"Lầu Năm Góc hết sức quan ngại trước báo cáo tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam ở vùng biển gần quần đảo Hoàng Sa ở Biển Đông. Hành vi này trái ngược với tầm nhìn của Mỹ về khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở, trong đó tất cả quốc gia, dù lớn hay nhỏ, được đảm bảo chủ quyền, không bị cưỡng ép và có thể theo đuổi tăng trưởng kinh tế phù hợp với quy tắc và chuẩn mực quốc tế được công nhận", Bộ Quốc phòng Mỹ hôm qua ra thông cáo cho hay.
Tàu cá QNg 90617 TS và 8 ngư dân Việt Nam đang hoạt động tại khu vực đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam hôm 2/4 thì bị tàu hải cảnh Trung Quốc ngăn cản và đâm chìm. 8 ngư dân sau đó được đưa về đảo Phú Lâm.
Ba tàu cá khác của Việt Nam đến ứng cứu nhưng bị phía Trung Quốc truy đuổi, bắt và lai dắt vào đảo Phú Lâm rồi thả ra cùng ngày. Các ngư dân trên tàu QNg 90617 TS đã được Việt Nam tiếp nhận an toàn hôm 3/4.
Tàu cá Việt Nam hoạt động trên biển. Ảnh: Nguyễn Đông.
"Mỹ sẽ tiếp tục ủng hộ nỗ lực của các đồng minh và đối tác để đảm bảo tự do hàng hải và cơ hội kinh tế trên toàn bộ Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương", thông cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ khẳng định.
Cũng theo thông cáo, đại dịch Covid-19 nhấn mạnh tầm quan trọng của trật tự dựa trên luật pháp quốc tế vì nó "đặt ra điều kiện cho phép chúng ta giải quyết mối đe dọa chung này theo cách minh bạch, tập trung và hiệu quả. "Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên tránh hành động gây mất ổn định khu vực, đi lệch khỏi phản ứng toàn cầu với đại dịch hoặc có nguy cơ đe dọa tính mạng con người và tài sản một cách không cần thiết", thông cáo kết luận.
Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 6/4 ra thông cáo quan ngại Trung Quốc đâm chìm tàu cá Việt Nam, gọi sự việc là diễn biến mới nhất trong chuỗi hành động của Trung Quốc nhằm khẳng định yêu sách hàng hải bất hợp pháp và gây bất lợi cho các nước láng giềng Đông Nam Á ở Biển Đông.
Philippines cũng bày tỏ quan ngại, nhấn mạnh cần tránh những sự cố như vậy vì chúng "làm suy yếu tiềm năng của mối quan hệ khu vực sâu sắc và đáng tin cậy" giữa Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á.
Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý khẳng định chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế. Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 3/4 trao công hàm phản đối cho Đại sứ quán Trung Quốc. Phái đoàn Việt Nam tại Liên Hợp Quốc hôm 30/3 cũng gửi công hàm lên tổ chức này, bác bỏ yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông.
Huyền Lê