Sáng đầu tuần, Trung tâm hoạt động cộng đồng xã Tịnh Giang, huyện Sơn Tịnh mở cửa sớm để đón 15 em khuyết tật theo học lớp miễn phí do Hội cựu giáo chức xã Tịnh Giang tổ chức. Lớp học diễn ra vào thứ 2, 4, 6 hàng tuần, và duy trì hai năm qua.
Cô Tuyến kèm cho học sinh khuyết tật trong lớp học ở thôn An Kim, xã Tịnh Giang. Ảnh: Trọng Quốc.
Khác với lớp dành cho học sinh bình thường, mỗi em ở đây đều mang một khiếm khuyết riêng: có em tay cong queo, không thể cầm bút vững; có em bị câm, không nói được từ nào ngoài "cô"; có em không viết được chỉ biết tô màu; có em chỉ viết được một số chữ cái chứ không thể làm toán...
Để dạy được những học trò đặc biệt, các cô giáo đứng lớp phải đến từng bàn cúi xuống cầm tay từng em.
Em Phạm Nhất Duy, 8 tuổi, học sinh nhỏ tuổi nhất bị mắc bệnh bại não, tay chân không cầm được mọi thứ. Mỗi ngày đến trường Duy được mẹ chở trên chiếc ghế được đặt làm riêng, gắn sau yên xe. Nhưng sau hai năm, Duy đã viết được dần các chữ cái, tự cầm được hộp sữa, bát cơm... và nói chuyện với mọi người.
"Con tên là Duy, ước mơ làm chú công nhân. Cha con đi núi, mẹ con ở nhà nấu cơm. Ông nội thì ở nhà cắt cỏ cho bò...", Duy tự giới thiệu. Khi được hỏi có thương cô giáo không?, Duy trả lời không suy nghĩ: con thương cô Tuyến.
Là Chủ tịch Hội cựu giáo chức xã Tịnh Giang, hai năm trước, khi đã về hưu, cô Tuyến (61 tuổi) đã đi thăm nhiều gia đình có con bị khuyết tật, hoặc bị ảnh hưởng chất độc da cam. Sự thiệt thòi của các em đã thôi thúc cô Tuyến mở lớp học tình thương.
Cô "nhắm" được đồng sự cho mình, đó là những cô giáo cùng hội, "tiếng là về hưu nhưng vẫn còn cống hiến được". Họ tập họp được một nhóm có sáu thành viên chính. Quyết định mở lớp được tất cả cô đồng lòng.
Lớp học tình thương được trang bị đầy đủ thư viện, máy lạnh và bàn ghế mới. Ảnh: Trọng Quốc.
Lãnh đạo xã Tịnh Giang khi nghe cô Tuyến nói về dự định đã hỗ trợ phòng ốc, bàn ghế, rèm cửa để lớp học hoạt động. Tháng 9/2018, khi các trường nô nức khai giảng thì lớp học của nhóm giáo viên về hưu cũng khai giảng khóa đầu tiên.
Hai năm qua, sĩ số của lớp luôn dao động quanh con số 15. "Lúc đầu có 15 em, sau đó có một em bị mất vì bệnh down, gần đây có một em ở xã lân cận được gửi sang nên sĩ số lại là 15", cô Tuyến nói.
Em nhỏ nhất 8 tuổi, em lớn nhất đã 28 tuổi. Thuộc lòng hoàn cảnh của từng em, nên thành tích mà các cô giáo mong đợi không phải là bao nhiêu học sinh khá, giỏi, mà nhiều khi chỉ là một sự thay đổi nhỏ: Ban đầu chưa biết chào hỏi là gì, giờ thì về chào hỏi cha mẹ, thầy cô; lúc trước thấy đồ rơi dưới đất là lấy lên ăn, hộp sữa còn chút xíu bốc lên hút, bây giờ biết phân biệt cái nào vệ sinh.
