Khu đô thị mới Kim Chung - Di Trạch (huyện Hoài Đức) có diện tích khoảng 140 ha, được phê duyệt từ 2008, ngay trước thời điểm Hà Tây mới sáp nhập về Hà Nội. Dự án do Tổng công ty cổ phần Thương mại Xây dựng Vietracimex làm chủ đầu tư với quy mô dân số dự kiến 20.000 - 30.000 người. Tuy nhiên, sau giai đoạn thị trường gặp khủng hoảng năm 2012-2013, chủ đầu tư xây một vài công trình rồi bỏ hoang nhiều năm. Cuối năm 2021, Vietracimex tái khởi động dự án với tên thương mại mới là Hinode Royal Park.
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ ban hành hôm 11/7, việc điều chỉnh tổng thể quy hoạch chi tiết 1/500 của dự án kéo dài từ tháng 3/2014 đến tháng 10/2018 vi phạm Nghị định 37/2010 về lập, thẩm định, phê duyệt và quản lý quy hoạch đô thị.
Trong công tác giải phóng mặt bằng, sau 3 tháng từ khi có quyết định thu hồi đất tổng thể, UBND huyện Hoài Đức mới ban hành quyết định thu hồi đến từng hộ gia đình, cá nhân là không đúng với Nghị định 84/2007. Qua kiểm tra, 104 hồ sơ thiếu thông báo thu hồi đất. UBND huyện Hoài Đức bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng theo diện tích trên giấy tờ về quyền sử dụng đất, không căn cứ vào diện tích đo đạc thực tế.
Một góc của dự án khu đô thị mới Kim Chung - Di Trạch thời điểm giữa năm 2018. Ảnh: Giang Huy
Diện tích đất của dự án được bàn giao gần 136,5 ha (giảm 1,68 ha) so với diện tích đất được giao năm 2008 của UBND tỉnh Hà Tây (trước khi sáp nhập về Hà Nội). Tuy nhiên, Vietracimex và UBND huyện Hoài Đức chưa hoàn thiện hồ sơ để trình UBND TP Hà Nội điều chỉnh.
UBND tỉnh Hà Tây cũng có nhiều vi phạm về giao đất, nộp tiền sử dụng đất tại dự án này. Cơ quan này đã không quy định diện tích đất giao có thu tiền sử dụng, cho thuê, thời hạn sử dụng đất... để làm căn cứ cho việc xác định tiền sử dụng, không căn cứ vào quy hoạch chi tiết 1/500. Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tây cũ không thẩm định nhu cầu sử dụng đất của dự án trước khi giao cho Vietracimex.
Việc thu hồi đất khu vực Ao Đấu, thôn Dậu 1 để thực hiện dự án cũng tồn tại một số sai phạm. Trong đó, Hà Tây ban hành quyết định thu hồi hơn 160 ha đất để thực hiện dự án, trong đó gần 150 ha đất nông nghiệp trồng lúa, vượt 103 ha so với kế hoạch sử dụng đất.
Về phía chủ đầu tư, Thanh tra Chính phủ chỉ ra Vietracimex đã đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, nhà ở của dự án của không lưu giữ hồ sơ, bản vẽ, bản đồ quy hoạch chi tiết xây dựng 1/2000, 1/500 do cơ quan nhà nước phê duyệt. Đồng thời, chủ đầu tư đã ký hợp đồng chuyển nhượng đất, nhà cho 16 khách hàng khi dự án chưa đủ điều kiện chuyển nhượng.
Vietracimex tiền thân là Nhà máy Vật liệu Hà Nội được thành lập từ năm 1961 thuộc Bộ Giao thông Vận tải và hoạt động theo mô hình công ty cổ phần từ năm 2014. Hiện tại, Vietracimex kinh doanh trong nhiều lĩnh vực như công nghiệp, năng lượng, bất động sản. Ngoài Kim Chung - Di Trạch, công ty đã phát triển một số dự án bất động sản khác như chung cư Hinode City ở Minh Khai (Hà Nội), khu nghỉ dưỡng Sunrise VNT (Phú Quốc), Trong lĩnh vực năng lượng, Vietracimex cũng sở hữu nhiều nhà máy thủy điện lớn.
Anh Tú