Bộ Quốc phòng Nga hôm 13/1 tuyên bố kiểm soát hoàn toàn thành phố Soledar, cắt đứt tuyến tiếp tế và dồn các đơn vị còn lại của quân đội Ukraine tại thành phố Bakhmut ở phía nam vào "nồi hầm", thuật ngữ để chỉ vòng vây lớn trên chiến trường.
Soledar nằm cách thành phố Bakhmut khoảng 10 km về phía đông bắc. Cả hai đô thị này là những thành trì mang tính biểu tượng cho sức kháng cự của Ukraine tại tỉnh Donetsk, trong đó Bakhmut là mục tiêu mà quân đội Nga đã tìm mọi cách kiểm soát từ mùa hè năm ngoái.
Giới chuyên gia cho rằng những chiến dịch tiến công liên tục của Nga nhằm vào Bakhmut đang đặt quân đội Ukraine vào tình thế khó khăn giữa cố thủ đến cùng hay rút lui để bảo toàn lực lượng.
"Quân Nga có khả năng bù đắp tổn thất nhân lực rất nhanh và thường tiến hành tấn công theo từng phân đội nhỏ, cho phép tiến hành 5-7 đợt xung kích mỗi ngày vào một vị trí", Andriy Kryshchenko, phó chỉ huy một tiểu đoàn Vệ binh Quốc gia Ukraine đóng ở phía nam Bakhmut, cho hay.
Khẩu đội cối Ukraine tham chiến tại Bakhmut hôm 11/1. Ảnh: AP.
Quân đội Ukraine đang phải quyết định sử dụng bao nhiêu binh lực và khí tài để bảo vệ Bakhmut, thành phố được giới phân tích đánh giá không có nhiều giá trị về quân sự, nhưng có ý nghĩa chính trị lớn với cả hai phía.
Giới chức Ukraine tuyên bố sẽ mở chiến dịch phản công mới trong vài tháng tới để giành lại thêm nhiều lãnh thổ. Thành công của chiến dịch này sẽ là yếu tố quan trọng với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cho thấy Kiev duy trì được đà tiến công trên chiến trường và tranh thủ sự ủng hộ cả trong và ngoài nước.
"Họ sẽ phải rút nhiều đơn vị khỏi chiến trường để huấn luyện và trang bị cho đợt phản công mới. Đây là lý do đang có nhiều hoài nghi về tác động của trận chiến tại Bakhmut với chiến lược chung của Ukraine trong mùa đông và đầu xuân", Michael Kofman, nhà phân tích quân sự thuộc tổ chức CNA có trụ sở tại Mỹ, nhận định.
Trong những tuần qua, thành phố Bakhmut đã trở thành biểu tượng với cả hai phe tham chiến. Chiến thắng tại đây sau những bước lùi trước Ukraine suốt nhiều tháng qua có thể mang lại khí thế và động lực tiến công cho Nga, trong khi Kiev coi đây là "pháo đài" thể hiện khả năng kháng cự trước đối phương mạnh áp đảo và mọi động thái rút quân sẽ gây tác động xấu về mặt chính trị.
Ngoài sẵn sàng mở đợt phản công mới, quân đội Ukraine còn phải chuẩn bị nguồn lực đối phó với các chiến dịch tấn công của lực lượng Nga vừa được bổ sung hàng chục nghìn lính động viên.
Các lãnh đạo quân đội Ukraine thường nhấn mạnh binh sĩ được huấn luyện đầy đủ và có động lực chiến đấu là nguồn lực quý giá nhất của đất nước, khẳng định họ thường cố gắng hạn chế tối đa thương vong trong mọi chiến dịch. Tuy nhiên, tình thế giằng co tại Bakhmut đang đặt ra thách thức với những tuyên bố này.
Một chỉ huy Ukraine giấu tên cho biết đơn vị của mình đã chịu tổn thất nghiêm trọng tại Bakhmut. "Tính biểu tượng tùy thuộc vào suy nghĩ từng người. Chúng tôi đã mất nhiều đồng đội để bảo vệ thành phố và không muốn rời bỏ nó, nhưng đợt rút quân tạm thời có thể bảo vệ mạng sống cho nhiều quân nhân", người này nói.
Không chỉ đối phó với quân chính quy Nga, lính dù Ukraine cố thủ ở Backhmut còn phải đối mặt với hàng nghìn tay súng thuộc công ty an ninh tư nhân Wagner. Lính đánh thuê của Wagner đã trở thành lực lượng nòng cốt trong chiến dịch tấn công Soledar và Backhmut nhiều tháng qua.
Andriy Miheychenko, chỉ huy một đơn vị thuộc Lữ đoàn Bộ binh cơ giới số 53 Ukraine, cho rằng lính đánh thuê Wagner không mang lại nhiều hiệu quả trong tác chiến, nhưng thừa nhận các đợt tấn công liên tục đang làm hao mòn lực lượng Ukraine cố thủ ở Bakhmut.
"Thật tồi tệ khi chúng tôi phải đánh đổi mạng sống của những sĩ quan và binh lính tinh nhuệ với lính đánh thuê", Miheychenko nói.
Vị trí của Soledar và Bakhmut. Đồ họa: RYV.
Giới chức Ukraine thường xuyên khẳng định không sẵn sàng từ bỏ các vùng lãnh thổ vào tay lực lượng Nga.
"Bakhmut quan trọng như Soledar, Kherson, Melitopol, Kharkov và Dnipro. Chúng tôi sẽ giành lại từng mét đất, nhưng phải chiến đấu khôn ngoan. Nếu tình huống đòi hỏi cơ động chiến thuật, các lãnh đạo quân đội chắc chắn sẽ đưa ra quyết định đúng đắn. Tôi sẽ ủng hộ quyết định của tổng tư lệnh về di tản chiến thuật và lập phòng tuyến mới nếu thương vong quá lớn", Yuriy Skala, chỉ huy một tiểu đoàn tình báo đang tham chiến ở Bakhmut, cho hay.
Mason Clark, nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở ở Mỹ, cho rằng quân đội Ukraine sẽ không chấp nhận mức độ thương vong quá lớn tại Bakhmut, bởi họ còn phải dành binh lực cho những đợt phản công ở hướng khác.
Quan chức cấp cao Mỹ giấu tên khẳng định quân đội Ukraine hiểu được yêu cầu bảo toàn lực lượng cho đợt phản công sắp tới. "Họ vẫn chiến đấu, nhưng không sử dụng nguồn lực như giai đoạn đầu, vì Ukraine có những lo ngại về khả năng duy trì lực lượng tại đây", quan chức này nhận xét.
Dù vậy, quan chức Mỹ cũng cảnh báo không nên coi Bakhmut và Soledar là những thành phố không có chút giá trị chiến lược nào mà Ukraine có thể dễ dàng từ bỏ.
Yevgeny Prigozhin, giám đốc công ty Wagner, từng mô tả Bakhmut là "trung tâm hậu cần quan trọng" đối với Kiev, cho rằng giá trị của nó nằm ở hệ thống các hầm mỏ giống như một thành phố ngầm. "Những đường hầm ở độ sâu 80-100 mét này có thể là đường di chuyển cho các nhóm quân và xe tăng, thiết giáp", Prigozhin nói.
"Bakhmut quan trọng với Ukraine vì nó có rất nhiều ý nghĩa với phía Nga. Tuy nhiên, quyền kiểm soát Bakhmut sẽ không mang lại nhiều tác động đến cục diện tổng thể của chiến trường", quan chức Mỹ nhận định.
Vũ Anh (Theo Washington Post)