Anh bị cáo buộc "giúp Nga có tiền trang trải cho cuộc chiến ở Ukraine" bằng cách tiếp tục nhập khẩu lượng dầu tinh chế cao kỷ lục từ các nước sử dụng dầu thô Nga.
Dữ liệu chính phủ được trang tin môi trường Desmog phân tích chỉ ra lượng dầu tinh chế mà Anh nhập khẩu từ Ấn Độ, Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ lên tới 2,7 tỷ USD trong năm 2023, cùng mức tăng như năm 2022 và tăng mạnh so với con số gần 540 triệu USD trong năm 2021. Nga là bên cung cấp dầu thô hàng đầu cho ba nước này.
Mỹ, Anh cùng nhiều đồng minh đã tăng cường trừng phạt Nga vì xung đột Ukraine. Chính phủ Anh chính thức cấm nhập khẩu sản phẩm dầu Nga từ ngày 5/12/2022.
Tuy nhiên, một lỗ hổng pháp lý đã cho phép dầu Nga tiếp tục chảy vào Anh bất chấp loạt lệnh trừng phạt. Dầu được tinh chế ở quốc gia khác sẽ không được coi là có nguồn gốc từ Nga, tạo điều kiện để Moskva có thể lách lệnh trừng phạt của phương Tây. Nhóm vận động Global Witness ở Anh cáo buộc đây là quá trình "rửa tiền" làm suy yếu chiến dịch chống Nga của Ukraine.
Tàu chở dầu neo tại vịnh Nakhodka gần thành phố cảng Nakhodka, Nga ngày 4/12/2022. Ảnh: Reuters
Lượng dầu tinh chế xuất khẩu từ Ấn Độ sang Anh tăng đáng kể sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng phát. Năm 2021, Anh chỉ nhập gần 500 triệu USD dầu tinh chế từ Ấn Độ, song con số này tăng lên 2,2 tỷ USD vào năm 2022 và khoảng 1,8 tỷ USD trong năm 2023.
Nhập khẩu dầu tinh chế từ Trung Quốc tăng 20 lần kể từ năm 2021, từ mức 37 triệu USD lên hơn 490 triệu năm 2022 và khoảng 825 triệu năm 2023. Nhập khẩu từ Thổ Nhĩ Kỳ cũng tăng hơn 30 lần, từ 2,2 triệu USD năm 2021 lên gần 75 triệu USD năm 2023.
"Hàng triệu thùng nhiên liệu làm từ dầu Nga tiếp tục đổ vào Anh. Chỉ riêng năm ngoái, giao dịch này đã mang lại cho Điện Kremlin hơn 100 triệu USD. Nếu lỗ hổng này không bị bịt lại, Anh sẽ giúp Nga trang trải một phần cuộc chiến với Ukraine", Lela Stanley, nhà điều tra cấp cao tại Global Witness, nói.
Global Witness ước tính trong năm 2023, Anh nhập khẩu khoảng 5,2 triệu thùng dầu tinh chế được sản xuất từ dầu thô Nga, trong đó nhiên liệu máy bay chiếm phần lớn với 4,6 triệu thùng. Giới phân tích ước tính nhiên liệu liên quan tới Nga được sử dụng cho 1/20 chuyến bay ở Anh.
Hồ sơ của chính phủ Anh cho thấy nhập khẩu dầu trực tiếp từ Nga đã giảm từ 1,8 tỷ USD trong quý đầu năm 2022 xuống 0 vào năm sau đó. Điều này khiến Anh phải tăng nhập khẩu từ các nước khác.
Anh đã chi khoảng 24 tỷ USD để nhập khẩu dầu và khí đốt từ Algeria, Bahrain, Kuwait, Libya, Qatar, Arab Saudi và UAE trong năm tài khóa tính tới tháng 3/2023, tăng 60% so với năm trước.
Đồng thời, Anh và Liên minh châu Âu (EU) cũng tăng cường mua dầu tinh chế từ Ấn Độ, Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ. Global Witness phát hiện EU đã nhập khẩu 130 triệu thùng dầu tinh chế từ các nhà máy lọc dầu sử dụng dầu thô Nga trong năm 2023. Nhóm ước tính những giao dịch này có thể giúp Nga thu về hơn 1,1 tỷ USD.
Thanh Tâm (Theo Guardian)