Winnie Byanyima, Giám đốc điều hành Chương trình Phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS), ngày 24/3 đề xuất Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy tập đoàn dược Gilead sản xuất và cho phép các hãng khác trên thế giới sản xuất những phiên bản với giá cả phải chăng của thuốc điều trị HIV lenacapavir.
Bà gọi thuốc lenacapavir, được thương mại hóa với tên gọi Sunlenca ở dạng tiêm 6 tháng một lần, là "phép màu" trong điều trị bệnh nhân HIV/AIDS và ngăn chặn lây nhiễm. Giá sử dụng lenacapavir trong năm đầu là hơn 42.000 USD, các năm sau là 39.000 USD một năm.
Byanyima bình luận rằng Tổng thống Trump "rất thích các thỏa thuận", do đó bà muốn đề xuất "thỏa thuận tuyệt vời" cho lãnh đạo Mỹ. Bà cho rằng sáng kiến này sẽ mang lại lợi nhuận cho Gilead, tạo ra việc làm cho người dân Mỹ và cứu sống hàng triệu người ở những nước nghèo vốn không đủ khả năng tiếp cận lenacapavir.
"Tổng thống Trump, cũng là một tổng thống thuộc đảng Cộng hòa, có thể dẫn đầu cuộc cách mạng ngăn ngừa lây nhiễm và đặt dấu chấm hết cho AIDS", bà kêu gọi, nhắc đến những đóng góp của cựu tổng thống Mỹ George W. Bush trong nỗ lực toàn cầu chống đại dịch HIV/AIDS.
Bệnh nhi HIV/AIDS tại Kenya được điều trị bằng thuốc tài trợ bởi chương trình PEPFAR của Mỹ vào ngày 12/2. Ảnh: Reuters
Vào năm 2003, chính quyền Bush công bố Kế hoạch Khẩn cấp về Ứng phó AIDS (PEPFAR), tài trợ thuốc điều trị HIV trên toàn cầu, đặc biệt là nhóm nước kém phát triển. Đến năm 2023, sau hai thập kỷ triển khai, chương trình này đã phân bổ hơn 110 tỷ USD viện trợ, góp phần cứu sống hơn 25 triệu người, đặc biệt là tại châu Phi.
Mỹ đóng góp khoảng 35% ngân sách của UNAIDS trong năm 2024. Trước những điều chỉnh chính sách của chính quyền Trump về thu hẹp viện trợ nước ngoài và dừng hợp tác với một loạt tổ chức trong Liên Hợp Quốc, trong đó có Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), UNAIDS đang chuẩn bị cho kịch bản xấu nhất là mất toàn bộ viện trợ từ Mỹ.
Theo Byanyima, khó có quốc gia hay tổ chức nào đủ nguồn lực thế chỗ Mỹ, đặc biệt khi nhiều nước châu Âu cũng thông báo chủ trương chuyển nguồn lực sang quốc phòng và các ưu tiên trong nước. Viễn cảnh UNAIDS thiếu kinh phí có nguy cơ dẫn đến hơn 6,3 triệu ca tử vong do HIV trong 4 năm tới và mỗi ngày sẽ có thêm 2.000 người nhiễm virus.
Thanh Danh (Theo AP, BBC)