Gà Đông Tảo (hay còn gọi là Đông Cảo) là một trong năm giống gà quý được dùng để tiến vua xưa kia của người dân Khoái Châu, Hưng Yên. Cho đến nay, nhờ sự quý giá ấy mà loại gà này được nhiều người lựa chọn để làm quà biếu vào mỗi dịp lễ Tết.
Giá của gà Đông Tảo dao động tùy theo độ thuần chủng của giống, cân nặng hay chất lượng nuôi mà có nhiều loại giá khác nhau nhưng vẫn lên đến tiền triệu, thậm chí là chục triệu đồng một con. Cũng vì sự đắt giá ấy mà nhiều nơi bắt đầu nuôi loại gà này, không chỉ riêng ở Khoái Châu. Nhưng cũng có không ít người chạy theo lợi nhuận, tung ra thị trường nhiều loại gà lai, gà kém chất lượng được nuôi công nghiệp, thậm chí là gà thải đóng mác gà Đông Tảo để lừa người tiêu dùng...
Càng gần đến ngày Tết Nguyên đán, thị trường gà Đông Tảo càng nhộn nhịp hơn bởi lẽ, 4-5 năm trở lại đây, loại gà này đã trở thành một thứ quà biếu quý giá. Đã có những câu chuyện truyền miệng rằng, có nhiều vị đại gia đến Khoái Châu, bỏ ra hàng chục triệu đồng chỉ để ăn đôi chân - thứ quý giá nhất của con gà Đông Tảo, còn thịt gà thì biếu lại nhà chủ. Vì thế mà phong trào nuôi loại gà này trở nên rầm rộ hơn bao giờ hết, nhiều trang trại nuôi gà Đông Tảo cũng mọc lên ồ ạt, không chỉ trong địa phận tỉnh Hưng Yên, mà còn nhiều tỉnh lân cận.
Con gà Đông Tảo thuần chủng này có giá cả chục triệu đồng.
Để tìm được một nơi treo biển bán gà Đông Tảo không khó. Thậm chí, ngay tại một số chợ Hà Nội, nhiều loại gà cũng được gắn mác gà Đông Tảo và được bán với cái giá rẻ bất ngờ, chỉ từ 100.000 một kg. Một số người tiêu dùng từng mua về ăn thử cho biết loại gà này không khác, hoặc chỉ khác đôi chút với thịt của gà thường.
Ngoài ra, một số trại nuôi còn treo biển bán gà thuần chủng, có xuất xứ từ Khoái Châu, Hưng Yên. Tuy nhiên, khi hỏi kỹ người bán về nguồn gốc xuất xứ của loại gà này ở địa điểm cụ thể nào của Khoái Châu, hay đặc điểm phân biệt của gà thuần chủng với gà lai thì đều nhận được câu trả lời rất chung chung. Một số người mua cho biết, họ còn bị lừa mua phải gà lai ngay trên đất Hưng Yên nhưng không hề biết, chỉ khi được đến một số trang trại nuôi gà uy tín, được tận mắt chứng kiến một con gà Đông Tảo "xịn" thì mới nhận ra.
Để tìm hiểu về cách phân biệt chất lượng của gà Đông Tảo, chúng tôi đã đến trại gà của ông Lê Xuân Vết (xã Thành Công, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên), người đã có 40 năm kinh nghiệm nuôi và gìn giữ giống gà Đông Tảo. Theo ông Vết, để giữ được một con gà Đông Tảo thuần chủng là rất khó vì cơ thể nặng nề của chúng khiến tỷ lệ đạp mái, sinh sản không cao. Một con gà mái thuần chủng thường chỉ đẻ 7-10 quả mỗi lứa, sau đó nghỉ 10-15 ngày mới đẻ tiếp, tỷ lệ nở con chỉ được khoảng 30%. Có lẽ đó cũng chính là một trong những lý do khiến gà Đông Tảo thuần chủng đắt giá như vậy.
Ông Vết cho biết: "Ngoài việc có giống mới, chăm gà Đông Tảo cũng rất vất vả, không chỉ che chắn cẩn thận, tiêm thuốc theo định kỳ, dọn chuồng mỗi ngày, mà thi thoảng còn phải lấy nước lá trầu không cọ rửa chân cho chúng...".
Ông Vết nuôi gà bằng thân chuối thái nhỏ.
Để giữ được giống gà thuần chủng nhất, ông Vết không bao giờ bán gà non mới đẻ, mà phải chờ sau một tháng, nhìn thấy sự phát triển hoàn chỉnh và con nào xấu sẽ bị loại bỏ ngay, chỉ đến khi gà được một năm tuổi thì mới đem bán. Tại trại gà của ông Vết, gà Đông Tảomột tuổi trở lại có giá từ 3-3,5 triệu đồng một con, gà từ 2 năm trở đi tùy thuộc theo cân nặng mà có giá dao động khác nhau, có thể lên tới 50 triệu đồng. Ông Vết cho biết, mới đây đã có người hỏi mua hai con gà thuần chủng mà ông đang nuôi để lấy giống với giá 120 triệu đồng 2 con nhưng ông chưa đồng ý bán. Trứng của gà Đông Tảo thuần chủng được bán với giá 80.000 đồng một quả. Ngay cả loại gà bị lai tạp được ông tách riêng ra để bán lấy thịt cũng có giá 300.000- 500.000 đồng một kg.
