Sundance phát hiện phim xuất sắc cho Oscar
Boyhood và Whiplash, hai ứng cử viên "Phim xuất sắc" tại giải Oscar lần 87, đều được phát hiện từ liên hoan phim độc lập Sundance năm ngoái. Hồi ra mắt tháng 1/2014 ở Sundance, Boyhood khiến nhiều khán giả phải sửng sốt. Tháng 7, bộ phim tốn bốn triệu USD ra rạp rộng rãi, thu về 44 triệu USD và được người xem đánh giá tích cực. Phim trở thành tác phẩm xuất sắc của Quả Cầu Vàng trước khi nhận 6 đề cử Oscar 2015.
Trong khi đó, hành trình Whiplash giành được 5 đề cử Oscar năm nay giống như chuyện cổ tích. Hai năm trước phim chỉ khởi động như một phim ngắn vô danh, sau đó trình chiếu ở Sundance năm ngoái và thu hút giới phê bình nhưng gần như không được các nhà phát hành chú ý. Cuối cùng phim lọt vào đề cử quan trọng nhất của giải thưởng Viện Hàn lâm.
"Boyhood" là một trong các phim xuất sắc mùa Oscar 2015 được phát hiện từ LHP Sundance 2014.
Boyhood và Whiplash cho thấy LHP Sundance là nơi được giới chuyên môn Mỹ đánh giá như “vườn ươm” giúp phát hiện những đề cử và giải thưởng Oscar trong các năm trở lại đây. Năm 2013, giải thưởng Oscar ghi nhận bốn đề cử cho bộ phim Beasts of the Southern Wild nổi tiếng từ Sundance. Năm 2011, tác phẩm The Kids Are All Right và Winter's Bone gây tiếng vang ở LHP Sundance sau đó cũng giành bốn đề cử Oscar quan trọng mỗi phim. Năm 2010, 9 tác phẩm được phát hiện từ LHP Sundance đã giành được 15 đề cử Oscar. Cùng năm, bốn đề cử Oscar phim tài liệu đều là phim của Sundance trước đó.
Trong 30 năm kể từ khi sáng lập, năm nào Sundance cũng cống hiến cho Oscar ít nhất một giải thưởng xuất sắc. Nổi bật nhất trong lịch sử giải này là bộ phim Little Miss Sunshine ra mắt ở Sundance năm 2006. Câu chuyện hài về một hoa hậu nhí giành giải Oscar "Kịch bản gốc xuất sắc", bên cạnh đề cử "Phim hay nhất". Erik Davis, biên tập viên phim của trang Fandango chia sẻ: “Bởi vì các nhà làm phim, các hãng phim và nhà sản xuất thấy nhiều phim Oscar đều xuất phát từ Sundance, họ đang xem Sundance là nơi ra mắt quan trọng ngang với Toronto và Telluride - những lễ hội điện ảnh không thể bỏ qua khác của khu vực Bắc Mỹ".
Tiệc phim trong tuyết
Được khởi động từ năm 1978 nhưng chính thức đi vào hoạt động từ năm 1984, LHP Sundance diễn ra hàng năm trong 10 ngày cuối cùng của tháng 1 tại vùng hồ và khu nghỉ mát ở bang Utah nước Mỹ. Các năm gần đây, Sundance là nơi thu hút người yêu điện ảnh Mỹ đến vào giữa mùa xuân để vừa trượt tuyết và vừa thưởng thức các tác phẩm màn bạc độc lập. Nhà sáng lập của Sundance là đạo diễn kiêm tài tử Robert Redford - ngôi sao của tác phẩm Out Of Africa giành 7 giải Oscar 1986. Ông cũng là một trong số 100 nhân vật có ảnh hưởng nhất thế giới năm 2014, theo bình chọn của tạp chí Times.
“Những năm 1980, thị trường điện ảnh Mỹ đã rất sôi động nhưng thống trị bởi các hãng phim lớn. Các bom tấn ăn khách dễ dàng ra rạp nhưng tôi thấy những câu chuyện nhân văn kể về đời sống phức tạp cũng đáng được kể. Nhưng các tác phẩm ấy không có đầu ra. Vì thế, tôi cùng các cộng sự quyết định thành lập xưởng phim sản xuất tác phẩm độc lập, kinh phí nhỏ. Sau đó, chúng tôi thành lập liên hoan phim với hy vọng nhà làm phim tiềm năng có dịp trao đổi và gặp chia sẻ ý tưởng, tạo thị trường cho phim nghệ thuật. Sundance ra đời như thế”, nhà làm phim Robert Redford kể lại.
