Trước tác động của biến đổi khí hậu, lãnh đạo ngành tài nguyên môi trường tỉnh Long An cho biết, nguồn nước trên địa bàn có nhiều nguy cơ bị ảnh hưởng. Nguồn nước ngầm khan hiếm trong khi nước mặt giảm. Tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn hay ô nhiễm luôn là thách thức với địa phương.
Để ứng phó với tình trạng này, Long An đề ra hàng loạt các giải pháp để quản lý, khai thác và sử dụng nguồn nước hiệu quả, bền vững, nhất là với nguồn nước sản xuất và sinh hoạt của người dân. Trong đó, tỉnh đã có quyết định về việc phê duyệt danh mục vùng cấm, hạn chế, khu vực phải đăng ký khai thác nước dưới đất và các bản đồ phân vùng khai thác. Địa phương này sẽ không cấp phép đối với khu vực đã có đường ống cấp nước tập trung có khả năng cung cấp nước ổn định về số lượng, chất lượng cho hoạt động sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh của tổ chức, cá nhân.

Một góc sông Vàm Cỏ Tây, đoạn chảy qua xã Tân Lập huyện Mộc Hóa. Ảnh: Lê Hoàng Thái
Địa phương cũng triển khai kế hoạch yêu cầu trám lấp, đóng bít các giếng khoan khai thác nằm trong các khu, cụm công nghiệp đã có đường ống cấp nước mặt. Đến nay, có 368 giếng khai thác đã được trám lấp, đóng bít, với lưu lượng khoảng 53.100 m3 mỗi ngày. Để bảo vệ nguồn nước ngầm khan hiếm, Long An khuyến khích các tổ chức, cá nhân sử dụng nguồn nước mặt. Thời gian qua, nhiều công trình, dự án sử dụng nước mặt được đầu tư, đưa vào hoạt động.
Tỉnh cũng đã triển khai kế hoạch cấp nước an toàn khu vực nông thôn giai đoạn 2021-2025, nhằm bảo đảm duy trì áp lực cấp nước, cung cấp ổn định, đủ lượng và bảo đảm chất lượng cấp theo quy chuẩn, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm thiểu các bệnh liên quan đến nước, phòng ngừa dịch bệnh và phát triển kinh tế - xã hội.
Trong khi đó, nguồn nước tưới tiêu, sản xuất chính của người dân, nhất là nông dân chủ yếu dựa vào hai con sông Vàm Cỏ Đông và Vàm Cỏ Tây. Để hạn chế xâm nhập mặn, nhất là vào mùa khô, hàng loạt các hệ thống thủy lợi đã được xây dựng và vận hành. Tiêu biểu có thể kể đến như các cống, đập ngăn mặn trên tuyến Quốc lộ 62, bảo vệ an toàn diện tích sản xuất nông nghiệp của hai tỉnh Long An và Tiền Giang; dự án xây dựng kè ven sông Vàm Cỏ Tây, đoạn từ rạch Châu Phê đến TP Tân An,... Các chỉ số về nguồn nước được theo dõi, đo đạc thường xuyên để đưa ra giải pháp sớm trong trường hợp có biến động.

Sông Vàm Cỏ Tây cung cấp nước tưới tiêu cho nhiều huyện tại Long An. Ảnh: Hoàng Nam
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, thời gian qua, bằng việc lồng ghép các nguồn vốn, chương trình hỗ trợ, tỉnh cũng đầu tư xây dựng mới, nâng cấp nhiều công trình thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp. Hàng năm, địa phương này đầu tư xây dựng hàng chục công trình (xây dựng, sửa chữa đê, cống, nạo vét kênh,...) phục vụ tưới, tiêu, phòng, chống hạn, mặn với nguồn vốn hàng trăm tỉ đồng.
Hiện toàn tỉnh có 5.452 công trình thủy lợi, trong đó cấp tỉnh quản lý 393 công trình, huyện quản lý 5.059 công trình. Tỉnh cũng quản lý 32 tuyến đê bao, tổng chiều dài hơn 280 km, bảo đảm chống lũ, triều cường, ngăn mặn triệt để, bảo vệ an toàn cho hơn 150.000 ha đất sản xuất nông nghiệp và hơn 416.000 người dân các huyện phía Nam. Cấp huyện quản lý 1.225 tuyến đê bao (đê bao chống lũ triệt để, thời vụ), chiều dài gần 6.000 km, bảo vệ hơn 238.000ha đất sản xuất nông nghiệp và hơn 115.000 người dân. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh có 240 trạm bơm điện phục vụ tưới, tiêu cho gần 50.000 ha đất sản xuất.
Lãnh đạo ngành nông nghiệp đánh giá hầu hết những vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, hệ thống thủy lợi được đầu tư đồng bộ, kiên cố, bảo đảm tưới, tiêu cho sản xuất.
Bên cạnh việc xây dựng, hoàn thiện hạ tầng thủy lợi, địa phương miền Tây Nam Bộ đã tăng cường bản tin dự báo nông nghiệp, phân vùng dự báo, chú trọng yếu tố thiên tai, hạn hán, xâm nhập mặn tại khu vực dễ tổn thương đồng thời đánh giá cây trồng vật nuôi phù hợp với từng điều kiện thổ nhưỡng, thủy văn cụ thể.
Lãnh đạo ngành nông nghiệp tỉnh khẳng định thời gian tới địa phương sẽ tiếp tục rà soát hệ thống kênh, mương để nạo vét, tu bổ, nâng cấp, xây dựng các cống điều tiết ngăn mặn, giữ nước,bảo đảm tưới, tiêu trong sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng, mang lại thu nhập ổn định cho người dân.
Hoài Phương