàng tìm được nơi lưu trú tốt tương xứng giá thành.
Anh Nguyễn Nhật Nam, 32 tuổi chủ của nhiều homestay tại Đà Lạt, cho biết khách du lịch thường chọn hình thức này bởi cảm giác được trải nghiệm cùng với người dân địa phương, tự nấu nướng và tụ tập bạn bè.
Ở góc độ kinh doanh du lịch, nhiều chủ nhà đánh giá mô hình cho thuê qua Airbnb đem lại nhiều thuận lợi. Anh Nam cho hay không dễ để mở và điều hành một hệ thống khách sạn mới, nhưng cho thuê phòng qua Airbnb "mọi thứ dường như dễ dàng hơn." Theo anh, vốn bỏ ra không lớn và quy trình vận hành không cần đáp ứng đúng quy chuẩn như khách sạn, có thể quản lý từ xa. Cắt giảm nhiều chi phí cũng là lý do giá phòng cho thuê qua Airbnb cạnh tranh hơn so với các dịch vụ lưu trú khác.
Sau hơn bốn năm hoạt động, chuỗi kinh doanh của anh "ăn nên làm ra", tạo dựng được một cộng đồng riêng nhờ phản hồi tốt từ khách đến ở.
Theo Bloomberg, Airbnb tạo ra doanh thu 9,9 tỷ USD trên toàn cầu vào năm 2023, tăng 19,2% so với cùng kỳ năm trước. Năm 2023, khoảng 448 triệu lượt đặt phòng đã được thực hiện trên Airbnb, tăng 13,9% so với năm 2022. Ước tính đến năm 2024, Airbnb có 265 triệu người dùng.
Một số chủ nhà cho thuê phòng xuất phát từ nhu cầu chia sẻ căn phòng trống trong gia đình, vừa giao lưu với khách vừa kiếm thêm thu nhập. Bà Như Ái, 61 tuổi sống tại TP Hội An cho biết sau khi con cái đi học xa, việc cho thuê những phòng còn trống trong nhà giúp bà cải thiện thu nhập.
Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu du lịch xã hội Trần Tường Huy, cho hay tỷ trọng của dịch vụ lưu trú căn hộ ngắn hạn tại các điểm du lịch ở Việt Nam đang trên đà tăng, cạnh tranh với các kiểu lưu trú khác như nhà nghỉ, khách sạn, resort. Ngoài Airbnb, nhiều nền tảng đặt phòng trực tuyến như Booking hay Agoda cũng phân loại các tệp chỗ ở trong đó có cả mục nhà riêng, căn hộ nguyên căn, căn hộ.
Ông Huy đánh giá mô hình kinh doanh này không mới ở Việt Nam nhưng chưa có những quy định bài bản như các loại hình lưu trú truyền thống. Một số trường hợp khách thuê căn hộ ven biển ở Nha Trang kéo cả gia đình 10-15 người lưu trú trong căn 2 phòng ngủ, gây quá tải cho cả khách du lịch và người dân.
Tại TP Vũng Tàu, một số chung cư như Vũng Tàu Melody hay The Gold Sea niêm yết bảng thông báo cấm kinh doanh lưu trú kèm trích dẫn mức xử phạt từ 10 đến 20 triệu đồng, thông báo trên các nhóm cộng đồng, phát loa tố giác khi phát hiện tình trạng kinh doanh đón khách du lịch.
Đoàn liên ngành TP Vũng Tàu kiểm tra một chung cư có cho thuê căn hộ ngắn hạn, sáng 8/8. Ảnh: Đăng Khoa
Theo thông tin từ Sở du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, chung cư Vũng Tàu Melody giảm từ 213 căn hộ thường xuyên đón khách du lịch xuống còn 10 căn hộ "đang lén lút kinh doanh", với hình thức kê khai tạm trú là người nhà, bạn bè.
Ông Trịnh Hàng, Giám đốc Sở Du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, cho hay địa phương tiếp tục chấn chỉnh, rà soát liên tục các chung cư không được phép kinh doanh đón khách du lịch lưu trú theo ngày, trong đó có loại hình lưu trú tại căn hộ, nhà ở như Airbnb. "Dù các hộ bị ảnh hưởng kinh doanh, du khách thấy bất tiện, cũng buộc phải dừng để tuân thủ quy định pháp luật", ông Hàng nói.
Tuy nhiên, ông cho biết thêm hiện các quy định, các luật liên quan đến hoạt động kinh doanh lưu trú ngắn ngày tại căn hộ còn "chồng chéo". Luật du lịch quy định nhà dân dư phòng ở có thể cho thuê hoạt động kinh doanh dựa trên yêu cầu đảm bảo an ninh trật tự, an toàn phòng cháy chữa cháy và đảm bảo điều kiện cơ sở vật chất tối thiểu để kinh doanh du lịch. Nhưng Luật Nhà ở 2024 có hiệu lực từ ngày 1/8 cấm sử dụng căn hộ chung cư vào mục đích không phải để ở.
Không riêng Việt Nam, nhiều điểm du lịch trên thế giới cũng gặp khó trong quản lý hình thức cho thuê căn hộ ngắn hạn. Một số nơi như Barcelona, Tây Ban Nha hay New York, Mỹ đang hướng đến xóa sổ Airbnb, trong khi một số điểm đến nỗ lực tìm giải pháp quản lý thay thế. Thành phố Berlin, Đức giới hạn chủ nhà chỉ được phép kinh doanh căn hộ ngắn tối đa 90 ngày trong một năm. Điều này cho phép du khách có đa dạng lựa chọn nơi lưu trú, chủ nhà kiếm thêm thu nhập và giảm quá tải cho cư dân xung quanh.
Theo Lucy Perrin, biên tập viên du lịch và khách sạn của tờ Times, loại bỏ căn hộ cho thuê ngắn hạn ra khỏi thị trường du lịch sẽ thu hẹp lựa chọn lưu trú của du khách. Các khách sạn có thể tận dụng tình thế này để đẩy mức giá thuê phòng cao hơn.
Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu du lịch xã hội cho rằng cần đề ra các quy định, luật mới, hướng tới sự minh bạch trong các hoạt động kinh doanh.
"Không nên dẹp bỏ hoàn toàn hình thức cho thuê căn hộ ngắn ngày, thay vào đó cần linh hoạt trong công tác quản lý và chủ đầu tư nên sử dụng căn hộ vào đúng mục đích", ông Huy nói.
Bích Phương - Tuấn Anh