Phó Vân Hạo sinh năm 1985 tại Bắc Kinh trong gia đình có bố là giáo viên sinh học và mẹ là giáo viên toán. Khi còn nhỏ, Vân Hạo được cha mẹ cho tham gia nhiều lớp năng khiếu nhưng đều bỏ dở giữa chừng. Một ngày nọ, khi còn nói chưa sõi, cậu bé cầm lấy viên phấn may vẽ nguệch ngoạc những con số. Người lớn trong nhà ngạc nhiên phát hiện cậu bé đã tự học được các phép tính cộng, trừ, nhân, chia.
Cha mẹ nhanh chóng nhận ra thiên phú toán học của con trai và không để tài năng này bị lãng phí. Trước 6 tuổi, anh hoàn thành chương trình Toán tiểu học và được nhận vào lớp giáo dục đặc biệt dành cho thiên tài, nơi thường chỉ tuyển học sinh lớp 4 trở lên.
Năm lớp 2, Phó Vân Hạo đại diện trường tham gia cuộc thi "Toán mùa xuân", nơi thí sinh chủ yếu là học sinh lớp 6. Cậu bé chỉ kém hai điểm so với người được giải Nhất, khiến ban tổ chức ngạc nhiên đến mức đã trao tặng cho cậu một giải Đặc biệt.
Trong hai năm tiếp theo, Vân Hạo tiếp tục tham gia các cuộc thi nhưng vẫn luôn thiếu vài điểm để giành giải Nhất. Cha mẹ sau đó phát hiện do còn quá nhỏ, anh chưa thể hiểu hết ý nghĩa của các bài toán có lời văn.
Lên lớp 6, anh lần đầu tiên giành giải Nhất cá nhân và đồng đội tại một cuộc thi Toán. Trong suốt tuổi thiếu niên, anh tham gia 40 cuộc thi toán, không lần nào về nhì.
Đến lớp 11, Phó Vân Hạo trở thành thành viên đội tuyển quốc gia tham dự Olympic Toán học quốc tế. Năm đó, kỳ thi tổ chức tại Anh, anh đạt điểm tuyệt đối, đoạt huy chương vàng. Một năm sau, anh tiếp tục lặp lại kỳ tích này tại Nhật Bản, lần này được hoàng thái tử Naruhito trao giải.
Phó Vân Hạo đạt huy chương vàng với điểm tuyệt đối trong cuộc thi Olympic Toán học quốc tế IMO năm 2002 và 2003 . Ảnh: Paper
Với thành tích xuất sắc, năm 2003, Phó Vân Hạo được tuyển thẳng vào Học viện Khoa học Toán học, Đại học Bắc Kinh. Tại Bắc Đại, anh được chỉ định làm lớp trưởng, làm MC trong lễ chào đón tân sinh viên. Dù giữa một môi trường toàn "học bá" (học sinh xuất sắc), Phó Vân Hạo vẫn là người được nể nhất.
Có lẽ vì thấy việc học quá dễ dàng, chàng trai bắt đầu tìm kiếm những điều mới mẻ. Lúc đó, trò chơi điện tử "Starcraft" đang rất thịnh hành. Chưa từng chơi game trước đây, anh nhanh chóng bị cuốn vào thế giới này, chơi quên ăn quên ngủ.
Kết quả anh bị điểm liệt môn Lý luận quân sự, sau đó tiếp tục bị trượt Anh văn, Vật lý và Chính trị, tổng cộng 10 tín chỉ. Bắc Đại có quy định nếu một môn học bị trượt hai lần, sinh viên sẽ không được cấp bằng tốt nghiệp.
Năm 2007, khi bạn bè lần lượt tốt nghiệp, anh bơ vơ không biết đi đâu. Một người thầy dạy Toán Olympic đã giúp anh theo học thạc sĩ giáo dục toán tại Quảng Châu. Sau đó, anh thi tiến sĩ ngành Toán ứng dụng tại Thanh Hoa nhưng không đỗ, buộc phải học tại một trường khác. Lúc này, anh nhận ra mình không còn là thiên tài nữa.
Sau khi tốt nghiệp, Phó Vân Hạo trở thành giảng viên Toán tại Học viện Sư phạm Quảng Đông. Đến năm 2019, anh gia nhập Đại học Khoa học và Công nghệ Nam Phương, tiếp tục sự nghiệp giảng dạy.
Phó Vân Hạo, hiện 40 tuổi, là một thầy giáo dạy Toán và vẫn đam mê với Toán học. Ảnh: Paper
Năm ngoái, một bài báo có tiêu đề "Thiên tài Toán học sa ngã" lan truyền trên mạng, vẽ nên hình ảnh một thiên tài lụi tàn, từ một huyền thoại IMO trở thành giảng viên tại một trường hạng hai.
Ở một mức độ nào đó, những người đủ điều kiện tham gia IMO đại diện cho những bộ óc Toán học xuất sắc nhất của thế hệ họ. Hầu hết những người tham gia IMO sau này đều tiếp tục theo đuổi nghiên cứu Toán học. Trong số 14 người đoạt giải Fields (được mệnh danh là "Giải Nobel của Toán học") sau năm 2000, ít nhất 8 người từng giành huy chương tại IMO. Phó Vân Hạo bị so sánh với những người cùng thời, hầu hết đều theo đuổi con đường học thuật và rất xuất sắc,
Trước dư luận, anh phản hồi bằng bài viết "Tôi không sa ngã, tôi chỉ đang đứng trên mặt đất".
"Người Trung Quốc thích tạo nên thần tượng, nhưng cũng thích hủy hoại thần tượng", anh viết. Theo anh, định nghĩa về thành công quá cứng nhắc, gò con người vào một khuôn mẫu nhất định. Với anh, việc trở thành một giáo viên giỏi cũng là một con đường có ý nghĩa.
Anh khẳng định bản thân không từ bỏ Toán học. Bên cạnh giảng dạy, nhiều năm nay anh vẫn tham gia ra đề, chấm thi và đào tạo đội tuyển IMO
"Có thể những may mắn trong quá khứ đã đẩy tôi lên cao, nhưng những điều không may sau đó đã kéo tôi xuống. Hiện tại, tôi đang đứng vững trên mặt đất, không hề sa ngã", Vân Hạo nói.
Bảo Nhiên (Theo Paper/QQ)