Huấn luyện viên cuộc sống (life coach) là người chuyên cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tinh thần, đưa ra lời khuyên về cách cải thiện bản thân cho khách hàng.
Theo Liên đoàn Tư vấn cuộc sống quốc tế, giá trị của ngành này đã chạm mức 4,5 tỷ USD trong năm 2022, số lượng huấn luyện viên trực thuộc liên đoàn cũng tăng 54%, từ năm 2019 đến 2022.
Tư vấn cuộc sống hiện trở thành một trong những nghề phát triển nhanh nhất tại Mỹ. Nhưng thực tế, không có giấy tờ đảm bảo hay cơ quan quản lý nào xác định đâu là một huấn luyện viên uy tín. Chỉ cần thuyết phục được khách hàng, mỗi huấn luyện viên cuộc sống có thể nhận mức phí lên đến hàng trăm USD mỗi giờ.
Khác với chuyên viên tâm lý, huấn luyện cuộc sống không cần trải qua các khóa học nghiêm ngặt, phải tuân thủ các quy tắc đạo đức hoặc bị pháp luật quản lý. Điều này khiến bất kỳ ai cũng dễ dàng trở thành một huấn luyện viên cuộc sống, thậm chí người từng phạm tội hình sự hoặc chuyên viên tâm lý bị tước giấy phép hành nghề.
Jodi Hildebrandt từng là một chuyên viên tư vấn tâm lý ở Utah, Mỹ. Người phụ nữ này nổi tiếng trên mạng xã hội qua kênh YouTube có nội dung về cách nuôi dạy trẻ. Bà mẹ này cũng tự nhận mình là huấn luyện viên cuộc sống với nhiều năm kinh nghiệm. Nhưng tháng 2/2024, Jodi Hildebrandt cùng cộng sự tên Ruby Franke bị tòa tuyên án 30 năm tù vì tội ngược đãi trẻ em.
Năm 2020, một phụ nữ ở California cũng kiện huấn luyện viên cuộc sống của mình khi dụ dỗ cô ký chuyển nhượng ngôi nhà đang ở cho tổ chức phi lợi nhuận mà người này đứng tên. Hay năm 2023, một huấn luyện viên ở Connecticut cũng hưởng án treo sau khi bị buộc tối ăn cắp tiền của một khách hàng bị chấn thương sọ não.
Nhiều huấn luyện viên cuộc sống không có bằng cấp, bị tước bằng tham vấn tâm lý hoặc từng phạm tội đang có thu nhập tốt từ công việc huấn luyện viên cuộc sống. Ảnh minh họa: iStock
Báo cáo mới nhất của tổ chức phi lợi nhuận ProPublica cho thấy ít nhất 1/3 chuyên viên tâm lý ở Utah cũng từ bỏ giấy phép hành nghề từ năm 2010 để chuyển sang làm huấn luyện viên cuộc sống. Trên LinkedIn, họ tự giới thiệu bản thân là chuyên gia về sức khỏe tinh thần, diễn giả truyền động lực và huấn luyện viên cuộc sống.
Thực tế có rất nhiều lý do khiến một chuyên viên tâm lý bị tước giấy phép hành nghề. Họ có thể bán thông tin cá nhân của khách hàng, sử dụng chất kích thích hoặc xâm hại tình dục bệnh nhân. Nghiên cứu của ProPublica cho thấy nhiều người trong số này vẫn tiếp tục hành nghề với tư cách là một huấn luyện viên cuộc sống.
Mark Steinagel, giám đốc phụ trách cấp giấy phép tại chính quyền bang Utah, cho biết chính quyền cũng không thể làm gì với những cựu chuyên viên tâm lý này.
"Chúng tôi chỉ có thể tước giấy phép của họ chứ không thể cấm đối phương làm việc. Dù vậy các điều tra viên vẫn theo dõi họ từng ngày để đảm bảo không có hoạt động tham vấn tâm lý nào được thực hiện", Steinagel nói.
Người quản lý cũng cho biết vụ việc của Hilderbrandt đã dấy lên hồi chuông cảnh báo cho các cấp quản lý. Giờ đây chính quyền địa phương đang xây dựng một đạo luật quản lý những người làm nghề huấn luyện viên cuộc sống ở bang Utah. Nhưng trong lúc chờ đạo luật được thông qua, người dân được khuyên cáo nên tìm hiểu kỹ lưỡng trước khi liên hệ với một huấn luyện viên cuộc sống.
Suzanne Cullerg, một huấn luyện viên cuộc sống, đã chứng kiến nhiều đồng nghiệp làm việc phi đạo đức khi cố ý thổi phồng thu nhập và giả bằng cấp để thu hút khách hàng. Theo cô, đa số những người này thường nói những điều hoa mỹ để thu hút khách hàng sử dụng dịch vụ thiếu chuyên nghiệp. Một trong những nguyên nhân là do công tác quản lý còn nhiều lỗ hổng khiến tình trạng này trở nên khó kiểm soát.
"Tư vấn cuộc sống khác với tham vấn tâm lý. Tôi mong chúng không bị nhầm lẫn theo bất kỳ hình thức nào", Cullberg nói.
Minh Phương (Theo Business Insider)