Nhện xã hội là một thuật ngữ chỉ các loài nhện sống với nhau thành đàn lớn, cùng chia sẻ nhiệm vụ, hợp tác bắt mồi và hiếm khi đi lạc khỏi tổ. Trong số 50.000 loài nhện đã biết, chỉ có khoảng 20 loài phát triển lối sống như vậy, điển hình là nhện xã hội Nam Mỹ Anelosimus eximius.
Trong nghiên cứu xuất bản trên Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ hôm 7/3, các nhà sinh vật học do Raphaël Jeanson từ Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp, Paris (CNRS) dẫn đầu, lần đầu tiên mô tả chi tiết hành vi săn mồi bầy đàn tinh vi của nhện A. eximius, thông qua nghiên cứu thực địa và mô hình hóa trên máy tính.
Jeanson cùng các cộng sự đã đến vùng Guiana thuộc Pháp ở Nam Mỹ, dùng một con ruồi (được kết nối với máy phát hiện rung) tiếp xúc với mạng nhện khổng lồ của A. eximius để kích hoạt hành vi săn mồi tập thể của chúng.
Nhện A. eximius di chuyển và dừng lại cùng lúc để cảm nhận rung động trên mạng lưới. Video: CNRS
"Khi con mồi rơi vào lưới, chuyển động của nhện được kích hoạt. Nhưng sau một lát, tất cả chúng đồng loạt dừng lại trong vài mili giây trước khi chuyển động tiếp", tác giả chính của nghiên cứu cho biết.
Quyết định đi hay dừng của mỗi cá thể phụ thuộc vào cường độ rung động tương đối do con mồi và đàn nhện gây ra. Nói cách khác, A. eximius đứng bất động trên mạng lưới khi rung động do nhện đồng loại phát ra che lấp những rung động đến từ con mồi.
Quy tắc này cho phép cả bầy thích nghi nhanh chóng với bất kỳ sự thay đổi nào về kích thước con mồi hoặc số lượng nhện tham gia vào cuộc săn. Nhờ đó, chúng có thể bắt được con mồi lớn gấp vài trăm lần.
Điều thú vị là các loài nhện càng có tính xã hội cao thì càng xu hướng nhỏ hơn, có nghĩa là bạn khó có thể tìm thấy những con nhện khổng lồ săn mồi theo bầy.
Nhện A. eximius cái có kích thước từ 4,4 đến 6 mm. Con đực thậm chí còn nhỏ hơn, theo Animal Diversity Web. Các thuộc địa của chúng có thể chứa tới vài nghìn cá thể ở mọi lứa tuổi, cùng tồn tại một cách hòa bình trong các mạng lưới khổng lồ, thường kết nối với thảm thực vật, để bắt những con mồi đang bay.
Đoàn Dương (Theo Mail)