Sau 30 năm, ngành công nghiệp điện ảnh Mỹ càng phát triển, Sundance cũng từ chỗ chỉ chiếu dưới 100 phim và hầu hết là phim miền Tây hạng B thành liên hoan phim thu hút 5.000 tác phẩm gửi tham dự và 50.000 người tham gia. Sundance giờ đây là một trong số những sự kiện điện ảnh lớn nhất của Mỹ. Không chỉ vậy, sự kiện điện ảnh trong mùa tuyết rơi dày đặc vùng Trung Tây nước Mỹ được giới làm phim toàn cầu coi là mẫu mực cho liên hoan phim của những dự án khiêm tốn nhưng xuất sắc.
Người đến dự LHP Sundance vừa có thể xem phim vừa có thể đi trượt tuyết.
Theo Financial Times, “chỉ có ở LHP Sundance, người xem mới phớt lờ các siêu sao như Brad Pitt hay Tom Cruise và chỉ chăm chú săn tìm phim hay”. Chỉ có ở Sundance, người xem mới có dịp thưởng thức hàng loạt phim tâm lý chân thực thuộc nhiều đề tài gai góc - xung đột sắc tộc, quyền của các nhóm thiểu số, ký ức tuổi mới lớn.
Hai hạng mục nổi tiếng nhất và giới thiệu nhiều tác phẩm gây tiếng vang nhất của Sundance là phim truyện dài Mỹ - thế giới và phim tài liệu. Những tác phẩm được nâng đỡ từ Sundance sau đó được biết đến rộng rãi trong nền công nghiệp điện ảnh không thể không kể đến loạt phim kinh dị Saw (Lưỡi cưa), 500 Days of Summer (500 ngày yêu), Sex, Lies and Videotapes (Tình dục, Nói dối và Băng video), Reservoir Dogs, hay Thank You for Smoking. Quentin Tarantino, Paul Thomas Anderson, Darren Aronofsky, James Wan hay Steven Soderbergh đều là những đạo diễn trưởng thành từ Sundance.
Năm 1999, Three Seasons (Ba mùa) là tác phẩm đầu tiên giành cả hai giải thưởng lớn nhất của Sundance - "Grand Jury Award" và "Audience Award". Bộ phim của đạo diễn người Mỹ gốc Việt, Tony Bùi, có tài tử Đơn Dương đóng cùng Harvey Keitel sau đó cũng được dự tranh Gấu Vàng ở LHP Berlin.
Các ứng cử viên sớm của Oscar 2016
Sundance năm nay diễn ra từ ngày 22/1 và kết thúc ngày 2/2. Trong số 5.000 tác phẩm của 29 quốc gia và vùng lãnh thổ gửi phim tham dự, các nhà phê bình điện ảnh hàng đầu - dưới sự chỉ đạo của giám đốc liên hoan phim là đạo diễn John Cooper, lựa chọn 119 phim dài để trình chiếu.
Hình trong phim tài liệu "Kurt Cobain: Montage of Heck".
Hai phim truyện dài Brooklyn và Grandma được phê bình phim Ramin Setoodeh viết trên Variety như ứng cử viên sáng giá cho mùa Oscar 2016. Brooklyn kể về số phận một người nhập cư Ireland ở Mỹ còn Grandma kể về một chuyến hành trình gian khó của một nhà thơ đồng tính nữ sau khi bạn đời mất.
Hai bộ phim tài liệu Kurt Cobain: Montage of Heck và Going Clear: Scientology, Hollywood, and the Prison of Belief được New York Times đánh giá cao. Trong khi phim tài liệu đầu tiên đưa ra cái nhìn chân thực và toàn cảnh về cố danh ca Kurt Cobain, phim thứ hai nói về bê bối của gia đình Tom Cruise vì tài tử theo đạo Scientology (Khoa học giáo).
Theo hai nhà phê bình David Fear và Phoebe Reilly, 10 phim nghệ thuật vừa ra mắt ở Sundance sẽ được ca ngợi lớn ở rạp thế giới và gặt hái các giải thưởng điện ảnh tới đây gồm Best of Enemies, Kurt Cobain: Montage of Heck, The End of the Tour, Mississippi Grind, Mistress America, The Overnight, Unexpected, Welcome to Leith, The Witch và Z for Zachariah.
Vũ Văn Việt