Ông Vết cho biết, để phân biệt gà Đông Tảo không khó vì loại gà này có những đặc điểm rất đặc biệt, như: thân bề thế, phát triển cân đối, cánh như vỏ trai úp lại ôm lấy thân, đuôi xòe như nơm, chân to dày, bốn ngón chõe ra 4 phía, đầu xù sư tử hay còn gọi là đầu cọc tre, mi mắt dày híp xuống. Đặc biệt, ở hai chân gà Đông Tảo thuần chủng có viền đỏ nổi cộm lên và đạt trọng lượng từ 6 kg trở lên. Ngay cả khi chế biến, thịt gà Đông Tảo cũng có nhiều điểm khác biệt đó là da đỏ, thịt đỏ như thịt bò, thớ rất mịn, không có đường xước, không có gân, gà càng nhiều tuổi thì da và thớ thịt cũng dày hơn. Đó là lý do khiến gà Đông Tảo càng già càng đắt giá hơn vì chất lượng thịt ngon hơn hẳn.
Ngoài ra, để giữ được chất lượng thịt gà, cũng như biết bao nhiêu hộ nuôi và gìn giữ giống gà Đông Tảo thuần chủng, ông Vết chỉ cho ăn rau chuối thái nhỏ trộn với cám ngô, cám gạo để bù đắp lượng đạm và cân đối dinh dưỡng trong cơ thể gà. Việc cho ăn theo kiểu truyền thống như vậy sẽ vất vả hơn trong việc tìm nguồn thức ăn, gà không tăng cân nhanh nhưng lại tiết kiệm chi phí và giúp thịt gà có vị ngon hơn.
Theo một số người nuôi gà thuần chủng cho biết, hiện nay nhiều người chỉ vì chạy theo lợi nhuận mà cho gà lai ăn loại cám không rõ nguồn gốc, có tác dụng làm to chân của gà. Những con gà sau khi ăn loại cám này thì tỷ lệ phát triển ở chân sẽ tăng nhưng không nuôi tiếp được lâu vì bị bệnh và yếu đi, chỉ có thể bán lấy thịt. Và không ai dám chắc được rằng, loại cám khiến to chân này không gây hại cho người sau khi ngấm vào thịt gà.
Cùng với đó, do năng suất sinh sản kém nên nhiều chủ trại đã cho gà mái Đông Tảo lai với gà trống ta. Do gà trống ta có trọng lượng nhẹ, tỷ lệ đạp chuẩn khiến tỷ lệ trứng của gà mái nhiều hơn, nhưng gà con khi trưởng thành sẽ trở thành gà lai và được coi là hàng thải loại đối với những hộ nuôi gà Đông Tảo thuần chủng. Loại gà này có trọng lượng nhẹ, chân cũng không to bằng gà thuần chủng nhưng cũng thường được thương lái sử dụng để đánh lừa người tiêu dùng. Có những nơi còn bán loại gà này tương đương với giá của những con gà thuần chủng, thậm chí là đắt hơn.
Ngoài ra, để tăng năng suất, một số trại chăn nuôi còn sử dụng cám công nghiệp để gà có thể đạt được trọng lượng như ý muốn chỉ sau vài tháng. Theo như ông Lê Xuân Vết, việc cho gà Đông Tảo ăn cám công nghiệp để thúc ép tăng trưởng sẽ khiến thịt gà mất đi độ ngon, ngọt vốn có dù tăng cân rất nhanh. Ngoài ra, việc sử dụng thức ăn công nghiệp còn giúp gà Đông Tảo có bộ lông mượt hơn, chân đỏ chót, đẹp hơn so với gà thuần chủng nuôi theo hình thức truyền thống. Với người mua không biết phân biệt, nhìn một con gà Đông Tảo được nuôi theo kiểu công nghiệp sẽ thích mắt hơn là một con được nuôi theo kiểu truyền thống vì vẻ bề ngoài ấy.
Để giúp người dân có nhu cầu mua gà Đông Tảo thuần chủng chính gốc của Khoái Châu, nhiều chủ trại cho biết nên đến hỏi thẳng chính quyền địa phương để nắm rõ về những cơ sở nuôi gà có uy tín. Còn nếu mua ở địa phương khác thì cần đọc và tìm hiểu kỹ hơn về giống gà Đông Tảo này để tránh mua phải các loại gà lai tạp, chất lượng kém. Đó là những cách tạm thời giúp cho người mua không bị lừa trong một thị trường hỗn loạn như hiện nay. Sự hỗn loạn này chắc chắn sẽ còn tiếp diễn cho đến khi cơn sốt về loại gà quý này lắng xuống.
Theo CSTC