Cô Nguyễn Thị Kim Hương, 64 tuổi, một giáo viên về hưu từ 2013, khi đi dạy ở trường từng chứng kiến các em khuyết tật không hòa đồng được với các bạn bình thường. "Vì ảnh hưởng các bạn khác mà nhà trường phải cho nghỉ. Khi về nhà, các em đau ốm liên tục, gia đình bận việc. Khi có lớp học này, các em có nơi để sinh hoạt, ít đau ốm", cô Hương kể.
Cô Hương nhớ lại, lúc mới mở lớp các phụ huynh dẫn con đến gửi gắm. Nhiều em nhút nhát không dám vô, thấy ai cũng khóc, thậm chí thấy các cô, chú lên phát quà cũng khóc, nhưng giờ các em không còn sợ sệt nữa.
Các cô đều dạy không lương, nhưng lớp học vẫn cần kinh phí duy trì để mua sắm sách vở, trang thiết bị dạy học, hoặc tổ chức liên hoan, mua quà tặng cho các em vào các dịp lễ, Tết.
Để lớp được duy trì, một số mạnh thường quân như: trường Trung cấp Đông Á, một số doanh nghiệp, Việt kiều, người Quảng Ngãi xa quê... và các cơ quan như hội chữ thập đỏ, chính quyền địa phương... đã hỗ trợ bằng hiện vật và tiền mặt.
Cứ mỗi lần phát sinh nhu cầu cần thiết, cô Tuyến lại gọi điện thoại "nhờ vả". Gần đây, thời tiết nắng nóng khiến các em không thể tập trung học, các cô giáo đã xin máy lạnh về lắp đặt.
Gắn bó với những học trò khuyết tật, các cô không chỉ giúp các em bằng tình yêu nghề mà còn là lòng trắc ẩn. "Lớp học toàn các em khiếm khuyết nhưng lại thích văn nghệ. Khi em câm này chỉ cho các em kia làm động tác, tôi thấy hình ảnh vừa vui vừa rất đáng thương", cô Tuyến tâm sự.
Em Phạm Nhất Duy, thành viên nhỏ tuổi nhất tiến bộ khi đến lớp khiến mẹ (phải) và cô giáo vui. Ảnh: Trọng Quốc.
Còn cô Hương thì quan sát mỗi chút tiến bộ của các em làm niềm vui cho mình. Như Nguyễn Hoài Linh, 17 tuổi, tay bị cong queo, khi mới đến lớp cầm hộp sữa bị lắc qua lắc lại, nhưng gương mặt lúc nào cũng cười tươi và đầu óc minh mẫn, nói năng rất khéo. Được cô giáo tập viết, Linh rất ham học và dần viết được một số chữ cái.
Hay như Duy, cậu bé nhỏ nhất lớp, không những viết được chữ mà còn ít ốm đau hơn so với lúc chưa đến trường.
Cô Phạm Thị Kim Tuyến trải lòng, chừng nào các em không đến lớp nữa thì các cô mới ngừng dạy. "Chúng tôi mong muốn các em tiến bộ hơn, có thể chuyển lên những lớp cao hơn, hòa nhập với cuộc sống, bớt đi phần nào mặc cảm và hòa nhập với cuộc sống", cô Tuyến nói.
Ông Võ Văn Tâm, Chủ tịch UBND xã Tịnh Giang, nói địa phương đã tạo điều kiện cho cô mở lớp từ những ngày đầu, ở nhà văn hóa thôn An Kim. Thấy lớp học hiệu quả cho các em khuyết tật, sau khi nhà văn hóa thôn sửa lại để về chuẩn khu dân cư kiểu mẫu, địa phương đã sắp xếp đưa lớp học tình thương về Trung tâm hoạt động cộng đồng, nhà văn hóa xã, gần phòng truyền thống.
Vừa rồi cô Tuyến đề nghị sửa lại phòng, cửa để bớt nắng, sau đó nhờ đơn vị hảo tâm lắp điều hòa. "Hàng năm lớp học nhận được tình cảm của các nhà hảo tâm ở các nơi", ông Tâm nói.
Trọng Quốc - Phạm Linh