"Thật khủng khiếp. Người chết ở khắp nơi. Vấn đề lớn nhất là bạn có thể giẫm lên thi thể các binh sĩ thiệt mạng trước đó khi nhảy vào chiến hào", Rhys Byrne, tay súng Ireland tình nguyện tham chiến cho quân đội Ukraine, cho biết trong cuộc phỏng vấn công bố hôm 12/7.
Byrne, 28 tuổi, đã tham chiến kể từ khi chiến sự bùng phát và tham gia nhiều đơn vị của Ukraine, trong đó có Lữ đoàn Phòng vệ lãnh thổ số 59, với vai trò xạ thủ súng máy. Tuy nhiên, tay súng này quyết định rời Ukraine sau trận giao tranh được mô tả là "giọt nước làm tràn ly" ngày 21/6, trong đó Byrne đối mặt với xe tăng chủ lực Nga và suýt mất mạng.
"Chúng tôi nhận lệnh đánh chiếm chiến hào của Nga, đóng giữ tại đó cho đến khi có các đơn vị tiếp quản và trở về", Byrne nhớ lại.
Đơn vị của Byrne bị xe tăng Nga tấn công ngày 21/6. Video: Sky News
Đơn vị lính tình nguyện có 40 tay súng, gồm người Ukraine, Mỹ và Anh, được triển khai đến khu vực tập kết gần tiền tuyến. Họ thiếu máy bay không người lái (UAV) trinh sát, trong khi hai xe tăng Ukraine đã rút khỏi địa điểm này từ trước.
Byrne và các đồng đội phát hiện một xe tăng khác tiếp cận họ, cho rằng đó là lực lượng Ukraine tới hỗ trợ. Nhiều binh sĩ thừa nhận rất khó phân biệt phương tiện cơ giới Nga và Ukraine trên chiến trường, do cả hai bên đều biên chế các xe tăng thiết giáp theo hệ Liên Xô.
Đột nhiên xe tăng nã pháo vào giữa đội hình Ukraine, khiến họ phải vội vã tìm chỗ trú ẩn. Video ghi hình bằng máy quay gắn trên mũ của Byrne cho thấy một tay súng kêu gọi yểm trợ qua điện đàm trong khi các quả đạn pháo liên tục rơi xung quanh điểm tập kết.
Giữa lúc hỗn loạn, một xe thiết giáp đa dụng Humvee của quân đội Ukraine xuất hiện. Người điều khiển lúc đó đang tìm kiếm thiết bị thu phát tín hiệu vệ tinh bị thất lạc. Những người sống sót trong đơn vị của Byrne nhanh chóng trèo lên xe để rút lui, nhưng họ cũng bị kíp xe tăng Nga phát hiện.
"Chiếc xe tăng bắt đầu truy đuổi. Thật đáng sợ khi ngồi trên xe Humvee và thấy xe tăng T-72 đồ sộ đang đuổi phía sau. Chỉ một phát đạn trúng đích là chúng tôi tiêu đời. Tất cả đều gào thét yêu cầu tài xế lái nhanh hơn. Tôi gần như phát điên", Byrne nhớ lại.
Polar, đồng đội người Đan Mạch của Byrne, kể rằng họ đã tận mắt chứng kiến một quả đạn pháo bay qua đầu. "Đáng lẽ chúng tôi đã không thể sống sót trở về. Đó là thời điểm cận kề cái chết nhất mà chúng tôi trải qua. Thật sự khủng khiếp", tay súng này cho hay.
Đơn vị của Byrne rút lui trên xe Humvee hôm 21/6. Ảnh: Sky News
Byrne và Polar quyết định rời Ukraine sau khi rút khỏi tiền tuyến, nhưng tay súng Ireland thừa nhận sẽ không thể quên những gì đã xảy ra. "Tôi đang cố chôn vùi và quên đi ký ức này, nhưng biết rằng nó sẽ trở lại và ám ảnh mình trong tương lai", Byrne nói.
Ukraine thành lập Quân đoàn Quốc tế để thu hút các tình nguyện viên nước ngoài tới tham chiến vài ngày sau khi Nga mở chiến dịch quân sự tại nước này hồi tháng 2/2022. Moskva gọi những tay súng tình nguyện phương Tây này là "lính đánh thuê nước ngoài", cho biết Kiev đã tuyển mộ gần 12.000 tay súng từ 84 quốc gia, trong đó có những người chưa từng trải qua thực chiến.
Bộ Quốc phòng Nga hôm 10/7 công bố thống kê về thương vong của "lính đánh thuê nước ngoài" trong hàng ngũ quân đội Ukraine. Theo đó, 4.845 người thiệt mạng, chủ yếu là công dân Mỹ, Canada và các nước châu Âu. 4.801 người đã rời khỏi Ukraine, trong khi 2.029 tay súng vẫn tiếp tục tham chiến. Ukraine không công bố con số thương vong của Quân đoàn Quốc tế.
Vũ Anh (Theo Sky News)