Chị Đoan, 35 tuổi, khám hậu Covid tại một bệnh viện lớn ở TP HCM, được bác sĩ chẩn đoán các chức năng cơ thể bình thường, không cần điều trị. Tuy nhiên, chị vẫn cảm thấy không thực sự khỏe mạnh, rụng tóc nhiều, da khô và sạm, ăn uống không ngon miệng, khó tập trung làm việc, dễ mệt mỏi hơn so với trước khi bị bệnh.
Chị lo lắng và muốn nhanh khỏe nên tham khảo gói điều trị ở một trung tâm y khoa tại quận 10, được mời sử dụng liệu trình truyền vi chất NAD+ (một loại enzym có lợi tạo ra năng lượng) hoặc tế bào gốc để trị hậu Covid. Các dịch vụ này giá 26-39 triệu đồng một lần truyền, trọn gói 12 buổi giá 312 triệu đồng; hoặc dùng 15 cc tế bào gốc với chi phí 585 triệu đồng.
Nhân viên cơ sở này giới thiệu đây là "hàng độc quyền", phải nhập khẩu từ nước ngoài về mất 2-3 tuần, điều kiện bảo quản nghiêm ngặt, đã được Bộ Y tế cấp phép, rất tốt và đảm bảo không có tác dụng phụ, nên "đắt xắt ra miếng".
Giá quá cao, không có khả năng, chị Đoan liên hệ với một trung tâm chăm sóc sức khỏe ở quận 1, được giới thiệu gói truyền vi chất trực tiếp vào máu (giống như truyền đạm, nước) có tác dụng thanh lọc, giải độc cơ thể, "cải thiện sức khỏe ngay tức thì". Chi phí một lần truyền là hơn 3,6 triệu đồng; cả liệu trình 5 buổi là 15 triệu, 7 buổi là 18 triệu. Thành phần của dung dịch truyền gồm tổ hợp chất chống oxy hóa, các vitamin, selen, glutathione, B complex...
"Nhân viên tư vấn nói bác sĩ sẽ xét nghiệm máu để truyền đúng chất mà cơ thể tôi đang thiếu. Ví dụ để thanh lọc phổi thì sẽ tập trung vào các vi chất tốt cho buồng phổi, với hàm lượng cao hơn, đậm đặc hơn", chị Đoan kể.
Tìm hiểu thêm ở một số cơ sở, chị Đoan nhận thấy điểm chung của những nhân viên giới thiệu các gói điều trị này là nhấn mạnh vào mức độ nguy hiểm hậu Covid như "dù đã âm tính nhưng chất độc vẫn còn tích tụ ở hai buồng phổi, các cơ quan nội tạng gây đàm, thở hụt hơi", hoặc "lượng phổi sống thực sự chỉ còn 7-8 phần, nếu không can thiệp sớm sẽ nguy hiểm tính mạng"... Có nơi người bán khẳng định bản thân đã sử dụng, "hiệu quả tốt nên mới dám giới thiệu cho khách hàng", cam kết không khỏi sẽ hoàn tiền.
Cuối cùng, chị Đoan không mua gói dịch vụ điều trị nào do chi phí cao và nghi ngờ về hiệu quả điều trị.
Một quảng cáo phục hồi tổn thương phổi, xơ phổi hậu Covid-19 bằng liệu pháp tế bào gốc, trên mạng xã hội. Ảnh chụp màn hình
Chị Nam, 26 tuổi, ở Hà Nội, bị mệt mỏi, ho nhiều, mất ngủ kéo dài hậu Covid, tìm kiếm các giải pháp chữa trị mà không cần dùng thuốc. Chị liên hệ với một chuỗi hệ thống phòng chăm sóc sức khỏe trị liệu trụ sở tại Thường Tín, được giới thiệu liệu trình chữa hậu Covid trong 10-15 ngày, mỗi ngày trị liệu 3 giờ, chi phí 10 triệu đồng.
Theo nhân viên của chuỗi này tư vấn, người bệnh được phục hồi chức năng, trị liệu, tái tạo các vùng bị tổn thương, đặc biệt là phổi do Covid, bằng phương pháp truyền điện sinh học, kích hoạt tế bào gốc (giúp nhân tế bào), khai thông kinh lạc kết hợp thải độc bằng thực phẩm chức năng, ngâm - tắm thuốc bắc, đồng thời bổ sung vi lượng cho cơ thể. Từ đó, bệnh nhân khắc phục tình trạng mệt mỏi, mất ngủ, rối loạn tiền đình...,"nói chung các triệu chứng hậu Covid sẽ khỏi".
Người tư vấn cũng cam kết phác đồ này đã được thử nghiệm trước khi đưa vào thị trường và bản thân dùng "thấy khỏe dù có hút thuốc", chị Nam cho biết.
Giải thích về phương pháp truyền vi chất, NAD+ hay tế bào gốc, bác sĩ Nguyễn Thanh Sang, Giám đốc Trung tâm Phục hồi chức năng vật lý trị liệu và tâm lý trị liệu sau nhiễm Covid-19, Bệnh viện Lê Văn Thịnh, TP HCM, nói đó có thể là thuốc bổ, thực phẩm chức năng, giá chỉ khoảng 200.000-300.000 đồng nhưng bị các cơ sở thổi phồng tác dụng và đẩy giá lên cao. "Bác sĩ khi chỉ định truyền thuốc bổ, truyền đạm cho người bệnh đều phải cân nhắc, tính toán kỹ vì chúng có nguy cơ gây sốc phản vệ, nếu không phát hiện, xử trí kịp thời có thể dẫn đến tử vong", ông nói.
Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp thuộc Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga, Bộ Quốc phòng, cho biết gần đây thường xuyên nhận được câu hỏi của bệnh nhân về việc có nên mua các gói thải độc, tế bào gốc, truyền vi chất hay uống các thuốc tăng cường miễn dịch, thuốc bổ phổi, bổ gan, thanh lọc phổi... để chữa di chứng Covid hay không.
Ông cho rằng khi dịch đã giảm nhiệt, vấn đề hậu Covid được quan tâm nhiều hơn. Do đó, nhiều cơ sở lợi dụng tâm lý lo lắng của người dân để quảng cáo bán sản phẩm chăm sóc sức khỏe với giá cao. "Tất cả phương pháp này chưa có cơ sở chứng minh là điều trị, mà chỉ được quảng cáo và chưa chắc chữa được tình trạng hậu Covid, thậm chí còn khiến bệnh trầm trọng hơn", bác sĩ Hoàng nói.
Đến nay di chứng hậu Covid vẫn còn nhiều bí ẩn, thế giới vẫn chưa có phác đồ điều trị hay thuốc đặc hiệu. Các loại thuốc, hay phương pháp thải độc, phục hồi như trên chưa có căn cứ khoa học, chưa được chứng minh là có tác dụng điều trị di chứng Covid. Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó chủ tịch Liên chi hội Truyền nhiễm TP HCM, khẳng định "không có chuyện hậu Covid phổi bị độc, không có thuốc thanh lọc thải độc phổi, cũng không có thuốc chuyên biệt cho hậu Covid".
Nhân viên y tế chăm sóc và hướng dẫn bài tập phục hồi phổi cho F0 tại Bệnh viện Phục hồi chức năng và Điều trị bệnh nghề nghiệp TP HCM. Ảnh: Quỳnh Trần
Trước tình trạng loạn giá khám và các dịch vụ điều trị hậu Covid, Sở Y tế TP HCM chỉ đạo các cơ sở y tế không điều chỉnh tăng giá khám chữa bệnh, kể cả dịch vụ theo yêu cầu, không lạm dụng các chỉ định xét nghiệm hay kê các loại thuốc không cần thiết để điều trị. "Nếu Thanh tra Sở Y tế nhận được phản ánh hoặc phát hiện cơ sở nào có vấn đề đó thì sẽ đến làm việc và xử lý nghiêm", Chánh văn phòng Sở Y tế TP HCM Nguyễn Thị Huỳnh Mai, nói.
Trước đó, Giám đốc Sở Y tế TP Hà Nội Trần Thị Nhị Hà đánh giá đa số người mắc Covid sức khỏe bình thường sau khi khỏi, chỉ một số có triệu chứng như đau đầu, mất ngủ, rối loạn tiêu hóa, ù tai, chóng mặt, buồn nôn... nhưng cũng hết sau vài tuần. Bà khuyến cáo người dân không nên quá hoang mang, nếu có triệu chứng bất thường nên đến cơ sở y tế khám để được phát hiện, điều trị kịp thời. Tất cả bệnh viện ở Hà Nội đã xây dựng phòng khám để khám sàng lọc, khám Covid và hậu Covid cho người dân.
"Lo lắng về di chứng hậu Covid-19 là có cơ sở nhưng không nên thái quá. Bất kỳ bệnh nào cũng cần thời gian để cơ thể bình phục hoàn toàn, Covid cũng không ngoại lệ", bác sĩ Nguyễn Viết Chung, khoa Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện E Trung ương khuyến cáo.
Ông phân tích, không phải tất cả triệu chứng xuất hiện sau giai đoạn mắc Covid-19 cấp tính đều được cho là di chứng của Covid-19, chúng có thể là dấu hiệu của những bệnh lý khác. Việc lo lắng quá mức khiến người bệnh xuất hiện biểu hiện như tim đập nhanh, khó thở, chân tay run... Những người "yếu bóng vía" dễ bị ám thị, càng đọc càng thấy mình có triệu chứng của bệnh, từ đó đưa ra những quyết định thiếu sáng suốt, dễ bị "trục lợi" trên nỗi sợ.
Bác sĩ Sang nói đa phần triệu chứng mệt mỏi, thở hụt hơi, đau đầu, khó ngủ... sẽ được cơ thể tự điều chỉnh trong vài tháng đầu khỏi bệnh. Hoặc, chỉ sau 3-5 ngày được hướng dẫn tập thở, vận động, bổ sung dinh dưỡng bình thường qua đường ăn uống, kết hợp chế độ sinh hoạt, nghỉ ngơi hợp lý, các triệu chứng sẽ thuyên giảm mà không cần dùng đến thuốc.
Người có nguy cơ cao bị hậu Covid như từng nằm viện vì mắc Covid nặng, phải thở oxy, điều trị hồi sức, bị hơn 5 triệu chứng trong tuần đầu nhiễm bệnh, có bệnh nền, trên 65 tuổi... mới cần điều trị hậu Covid. Đặc biệt, khi có triệu chứng khó thở, đau ngực, đau đầu dữ dội và kéo dài, người bệnh cần đến bệnh viện để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời.
*Tên nhân vật đã thay đổi
Nhóm phóng viên