Đại biểu Đỗ Trọng Ngoạn. Ảnh: TTXVN. |
Là người đầu tiên đăng đàn phát biểu ngày 2/11, ông Đỗ Trọng Ngoạn bắt đầu bằng việc bày tỏ quan điểm không bằng lòng về nội dung các báo cáo. "Thành tích thì nói nhiều, còn những mặt yếu kém thì chưa đi sâu phân tích. Báo cáo của viện kiểm sát, tòa án, công an đều nói năm nay làm tốt hơn năm trước. Nhưng thực tế, lượng án tồn đọng vẫn rất nhiều, dân kêu oan tăng, số vụ tham nhũng gia tăng". Ông Ngoạn cho biết, hôm nay nhận được 7 đơn của người dân chuyển tới, trong số có tới 6 đơn kêu oan. "Tôi đọc thấy, ở Quảng Ninh có vụ án 3 bố con bị bắt, rồi được thả vì không đủ chứng cứ. Tới nay đã 27 năm, họ vẫn mang thân phận là người... tạm tha, chưa có cơ quan nào có văn bản "xóa" việc này. Tôi thật không thể hiểu nổi".
Cùng quan điểm, bà Trần Huỳnh Mến đánh giá, đang có hiện tượng một số loại tội phạm xâm phạm trật tự xã hội, an ninh, án kinh tế có chiều hướng gia tăng so với năm trước. Thậm chí có nhiều vụ nghiêm trọng, gây bức xúc trong dư luận nhân dân. Bộ Công an báo cáo số lượng án ma túy phát hiện giảm, song thực chất quy mô tính chất của loại tội phạm này lại phức tạp, có tổ chức và phát triển hơn trước.
"Phải chăng do sự thiếu đồng bộ giữa các cơ quan tư pháp với các ngành chức năng, hay cách làm không hiệu quả nên xảy ra tình trạng trên", đại biểu này đặt nghi vấn.
Trước báo cáo của ngành công an, VKS và tòa án, ông Hoàng Thiện Cát và bà Lê Thị Nga tỏ ý chưa hài lòng khi đưa ra nhận xét: "còn dài", và "đề cập mờ nhạt không phân tích sâu nguyên nhân và giải pháp".
Mất lòng tin ở cơ quan tư pháp
Bà Trần Huỳnh Mến. Ảnh: TTXVN. |
Ông Trần Ngọc Đường đánh giá, xây dựng lòng tin của nhân dân với hoạt động tư pháp là nội dung quan trọng của xây dựng nhà nước pháp quyền. "Không gì dễ tin hơn là tin vào pháp luật. Trọng tâm của việc này là công tác xét xét xử, phán quyết của tòa án là đặc biệt quan trọng", ông nói.
Theo ông Đường, Hiến pháp quy định tòa án làm việc độc lập và chỉ tuân theo pháp luật. Nhưng thực tế không như vậy, còn có sự tác động nhằm thay đổi kết quả xét xử, điều tra, truy tố. Chừng nào nguyên tắc độc lập xét xử chưa được thực hiện thì vẫn còn những vụ án oan sai, không thể lấy được lòng tin trong dân.
"Mới nhất và điển hình của việc mất lòng tin trong xét xử là vụ tiêu cực đất đai ở Đồ Sơn. Một vụ phó của VKS nói rằng vì có công văn can thiệp của Hải Phòng nên làm như vậy. Tôi mà là Viện trưởng VKS thì đã cách chức cán bộ này", ông Đường bức xúc.
Ông Đỗ Trọng Ngoạn cũng nhất trí, trong hoạt động tư pháp phải lấy chất lượng xét xử làm hàng đầu. "Báo cáo của ngành tòa án chưa nêu cụ thể về tình trạng xét xử oan sai. Giờ tôi đề nghị, chúng ta kiểm tra thử một địa phương sẽ biết ngay con số bị oan sai là bao nhiêu". Theo ông Ngoạn, cán bộ không nên làm việc theo kiểu "án tại hồ sơ" mà hãy cất công tìm hiểu sự thật của vấn đề.
Trước báo cáo của ngành tòa án rằng số lượng vụ việc xét xử nhiều hơn năm trước, ông Nguyễn Ngọc Trân nhận xét: "Tôi thấy việc này cứ như là thành tích của tòa án, của VKS, trong khi thực tế đây là hiện tượng đáng buồn".
Còn "chạy án", còn mất lòng tin
Theo đại biểu Nguyễn Đình Lộc, một nguyên nhân khác dẫn tới tình trạng chất lượng xét xử thấp là vẫn có hiện tượng thẩm phán xem việc xét xử như là công việc hành chính nên "làm cho qua". "Người dân hằng ngày vẫn nghe nói tới chạy án, chạy tội. Bộ mặt tư pháp của chúng ta đang hình thành thế nào? Liệu có đủ để dân tin không?", ông Lộc đặt vấn đề.
Ông Trần Ngọc Đường chia sẻ với đại biểu Lộc: "Trong xã hội còn tình trạng chạy án thì không thể lấy được lòng tin trong dân. Tôi thấy có dư luận rằng đang xảy ra tình trạng một số ít luật sư móc ngoặc với cán bộ của tòa án, VKS để làm việc này".
Ủy ban Pháp luật đánh giá, báo cáo của ngành tòa án, VKS chưa nêu những vi phạm của cán bộ. Trong khi thực tế, "việc đưa và nhận hối lộ đã xảy ra nhiều ở các cơ quan bảo vệ pháp luật".
Đề cập tới việc quản lý tù nhân, đại biểu Trần Huỳnh Mến nêu quan điểm: "Việc một nữ tử tù bị biệt giam từ lâu, chờ ngày ra pháp trường lại có thai 3-4 tháng. Cơ quan chức năng có biện minh gì đi nữa thì cũng khó lý giải được việc này". Theo bà Mến, dù vụ việc trên không phải là điển hình, nhưng Chính phủ cũng cần kiểm điểm làm rõ trách nhiệm, xử lý nghiêm những người liên quan.
Anh Thư