"Không thể chấp nhận được cách đối xử như vậy với một tổng thống được bầu qua quá trình tuyển cử thông thường", lãnh đạo Ủy ban Liên minh châu Phi Moussa Faki Mahamat ngày 11/8 cho biết, đồng thời bày tỏ quan ngại về điều kiện quản thúc tổng thống Niger bị lật đổ Mohamed Bazoum.
Josep Borrell, quan chức phụ trách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) và Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cũng bày tỏ lo ngại trước báo cáo về "điều kiện sống ngày càng tồi tệ" của ông Bazoum cùng gia đình.
Ông Faki bày tỏ "ủng hộ mạnh mẽ" đối với các quyết định mà Cộng đồng Kinh tế Các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) thông qua ngày 10/8, theo đó kích hoạt lực lượng ứng phó đảo chính Niger. Lực lượng này có thể được triển khai tới Niger để "khôi phục trật tự hiến pháp" tại quốc gia này.
Ông Mohamed Bazoum phát biểu trong sự kiện tại Paris, Pháp ngày 22/6. Ảnh: AFP
Liên minh châu Phi (AU) gồm 55 thành viên, trong đó có Niger. Tuy nhiên, Mali, Guine, Sudan và Burkina Faso bị đình chỉ tư cách thành viên AU sau các cuộc đảo chính quân sự.
Tổng thống bị lật đổ Bazoum cùng vợ và con trai bị quản thúc tại dinh thự ở thủ đô Niamey của Niger sau vụ đảo chính. Đảng của ông Bazoum ngày 9/8 cho biết ông cùng gia đình không có nước máy hay thực phẩm tươi sống. Một cố vấn nói gia đình ông Bazoum sống trong tình trạng bị cắt điện và sắp cạn thực phẩm.
Giới chức chính quyền quân sự Niger cảnh báo phái đoàn Mỹ, do Thứ trưởng Ngoại giao Victoria Nuland dẫn đầu, rằng họ có thể giết tổng thống bị lật đổ Bazoum nếu các nước can thiệp quân sự vào Niger.
Aneliese Bernard, cựu quan chức ngoại giao Mỹ phụ trách vấn đề châu Phi, nhận định căng thẳng tại Niger leo thang nhanh đến mức chính quyền quân sự tại đây có thể hành động cực đoan.
Cộng hòa Niger từng là thuộc địa của Pháp trước khi tuyên bố độc lập năm 1960. Đây là quốc gia không giáp biển với diện tích gần 1,3 triệu km2, trong đó khoảng 80% nằm trong sa mạc Sahara. Niger có dân số khoảng 25,4 triệu người, hầu hết theo đạo Hồi, sống tập trung ở miền nam và miền tây đất nước.
Niger giữ quan hệ thân thiết với phương Tây dưới thời ông Bazoum, là đối tác chính của Mỹ và Pháp trong chiến dịch đối phó phiến quân Hồi giáo cực đoan và ngăn tình trạng di cư bất hợp pháp trong khu vực châu Phi cận Sahara.
Vị trí Niger và các nước láng giềng. Đồ họa: AFP
Nguyễn Tiến (Theo AFP)