Lương Xuân Nhị: 'Hội họa bắt đầu từ cuộc sống'

Bức "Thiếu nữ", 1938.

- Yếu tố nào đã làm nên phong cách nghệ thuật của ông?

- Chúng tôi được học theo Âu châu, cách vẽ, cách diễn tả hình khối, ánh sáng, màu sắc theo hiện thực trước mắt. Nghệ thuật phương Đông lại bỏ chi tiết, chỉ diễn tả hình sắc theo cách nhìn chủ quan của họa sĩ. Nắm bắt thần thái của cảnh và người rất tài tình, nét của họa sĩ phương Đông dư dật sự biến hóa khi diễn tả hình khối, màu sắc của muôn người và muôn vật. Tôi tiếp nhận tất cả, nhưng vẫn tìm cách vẽ riêng của mình. Tôi ưa thích sự thanh nhã và dịu dàng, tả thực mà không kém vẻ mơ màng, tươi tắn ấn tượng mà không tan nét huyền ảo của cái đẹp thuần Việt.

Tôi dành mùa hè để vẽ tranh phong cảnh, bằng chất liệu sơn dầu. Mùa này thời tiết đẹp, những ngày chủ nhật đi điền dã cho tôi cảm hứng bất chợt trước khung cảnh ưng ý. Tôi thực hiện tác phẩm ngay tại chỗ và hoàn tất bức họa trước phong cảnh thiên nhiên. Dù trí nhớ có tuyệt vời đến đâu cũng không thể và không nên ngồi nhà để vẽ lại phong cảnh qua những ghi chép sơ sài. Hội họa bắt đầu từ cuộc sống.

- Ông có hay vẽ chân dung bà nhà?

- Vợ chồng tôi sống trọn vẹn, thương quý nhau cho đến bây giờ. Nhưng lúc trẻ, tôi không hề vẽ bà ấy. Mãi về sau này, khi đã đông con nhiều cháu, sống thanh nhàn, không còn vất vả công việc gia đình nữa, bà ấy mới vui vẻ ngồi cho tôi vẽ 2 bức sơn dầu.

Bức "Đồi cọ", 1957.

- Đó là sự nhất mực của quan niệm, ý tưởng và cảm xúc trong sáng tạo nghệ thuật. Không bao giờ được phép lừa dối lòng mình. Tự dối mình là đã lừa dối và xúc phạm người khác. Đã là nghệ sĩ thì phải giữ thật bền sự tôn thiêng cho nghệ thuật. Còn nói về nghề, chính là tôi đã học được nhiều nhất từ cuộc sống của con người và thiên nhiên muôn màu của đất nước. Tôi tìm thấy luật bố cục trong cấu trúc mạch lạc của núi non, cây cỏ sông suối, cánh đồng. Tôi tìm thấy tình cảm tôi trong màu sắc của tự nhiên mà chẳng cần phải thêm bớt gì cho nó. Hội họa của tôi đồng nhịp với đời sống đất nước, giữ lại cái đẹp của mọi thời.

- Ở tuổi 90, trí tuệ còn minh mẫn, bút lực vẫn dồi dào, ông có ao ước gì về sáng tác?

- Tôi chỉ muốn ngồi lên chiếc xe đạp thuở nào, đạp xe nhanh nhẹn, trẻ trai, lòng rộn lên niềm vui và xúc cảm sáng tác. Cái nhìn xanh trẻ lại với bờ tre, ao làng và mơ màng giữa sương mù vây phủ những ngọn núi mầu lam. Lại vẽ những thiếu nữ bây giờ trong bút pháp mạnh mẽ, phóng khoáng mà vẫn hài hòa thanh nhã và tinh tế khi đặt những sắc màu rực rỡ, tương phản bên nhau trong một bức tranh...

(Theo Thể Thao Văn Hóa)